Μισός αιώνας μετά: Ως πότε ακόμα η Κύπρος θα κείται μακράν;

Μέγιστη πολιτική φιλοδοξία αποτελεί η έναρξη συνομιλιών των δύο κοινοτήτων στην βάση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, με «πολιτική ισότητα» και όχι η εθνική δικαίωση. Εθισμός με την χαμένη Αμμόχωστο, την Κερύνεια, την Μόρφου και την Καρπασία, εθισμός με την εθνοκάθαρση, τους εκατοντάδες χιλιάδες εποίκους και την τεράστια τουρκική σημαία στον Πενταδάκτυλο. Πενήντα χρόνια τουρκικά εγκλήματα στα Κατεχόμενα και μετά την αλλοίωση και ισλαμοποίηση πληθυσμού, τις στρατιωτικές βάσεις, την μη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, τις απειλές και παραβιάσεις, ο Ελληνισμός δηλώνει ετοιμότητα για συνομιλίες άνευ προϋποθέσεων…

Ο κυπριακός Ελληνισμός υπήρξε πάντοτε παρών στους εθνικούς αγώνες και μέχρι το 1959 πολεμούσε για την ΕΝΩΣΗ της οποίας ο ενταφιασμός συνετελέσθη ενυπογράφως με την Συμφωνία Ζυρίχης-Λονδίνου. Η αυτονόητη προάσπιση της Κύπρου ενείχε ανέκαθεν πατριωτική, ηθική, νομική και ρεαλιστική διάσταση. Ο “φάκελος Κύπρου” παραμένει κλειστός για την πλούσια σε γεγονότα περίοδο από το 1960 έως το 1974 (γιατί άραγε;).

Στον ΑΤΤΙΛΑ Ι (απώλεια του 3% του εδάφους) τα νέα τότε υποβρύχια τ. 209 και αεροσκάφη F-4 δεν έφθασαν ποτέ στην Κύπρο, ενώ στον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ (απώλεια του 37%),  η απόσταση των 300 ναυτικών μιλίων κρίθηκε μακρινή. Οι πεσόντες ήρωες έμειναν αβοήθητοι από την πατρίδα τους. Η εθνική ντροπή συνεχίσθηκε επί δεκαετίες αφού μη υπάρχοντος επισήμως πολέμου Ελλάδος-Τουρκίας, ουδεμία αναγνώριση υπήρξε (ηθική ή υλική) για νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους πολέμου που βαπτίσθηκαν “αγνοούμενοι”. Το κράτος συμπεριφέρθηκε σαν να μην υπήρξαν.

Ευπρόσδεκτη η εκ των υστέρων κρατική μεταστροφή, η οποία όμως αναδεικνύει την κρατική αναξιοπιστία και έλλειψη σοβαρότητος. Για την ιστορία υπενθυμίζεται ότι το 1982, κινητοποιήθηκε το σύνολο των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων και έπλευσε σε απόσταση 8.000 ν.μ. για να προασπίσει τις όχι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας νήσους Φώκλαντ που είχαν ήδη καταληφθεί από 10.000 στρατιώτες της Αργεντινής, υποστηριζόμενους από αεροναυτικές δυνάμεις της χώρας τους, η οποία γειτνίαζε με τις νήσους αυτές.

Η Τουρκία διεκδικεί την Κύπρο

Το ραγδαία μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον δεν ευνοεί την Τουρκία, της οποίας οι περιφερειακές επεκτατικές φιλοδοξίες και η στροφή της προς την Ευρασία, συγκρούονται με δυτικά συμφέροντα καθώς και με συμφέροντα κρατών της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Εν τούτοις Ελλάς και Κύπρος διατηρούν με ευλάβεια την ίδια στρατηγική στο Κυπριακό.

Μόνη θετική στιγμή για την Κύπρο υπήρξε η είσοδός της στην ΕΕ και η καταψήφιση του σχεδίου Ανάν, το 2004. Οι εκάστοτε υποχωρήσεις και εθνικοί συμβιβασμοί θεωρούνται ως “διπλωματικό κεκτημένο” από την Τουρκία, ενώ κάθε νέα διαπραγμάτευση θα έπρεπε να εκκινεί από μηδενική βάση. Η ελληνική πλευρά δεν αξιοποιεί συστηματικά τα διεθνή εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί στα Κατεχόμενα, κατά τα τελευταία 50 χρόνια. Μόνο το έγκλημα του εποικισμού ανήγαγε τον πληθυσμό των Κατεχομένων στο ένα εκατομμύριο κατοίκους, εκ των οποίων οι Τουρκοκύπριοι ψηφοφόροι το 2023 ήταν λιγότεροι από 100.000.

