Μήπως κυβερνάει την Κύπρο η Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ;

Η προέλαση της κατοχικής δύναμης στη νεκρή ζώνη, η διεθνής εκστρατεία της Τουρκίας για αναγνώριση του ψευδοκράτους, τα βήματα εποικισμού της Αμμοχώστου, οι επικείμενες παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, συνθέτουν το πλαίσιο των κινήσεων στην Άγκυρα. Στην μεγάλη εικόνα βρίσκονται και άλλες ενέργειες της Τουρκίας στη γεωπολιτική σκακιέρα ενώ σε ό,τι αφορά τις κινήσεις επί του εδάφους προβληματίζει και προδήλως ενοχλεί η στάση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ (κυανόκρανοι του ΟΗΕ).

Η Ειρηνευτική Δύναμη φαίνεται να λειτουργεί κατευναστικά προς την τουρκική πλευρά ενόψει των απειλών που εκτοξεύει το κατοχικό καθεστώς για εκδίωξή της από τα κατεχόμενα σε περίπτωση που δεν υπογραφεί χωριστή συμφωνία του ψευδοκράτους και του Διεθνούς Οργανισμού. Σε αυτό το σκηνικό, για αυτό τον ευρύτερο σχεδιασμό, είναι προφανές πως η Άγκυρα έχει ανεβάσει στροφές, βάζει δυνάμεις και χρήμα για την προώθηση και υλοποίηση των επιδιώξεων της. Δεν είναι τυχαίο, που σε αυτές τις προσπάθειες εμπλέκεται όλη η ιεραρχία του τουρκικού καθεστώτος, με προεξέχοντα τον Ερντογάν.

Η κρίση που προκλήθηκε με το γήπεδο “Ταξίμ” (διχοτόμηση) και την προσπάθεια να γίνουν έργα για να χρησιμοποιείται από την Τσετίνγκαγια είναι αποτέλεσμα των χειρισμών της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, η οποία βολιδοσκόπησε μεν τη Λευκωσία για το ενδεχόμενο αυτό, αλλά δεν πήρε τη συγκατάθεσή της, παρά τα όσα περί αντιθέτου ισχυρίζεται. Στις 17 Οκτωβρίου, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ διά του ανώτερου συμβούλου Aderemi Adekoya, ενημέρωσε την κυπριακή κυβέρνηση για την έναρξη αυθημερόν των εργασιών.

Σε επιστολή ενημέρωνε πως η ΟΥΝΦΙΚΥΠ συμφώνησε να ξεκινήσουν οι εργασίες για την τοποθέτηση συνθετικού χορτοτάπητα του ποδοσφαιρικού γηπέδου για την προπόνηση της ποδοσφαιρικής ομάδας Τσετίνγκαγια. Η τοποθεσία- σημειώνεται στην επιστολή- θα βρίσκεται, όπως είχε συμφωνηθεί προηγουμένως, στην περιοχή Τσετίνγκα για του Τομέα 2 εντός της νεκρής ζώνης. Ο ανάδοχος, αναφέρεται,  θα εισέλθει στον χώρο στις 17 Οκτωβρίου 2022, θα συναντηθεί και θα συνοδεύεται από προσωπικό της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Στην επιστολή, η Ειρηνευτική Δύναμη ενημέρωσε περαιτέρω πως όλα τα μέρη συμφωνούν ότι ολόκληρη η περιοχή  βρίσκεται στη ζώνη ασφαλείας και, ως εκ τούτου, τα πρωτόκολλα θα τηρηθούν.

Μετά, που εισήλθαν οι μπουλντόζες στη νεκρή ζώνη, αντέδρασε η Λευκωσία. Υπήρξαν επικοινωνίες με την Ειρηνευτική Δύναμη, στάλθηκε από τον Γενικό Διευθυντή του υπουργείου Εξωτερικών, Κορνήλιο Κορνηλίου, επιστολή με την οποία ζητήθηκε ο άμεσος τερματισμός των εργασιών. Στη συνέχεια υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία του υπουργού Εξωτερικών, Γιαννάκη Κασουλίδη με τον ειδικό αντιπρόσωπο του ΟΗΕ, Κόλιν Στιούαρτ. Στην τηλεφωνική επικοινωνία από κυπριακής πλευράς τέθηκε ευρύτερα θέμα συμπεριφοράς της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, όπως στην περίπτωση της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου. Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ φέρεται να ήταν καθησυχαστικός, επιχειρώντας να διασκεδάσει τις ανησυχίες της Λευκωσίας.

Κατάληψη και στη νεκρή ζώνη

Σε σχέση με τη νεκρή ζώνη, ο τουρκικός σχεδιασμός είναι πρόδηλος. Βήμα με βήμα κατάληψη εδάφους, αμφισβητώντας πρώτα το καθεστώς. Δείγματα γραφής δίνει συνεχώς στις περιοχές Δένειας, Μάμμαρι, Πύλας, Άγιος Δομέτιος (αγγλικό κοιμητήριο), Οδός Λήδρας, Λήδρα Πάλας, Στροβίλια κ.ά. Είναι σαφές πως η ΟΥΝΦΙΚΥΠ επιχειρεί να κατευνάσει τις τουρκικές αντιδράσεις και τις απειλές πως εάν η Ειρηνευτική Δύναμη δεν συνάψει χωριστή συμφωνία με το ψευδοκράτος, για τη συνέχιση της παρουσίας της, τότε θα την αναγκάσουν να αποχωρήσει.

