Μεθοδεύονται διαπραγματεύσεις-εξπρές στο Κυπριακό

Με γεμάτες τις αποσκευές έρχεται η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, στη Λευκωσία. Θα παρουσιάσει σε άτυπο έγγραφο, ένα περίγραμμα των «όρων αναφοράς», ενώ στόχος είναι να δρομολογηθεί μια διαδικασία εξπρές. Μια διαδικασία που θα τελειώσει, ει δυνατόν, σε μερικές ημέρες.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η κ. Λουτ, η οποία αναμένεται στο νησί στις 16 Δεκεμβρίου, θα καταγράψει στο έγγραφο, που θα είναι κείμενο εργασίας, το πλαίσιο Γκουτέρες και τις μέχρι τώρα συγκλίσεις. Το κείμενο, που θα είναι ανοικτό για να εμπλουτισθεί από ιδέες των εμπλεκόμενων, θα αποτελέσει τη συμφωνημένη βάση για να προχωρήσει η διαδικασία, η οποία επίσης θα πρέπει να συμφωνηθεί.

Τα σενάρια για τα επόμενα βήματα είναι τα εξής:

• Μόλις συμφωνηθεί το έγγραφο, οι «όροι αναφοράς», να συγκληθεί Πενταμερής Διάσκεψη, όπως έγινε σε Γενεύη και Κραν Μοντανά.
• Να γίνει περιορισμένος αριθμός συναντήσεων στη Λευκωσία για να επιλυθούν εκκρεμότητες και στη συνέχεια να συγκληθεί Πενταμερής.
• Να ακολουθηθεί το μοντέλο του Μοντ Πελεράν (μετά την Πενταμερή της Γενεύης) για να συζητηθούν στο δεύτερο τραπέζι, τα ζητήματα της Ασφάλειας σε επίπεδο εγγυητριών δυνάμεων και να δρομολογηθεί παράλληλα και η Πενταμερής.
• Σε όλες τις περιπτώσεις η διαδικασία δεν θα διαρκέσει πολύ, θα είναι μερικών ημερών ή λίγων εβδομάδων. Στόχος είναι να κλείσει το θέμα, είτε με συμφωνία είτε όχι.

Ως προς τη συμφωνία των «όρων αναφοράς», το εγχείρημα θεωρείται πολύ δύσκολο. Εν πρώτοις πρέπει να υπάρξει κοινή ερμηνεία τόσο του πλαισίου Γκουτέρες όσο και των συγκλίσεων. Να ερμηνεύουν με τον ίδιο τρόπο όλα τα ζητήματα. Διαφορετικά θα προκληθεί χάος και θα καταρρεύσουν οι συζητήσεις.

‘Αλλες μορφές συμφωνίας

Την ίδια ώρα, καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν πως η τουρκική πλευρά θα επιμένει να περιληφθεί και η θέση της για συζήτηση του καθεστώτος των δύο πλευρών την επόμενη ημέρα ενός αδιεξόδου. Κοντολογίς, να συζητηθεί το διαζύγιο πριν από το γάμο. Αυτό είναι ένα ζήτημα, που δεν μπορεί να αποδεχθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά, καθώς τότε ουσιαστικά η όλη προσπάθεια των Τούρκων θα είναι το αδιέξοδο από τη στιγμή που θα έχει ξεκαθαρίσει το στάτους των Τουρκοκυπρίων, την επόμενη ημέρα της μη συμφωνίας.

Η Άγκυρα έχει διαμηνύσει πως θα πρέπει οι «όροι αναφοράς» να επιτρέπουν τη δυνατότητα συζήτησης κι άλλων μορφών συμφωνίας. Από ελληνοκυπριακής πλευράς δεν αναμένεται να τεθούν πολλά ζητήματα αν και έχει επεξεργαστεί το μοντέλο της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, που έχει προαναγγείλει ο πρόεδρος Αναστασιάδης. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να είναι σίγουρος τι θα προκύψει κατά τις συζητήσεις. Ήδη, στις λεγόμενες συναντήσεις «εκτός κουτιού», έχουν τεθεί τα θέματα της συνομοσπονδίας και των δύο κρατών. Θέματα που συζητήθηκαν, έστω και ακροθιγώς, και που ουσιαστικά θα περιλαμβάνονται εφεξής στην ατζέντα.

Είναι προφανές πως για την Άγκυρα η βάση των συζητήσεων έχει αλλάξει από το Κραν Μοντανά. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών έχει καταστήσει σαφές σε συνομιλητές του, συμπεριλαμβανομένου και του Προέδρου Αναστασιάδη, ότι η τουρκική πλευρά συζητά μόνο συνομοσπονδία και σε περίπτωση αποτυχίας τα δύο κράτη. Η συνομοσπονδία διασφαλίζει στην Τουρκία, σύμφωνα με τη δική της ανάγνωση, τον έλεγχο ολόκληρου του νησιού και από την πίσω πόρτα συμμετοχή στην ΕΕ.

Ενόψει και των Χριστουγέννων

Ο Τσαβούσογλου, που θεωρεί πως μπορεί να συνεννοηθεί απευθείας με τη Λευκωσία, έχει αναφέρει στον Πρόεδρο Αναστασιάδη ότι μια διαδικασία θα μπορούσε να αρχίσει τον Μάιο. Αυτό θα βόλευε και την κυπριακή κυβέρνηση, καθώς μέχρι τότε θα ξεκαθαρίσουν πολλά ως προς τα αποτελέσματα των ενεργειακών ερευνών. Αυτή τη στιγμή, με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν, δεν υπάρχει έδαφος για νέα διαδικασία. Ωστόσο, τα Ηνωμένα Έθνη θέλουν το θέμα να ξεκαθαρίσει τώρα. Ενημερωμένη πηγή σημείωνε πως πολλά είναι και τα σενάρια για την περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία επί των «όρων αναφοράς». Ξένος διπλωμάτης σημείωνε πως θα πρέπει να ληφθούν και από τον λεγόμενο διεθνή παράγοντα αποφάσεις.

Η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, δεν έχει αρκετό χρόνο στη διάθεσή της. Οι συναντήσεις της αναμένεται να αρχίσουν στις 16 Δεκεμβρίου, ενώ στις 19 του ίδιου μήνα ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα αναχωρήσει για το Ισραήλ για την τριμερή σύνοδο κορυφής, που θα πραγματοποιηθεί την επόμενη ημέρα.

Ενόψει και των Χριστουγέννων οι επαφές δεν αναμένεται να παρατραβήξουν. Στόχος της είναι να εξασφαλίσει στήριξη στο δικό της έγγραφο, το οποίο θα είναι συρραφή των εκατέρωθεν θέσεων με τρόπο που να ικανοποιεί όλους. Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες αναμένει την έκθεση της Λουτ για να καθορίσει τα επόμενα βήματα, ενώ τον Ιανουάριο είναι και το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.