Μεσολάβηση Μέρκελ για συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν στη Βουλγαρία;

Γράφει η Ιωάννα Ηλιάδη – 

Διπλωματικά τερτίπια Μέρκελ με στόχο -κατά τα φαινόμενα- να αποφύγει με εύσχημο τρόπο να εμπλακεί ενεργά στη νέα ελληνοτουρκική διαμάχη για την κράτηση δύο Ελλήνων στρατιωτικών στις τουρκικές φυλακές. Κι όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι στις 26 Μαρτίου θα γίνει στη Βουλγαρία η σύνοδος ΕΕ-Τουρκίας.

Μια από τις μεθόδους που έχει «εφεύρει» η γερμανική διπλωματία, είναι το να συμβουλεύει την Αθήνα να προχωρήσει σε κινήσεις οι οποίες εκ πρώτης όψεως φαίνονται λογικές. Γνωρίζει όμως ότι η γερμανική συνταγή κρύβει παγίδες. Για παράδειγμα, η Άγκελα Μέρκελ ζήτησε από τον Έλληνα πρωθυπουργό να ενεργοποιήσει την προσωπική σχέση που έχει με τον Τούρκο πρόεδρο για να προωθήσει την επίλυση του προβλήματος των δυο Ελλήνων στρατιωτικών.

Αυτό μπορεί να μοιάζει με αυτονόητη κίνηση ανάμεσα σε δυο ηγέτες που υποτίθεται ότι διατηρούν καλές διαπροσωπικές σχέσεις. Όμως, στην προκειμένη εάν το Μέγαρο Μαξίμου ακολουθούσε την προτροπή της Μέρκελ, θα αποδεχόταν ένα παζάρι με την Άγκυρα για ανταλλάγματα που θα κληθεί να δώσει η Αθήνα.

Οι κίνδυνοι

Καταρχήν, δεν θα έμοιαζε και πολύ λογικό να καταφύγει ο Αλέξης Τσίπρας στο «προσωπικό κανάλι επικοινωνίας», καθώς αυτό θα συνεπαγόταν τα ακόλουθα:

1. Πρώτον, ότι εμμέσως νομιμοποιεί την ανατροπή της πολυετούς διμερούς στρατιωτικής «παράδοσης», τέτοια περιστατικά να επιλύονται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, με την σε κλίμα καλής πίστης επικοινωνία ανάμεσα στους τοπικούς στρατιωτικούς διοικητές.
2. Δεύτερον, θα εμφανιζόταν να αποδέχεται το παιχνίδι του Τούρκου προέδρου, καθώς η εξέλιξη του ζητήματος αποκαλύπτει την πρόθεση των Τούρκων να εμπλακούν στο σύνηθες και ιδιαίτερα αγαπητό σε αυτούς «ανατολίτικο παζάρι». 
3. Τρίτον, ότι θα έδινε «πάτημα» στον Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν να ανοίξει θέμα διαπραγμάτευσης για την τύχη των οκτώ Τούρκων αξιωματικών που ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα και που σήμερα (Παρασκευή), η ελληνική Δικαιοσύνη απέρριψε για τρίτη φορά τουρκικό αίτημα για την έκδοσή τους.

Ενδεχόμενη εμπλοκή του Έλληνα πρωθυπουργού σε τέτοια συζήτηση θα συνεπαγόταν την -εξ ανάγκης- αναφορά στην  υπαρκτή αδυναμία ικανοποίησης του τουρκικού αιτήματος.

Ο Ερντογάν ελέγχει τη Δικαιοσύνη

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν αντιμετωπίζει περιορισμούς στην άσκηση ελέγχου της τουρκικής Δικαιοσύνης. Με άλλα λόγια, δεν ισχύει η διάκριση των εξουσιών με τον τρόπο που ισχύει στις δυτικού τύπου Δημοκρατίες. Θα επανερχόταν, λοιπόν, με δύο πιθανές απαντήσεις, ή συνδυασμό αυτών:

Η πρώτη είναι ότι «μας κατανοεί», μόνο που το ίδιο ισχύει και στην Τουρκία οπότε δεν έχει άλλη επιλογή από το να αφήσει τη Δικαιοσύνη να διεκπεραιώσει το έργο της. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πολλά πράγματα, καθότι η τουρκική Δικαιοσύνη θα μπορούσε να λάβει εντολή να κατασκευάσει κατηγορητήριο, στο οποίο θα φόρτωνε στους Έλληνες στρατιωτικούς κατηγορίες που επισείουν πολυετείς καθείρξεις. Η συνέπεια θα ήταν η παρατεταμένη παραμονή των δύο στρατιωτικών στις τουρκικές φυλακές.

Η δεύτερη πιθανή απάντηση του Ερντογάν θα μπορούσε να αποτελέσει μεγάλη έκπληξη, ακόμα και να συνιστά κλιμάκωση της κατάστασης στις ήδη προβληματικές σχέσεις Ελλάδας και Τουρκία. Θα μπορούσε έτσι να θέσει κάποιο νέο αίτημα στο τραπέζι, το οποίο ακόμα κι αν η ελληνική πλευρά επέλεγε να κρατήσει κρυφό, θα μπορούσε να διαρρεύσει και να δημιουργήσει πρόβλημα στην ελληνική κυβέρνηση.

Προοπτική διαμεσολάβησης

Ο ενδεχόμενος αντίλογος στο παραπάνω σκεπτικό θα ήταν να ζητήσει η Μέρκελ μία επαφή ανάμεσα στους Τσίπρα και Ερντογάν, ως πρωτοβουλία «φιλικής μεσολάβησης». Η σύνοδος ΕΕ-Τουρκίας σε μερικές ημέρες προσφέρει την ευκαιρία. Το ζήτημα είναι ότι συναντήσεις σε επίπεδο κορυφής πρέπει να έχουν προετοιμαστεί καταλλήλως για να αποφευχθεί ένα ναυάγιο που θα χειροτέρευε τα πράγματα.

Από την άλλη πλευρά, το δέλεαρ της επιστροφής των δύο στρατιωτικών είναι πολύ ισχυρό για να οδηγήσει τον Έλληνας πρωθυπουργό στην αποδοχή μίας τέτοιας μεσολάβησης. Στη σύνοδο, όμως, θα παίξουν και άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Αυστρία, που απορρίπτουν οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί προσέγγιση της Τουρκίας με την ΕΕ. Ειδικά σήμερα που η γειτονική μας χώρα βρίσκεται πιο μακριά από ποτέ από όσα περιγράφονται ως ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.