Η Τουρκία διεκδικεί την Κύπρο έχοντας πλήρη αντίληψη της γεωπολιτικής της αξίας. Σκοπός της η κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και ο έλεγχος της νήσου. Προς τούτο επιστρατεύει την “Ιστορία”, την “νέα πραγματικότητα”, “τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων”, τον ελληνικό “μαξιμαλισμό” και την “ειρήνη” που εξασφάλισε από το 1974. Οι ελληνικές πολιτικές ηγεσίες δεν έχουν πάντοτε τις καλύτερες σχέσεις με την γεωπολιτική και συχνά εντάσσουν ακόμη και εθνικά θέματα στο πλαίσιο της μικροπολιτικής, των εσωτερικών ισορροπιών και της επιρροής εξωτερικών κέντρων. Δεν έχει ακόμη καταστεί σαφές ότι τυχόν τουρκικός έλεγχος της Κύπρου (ακόμη και μερικός), καθιστά την Τουρκία ηγεμόνα της περιοχής, με άμεσες επιπτώσεις στο Αιγαίο, την Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την Θράκη.

Κύπρος: Τί πρέπει να κάνει η Ελλάδα

Σε ό,τι αφορά τις πιθανές εξελίξεις, είναι προφανές ότι τυχόν ανακήρυξη “ανεξαρτησίας” του ψευδοκράτους, ή λύση «δύο κυριάρχων κρατών» σε χαλαρή Συνομοσπονδία θα ήταν καταστροφικές. Η “μη λύση” (η τρέχουσα κατάσταση) θα είχε νόημα μόνο εάν η ελληνική πλευρά μεθόδευε την ταχύτατη αποκατάσταση της ισορροπίας ισχύος (κάτι που δεν συμβαίνει), καθ’ όσον η Ιστορία αποδεικνύει ότι δεν αρκούν οι συμμαχικές υποσχέσεις. Εξάλλου η παράταση της “μη λύσεως” δεν εξαρτάται μόνο από την ελληνική πλευρά.

Οιαδήποτε λύση στο πλαίσιο Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα (αλλά “τούρκα”) οδηγεί σε παραλλαγή του σχεδίου Ανάν, την βιωσιμότητα του οποίου έχουν ήδη κρίνει ορθώς οι Ελληνοκύπριοι. Η επιστροφή στην αρχική θέση της παράνομης εισβολής και κατοχής φαίνεται ως η μόνη ενδεδειγμένη υπό τις τρέχουσες διεθνείς συγκυρίες. Εάν η πολιτική ή διπλωματική φοβία τυχόν διεθνών επικρίσεων για την ελληνική αλλαγή “γραμμής” προκαλεί αναστολές, ακόμη και στο πλαίσιο της ΔΔΟ είναι δυνατόν να τεθούν απολύτως νόμιμες προϋποθέσεις και “κόκκινες γραμμές” προ της ενάρξεως διαπραγματεύσεων.

Η διατιθέμενη ελληνική φαρέτρα περιέχει πλειάδα τέτοιων προϋποθέσεων. Η αναμενόμενη απόρριψή τους από την άλλη πλευρά θα χαρίσει τον απαιτούμενο χρόνο προκειμένου να αποκατασταθεί η ισορροπία ισχύος (εφ’ όσον βέβαια βούλονται σχετικά οι πολιτικές ηγεσίες του Ελληνισμού). Τέλος η αναθεωρητική Τουρκία πιθανόν να ανατρέψει τα προαναφερθέντα με στρατιωτικά τετελεσμένα στην Κύπρο ή και στην Ελλάδα. Στην περίπτωση αυτή Ελλάς και Κύπρος θα πρέπει να είναι έτοιμες στρατιωτικά, αφού η απελευθέρωση αποτελεί την μόνη εθνικά συμφέρουσα λύση (ότι κατακτάται στρατιωτικά δεν ανακτάται με επίκληση του Διεθνούς Δικαίου).

Είμαστε έτοιμοι για την εξέλιξη αυτή; Δύνανται οι στρατιωτικές δυνάμεις Ελλάδος και Κύπρου να νικήσουν σε ολόκληρη την ελληνική και κυπριακή επικράτεια και ταυτόχρονα να απαγορεύσουν την στρατιωτική ενίσχυση της Κύπρου από την Τουρκία, εξασφαλίζοντας επίσης και την ασφάλεια των ελλαδικών βορείων συνόρων και του εσωτερικού; Ας το απαντήσουν οι αρμόδιοι. Το ερώτημα αυτό συνιστά θεμελιώδες κριτήριο αποτελεσματικότητος της στρατιωτικής μας αποτροπής έναντι της Τουρκίας και φραγή σε ανέξοδες θριαμβολογίες.