Σημειώνεται πως έχει γίνει ήδη κατάθεση προσχεδίου για «Συμφωνία για το Καθεστώς Δυνάμεων» (SOFA) σε σχέση με τη λειτουργία της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο. Για να γίνει τούτο, βέβαια, θα πρέπει να υπάρξει απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας κάτι που φαντάζει μεν σήμερα απομακρυσμένο, αλλά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει οτιδήποτε. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο, που ήδη από τα Ηνωμένα Έθνη, όπως και από διάφορα κράτη, αναζητούνται φόρμουλες, που να ικανοποιούν την τουρκική πλευρά, να της προσφέρεται ένα καθεστώς συνομιλητή με τον ΟΗΕ, αλλά θα αποφεύγεται η υπογραφή χωριστής συμφωνίας.

Οι πληροφορίες φέρουν το Διεθνή Οργανισμό σε συνεννόηση με άλλους διεθνείς παίκτες, τους “συνήθεις υπόπτους”, να επεξεργάζονται ιδέες. Βέβαια είναι σαφές πως τέτοιες κινήσεις ενισχύουν τις προσπάθειες της τουρκικής πλευράς για αναβάθμιση του ψευδοκράτους. Γιατί τι άλλο είναι, για παράδειγμα, η ανταλλαγή επιστολή ή η διαμόρφωση Μνημονίου Συναντίληψης;

Η τουρκική πλευρά στοχεύει στην αναβάθμιση του ψευδοκράτους ως χωριστής οντότητας. Επιχειρείται να καταστεί το κατοχικό καθεστώς επίσημος συνομιλητής διεθνών οργανισμών, όπως είναι ο ΟΗΕ. Κι αυτό μπορεί, θεωρούν, να γίνει και μέσω της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, εάν η τουρκοκυπριακή πλευρά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο,  δίνει τη συγκατάθεσή της για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Σε αυτή την προσπάθεια, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ όχι μόνο δεν αντιδρά αλλά διευκολύνει χειρισμούς της Άγκυρας.

Η τουρκική πλευρά πιέζει για να εγκαταλείψει η ΟΥΝΦΙΚΥΠ το στρατόπεδο “Στεφανίκ” στον Καράολο, στην περιοχή της Αμμοχώστου, για να αξιοποιηθεί η γη για «σκοπούς ανάπτυξης». Το στρατόπεδο αυτό χρησιμοποιείται από το σλοβακικό απόσπασμα. Περαιτέρω πιέζουν τη Δύναμη να εγκαταλειφθεί το στρατόπεδο στη Λεύκα, το οποίο χρησιμοποιείται από το απόσπασμα των Αργεντινών.

Οι αρμοδιότητες της ΟΥΝΦΙΚΥΠ

Οι αρμοδιότητες της Ειρηνευτικής Δύναμης είναι καθορισμένες και για τις οποίες δίνεται συγκατάθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Ειρηνευτική Δύναμη στην Κύπρο δεν κυβερνά τη νεκρή ζώνη, ούτε και τη διοικεί, δηλώνει ο πρέσβης Τάσος Τζιωνής, ο οποίος για χρόνια χειρίστηκε θέματα, που αφορούν και το ρόλο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στο νησί. Σημειώνει  αρχικά ότι η νεκρή ζώνη είναι περιοχή του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία ορίζεται από τις  δυο γραμμές καταπαύσεως του πυρός, όπως αυτές αποτυπώθηκαν σε χάρτη από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ το 1974, κατά το τέλος των εχθροπραξιών της τουρκικής εισβολής.

Είναι κατά βάση μια περιοχή, σημειώνει, στην οποία δεν μπορούν να εισέρχονται και να δραστηριοποιούνται στρατιωτικές δυνάμεις, πέραν εκείνων της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Η νεκρή ζώνη δεν παραχωρήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ, ούτε σε κανένα άλλο. Ο ρόλος και οι λειτουργίες της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ορίζονται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας,  ιδίως εκείνο του 186 (1964). Όπως συναφώς αναφέρει ο πρέσβης, κύρια αποστολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ είναι η παρεμπόδιση της επανάληψης των εχθροπραξιών.

Κατά τα άλλα, προσθέτει ο κ. Τζιωνής, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ έχει την υποχρέωση να συνεισφέρει στην τήρηση του νόμου και της τάξεως και να μεριμνά για την επαναφορά ομαλών συνθηκών στη νεκρή ζώνη, πάντα σεβόμενη τα δικαιώματα των κατοίκων και των ιδιοκτητών περιουσιών. Αυτό έκανε, είπε από το 1974 και έκανε γενικά καλή δουλειά. Με βάση αυτή την αποστολή της, υποβοήθησε πληθυσμούς χωριών, τα οποία βρίσκονται στη νεκρή ζώνη, να επανεγκατασταθούν, ή να παραμείνουν σε αυτά, όπως είναι στη Δένεια, το Μάμμαρι, τους Τρούλλους και την Πύλα.

Περαιτέρω, υποβοήθησε πολλούς πολίτες να κτίσουν  σπίτια ή να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους κ.ά. Συνεπώς, σημειώνει, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν κυβερνά, δεν διοικεί τη νεκρή ζώνη, έχει απλώς κάποιες λειτουργίες, τις οποίες ασκεί με την συγκατάθεση της κυπριακής κυβέρνησης, η οποία δίνεται κάθε έξι μήνες για ανανέωση της θητείας της Ειρηνευτικής Δύναμης. Όπως υπέδειξε, ανανεώνεται η θητεία της  για να ασκεί αυτές τις λειτουργίες και μόνο αυτές, χωρίς να αυθαιρετεί, όπως έκανε στην περίπτωση του γηπέδου της Τσιεντίνκαγια. Αποτελεί υποχρέωση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ να εφαρμόζει πιστά τους περιορισμένους όρους εντολής της και να σέβεται τον νόμο και την τάξη της Κυπριακής Δημοκρατίας  που την φιλοξενεί, κατέληξε ο Τάσος Τζιωνής.