Η πρόκληση για την εξωτερική πολιτική

Επί 50 χρόνια η Ελλάς επιφυλάσσεται να ενασκήσει την κυριαρχία της (π.χ. αιγιαλίτιδα ζώνη, εγκατάσταση κατοίκων σε ακατοίκητες “γκρίζες ζώνες”, μηδενικές ξένες παρεμβάσεις στην Θράκη κ.λπ.) και τα κυριαρχικά της δικαιώματα (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα, εξορύξεις, θαλάσσια πάρκα κ.λπ.). Πριν η επιφύλαξη αυτή αποτελέσει διεθνές ανέκδοτο, ο ώριμος πολίτης αναμένει το χρονοδιάγραμμα συντονισμένης μεγιστοποιήσεως του συνόλου των παραγόντων εθνικής ισχύος προκειμένου να ενασκηθούν τα δικαιώματα αυτά. Έως τότε οι ηγεσίες θα φέρουν την ευθύνη ότι ηγούνται κράτους μειωμένης εθνικής κυριαρχίας.

Η πρόκληση για την εξωτερική μας πολιτική συνίσταται στην ενδυνάμωση της εξωτερικής εξισορροπήσεως (συμμαχίες), την αποδόμηση της Τουρκίας και την ανάληψη ρόλου της Ελλάδος στην Ανατολική Μεσόγειο από την Δύση, αφού η τελευταία πεισθεί ότι Ελλάς και Κύπρος αποτελούν δυτικά όρια με συγκλίνοντα συμφέροντα. Η Ελλάς οφείλει να εμπλακεί περισσότερο ενεργά στην Κύπρο (σε συνεργασία με την κυπριακή κυβέρνηση) και να απαιτήσει την ενεργό παρουσία της ΕΕ και των ΗΠΑ.

Στις Ένοπλες Δυνάμεις επιβάλλεται η διασφάλιση υψηλής διαθεσιμότητος των υφισταμένων μέσων, η συνέχιση των εξοπλισμών και αύξηση των λειτουργικών εξόδων τους (συντήρηση μέσων, αύξηση θητείας, εκπαίδευση εφεδρείας, αύξηση αποδοχών). Απαιτούνται τομές στην Δομή Δυνάμεων και Δομή Διοικήσεως, την θητεία και την εφεδρεία. Επιβάλλεται η δυναμική ενσωμάτωση της τεχνολογίας στα τακτικά και επιχειρησιακά Δόγματα. Η εγχώρια αμυντική βιομηχανία και τα ναυπηγεία θα πρέπει να αποτελέσουν πηγή εσόδων και ουσιαστικής στηρίξεως των Ενόπλων Δυνάμεων σε διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό βάσει χρονοδιαγράμματος.

Ο στρατιωτικός συντονισμός Ελλάδος και Κύπρου θα πρέπει να φθάνει στην ταύτιση. Αν και από την δεκαετία του 1960 έχει εντοπισθεί ότι αχίλλειο πτέρνα της Κύπρου αποτελεί η αεροναυτική κάλυψη, μόνο αποσπασματικοί εξοπλισμοί έγιναν προς την κατεύθυνση αυτή, δίχως συνέχεια και συνέπεια. Διευκρινίζεται ότι σήμερα στις από αέρος δυνατότητες δεν συμπεριλαμβάνονται μόνο αεροσκάφη, αλλά επιπλέον μη επανδρωμένα επιθετικά οχήματα, αιωρούμενα πυρομαχικά, σύγχρονα και “έξυπνα” όπλα, καθώς και βαλλιστικοί πύραυλοι.

Αν δεν υπάρχει ο περίφημος “δημοσιονομικός χώρος”, οι δυνάμεις του έθνους στο εσωτερικό και το εξωτερικό δύνανται να αναπληρώσουν το κενό αρκεί να τεθεί το όλο θέμα σε πρώτη πολιτική προτεραιότητα. Ας παραδειγματισθεί η ηγεσία από τις περιόδους προ των Βαλκανικών Πολέμων, καθώς και από την περίοδο 1936-1940. Αποδεδειγμένα η αυτοβοήθεια προέχει των συμμαχιών. Η ασυνέχεια και οι ανακλαστικές αντιδράσεις δίχως μακροπρόθεσμο σχεδιασμό είναι εθνικά επιζήμιες διότι «κυβερνάν εστί προβλέπειν». Ο κατευνασμός χάριν της “ειρήνης”, επιταχύνει την σύγκρουση ή την δορυφοροποίηση της χώρας. Επί τέλους ο Ελληνισμός και κυρίως οι ηγεσίες του πρέπει να συνέλθουν. Η Ελλάς δεν αντέχει άλλες χαμένες πατρίδες…