Πολιτικές αντιδράσεις για την συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν (upd)

Πιο «αισιόδοξος» από ποτέ, δήλωσε ο Ταγίπ Ερντογάν, για την αγορά των F-16 από τις ΗΠΑ και έστειλε μήνυμα στην Ουάσιγκτον πως «δεν τα χρησιμοποιήσαμε ποτέ εναντίον της Ελλάδας και δεν σκοπεύουμε να το κάνουμε στο μέλλον». Στη συνέντευξη Τύπου που παρέθεσε ο Τούρκος πρόεδρος μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ και τη συνάντηση που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό, είπε πως η Τουρκία σκοπεύει να αποκτήσει περισσότερους φίλους παρά εχθρούς στο μέλλον και αναφέρθηκε στην προοπτική αγοράς των F-16 από τις ΗΠΑ.

Αυτό μεταδίδει ο Τούρκος δημοσιογράφος, Ραγκίπ Σοϊλού, αλλά και το πρακτορείο Anadolu σχετικά με όσα δήλωσε ο Ερντογάν στη συνέντευξη Τύπου.  «Ο πρόεδρος Ερντογάν και ο κ. Μητσοτάκης συμφώνησαν ότι είναι προς όφελος και των δύο χωρών το θετικό κλίμα που διαμορφώθηκε στις διμερείς σχέσεις τους τελευταίους μήνες να έχει συνέχεια και συνέπεια», αναφέρει μεταξύ άλλων η τουρκική προεδρία στην ανακοίνωσή της.

Αντίδραση ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ

Ανακοίνωση εξέδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ: «Δεν εκπλήσσει κανέναν ότι ο κ. Μητσοτάκης αφού για χρόνια εκμεταλλεύθηκε τυχοδιωκτικά τα ελληνοτουρκικά για να πλήξει την Αξιωματική Αντιπολίτευση, με την κατηγορία ότι αποτελεί “εθνική εξαίρεση” για την οποία “ο πατριωτισμός αποτελεί ξένη λέξη”, προαναγγέλλοντας μάλιστα ότι θα θέσει θέμα Θράκης στον κ. Ερντογάν, σήμερα που βρίσκεται στο εξωτερικό, κάνει στροφή 180 μοιρών. Ξεχνά την εμπρηστική, προεκλογικής χρήσεως, ρητορική του και φοράει το κοστούμι της μετριοπάθειας και της διπλωματίας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, με αίσθηση ευθύνης απέναντι στους πολίτες, δεν πρόκειται να τον ακολουθήσει στον δρόμο της εργαλειοποίησης και εκμετάλλευσης ευαίσθητων εθνικών θεμάτων για ψηφοθηρικούς και μικροκομματικούς λόγους. Η συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τον Τούρκο Πρόεδρο και η απόφαση για ενεργοποίηση διαύλων επικοινωνίας με τη γείτονα αποτελούν θετικές εξελίξει,  ις οποίες στηρίζουμε.

Θα λειτουργήσουν υπέρ των συμφερόντων της Ελλάδας μόνο αν πραγματοποιούνται στο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής για δέσμευση της Τουρκίας σε συγκροτημένο διάλογο, με προοπτική την Χάγη και σαφείς τις ελληνικές κόκκινες γραμμές. Αλλιώς η Τουρκία θα αξιοποιήσει τη συνάντηση για να προβάλλει διεθνώς τη χρήσιμη για τα δικά της συμφέροντα εικόνα διαλλακτικότητας και μετριοπάθειας, ώσπου να επανέλθει στην ένταση μόλις εξασφαλίσει αυτά που διεκδικεί.

Στο πλαίσιο αυτό, και πέρα από τους διθυραμβικούς τόνους των φιλικών της ΜΜΕ, αναμένουμε από την Κυβέρνηση ενημέρωση για τα αποτελέσματα τόσο της συνάντησης όσο και της Συνόδου καθώς και απαντήσεις σε 3 συγκεκριμένα ερωτήματα:

Για ποιον λόγο ο κ Μητσοτάκης αλλάζει την πάγια θέση της χώρας και αναφέρεται στην νομική διαφορά μας με την Τουρκία για υφαλοκρηπίδα / ΑΟΖ, ως “γεωπολιτική”;
Διεκδικεί η ελληνική Κυβέρνηση ευθέως από την Αμερικανική, προϋποθέσεις για την πώληση F16 στην Τουρκία ή εναποθέτει τις ελπίδες της αποκλειστικά στις καθόλα σημαντικές προσπάθειες στο Κογκρέσο; Έθεσε το θέμα ο κ. Μητσοτάκης στον Αμερικανό Πρόεδρο ή εξακολουθεί να περιορίζεται στο δόγμα του πιστού και δεδομένου συμμάχου;
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ανακοίνωσε πρωτοβουλία για επανεκκίνηση των ευρωτουρκικών σχέσεων. Θα θέσει ο κ. Μητσοτάκης τη θετική ατζέντα και τις προϋποθέσεις της Ελλάδας σε αυτό το πλαίσιο;».

Ανακοίνωση εξέδωσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης αναφορικά με τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Ο κ. Ανδρουλάκης τόνισε πως «απαιτείται συνέπεια λόγων και πράξεων ώστε η «συγκρατημένη νέα αρχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις» για την οποία έκανε λόγο ο πρωθυπουργός, «να μην ξαναδιαψευστεί».

Παράλληλα ανέφερε οτι η «απόφαση των ΗΠΑ για εκσυγχρονισμό των 80 τουρκικών μαχητικών F-16 και πώληση 40 νέων αεροσκαφών, δεν είναι μία θετική εξέλιξη» και πως οι «σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας δεν μπορούν να καθορίζονται από το ΝΑΤΟ, αλλά μόνο από τα ευρωπαϊκά όργανα».

Η συνέντευξη Μητσοτάκη

Προηγουμένως, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παραχώρησε συνέντευξη Τύπου: «Κάνουμε συγκρατημένη νέα αρχή με την Τουρκία και προφανώς αυτό προσαρμόζει συνολικά τα θέματα που μπαίνουν στη συζήτηση. Γνωρίζει καλά η Τουρκία ποια είναι τα θέματα που η Ελλάδα δεν συζητά» επεσήμανε, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως βλέπει “μισογεμάτο” το ποτήρι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

«Πρέπει να χτίσουμε πάνω στις θετικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών με την Τουρκία», είπε επίσης ο πρωθυπουργός και τόνισε ότι η σημερινή συνάντηση έδειξε την διάθεση για επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και άνοιξε έναν δίαυλο και έναν οδικό χάρτη για το πως θα κινηθούμε τους επόμενους μήνες.

«Πρόθεσή μας είναι να συναντηθούμε σε ένα επίπεδο ανώτατου συμβουλίου συνεργασίας στην Θεσσαλονίκη στο τέλος του χρόνου. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι λύθηκαν ως δια μαγείας όλα τα προβλήματα αλλά δείχνει την διάθεση της επαναπροσέγγισης από μια θετική σκοπιά».

Για τις διερευνητικές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ο πρωθυπουργός είπε πως «το πλαίσιο που οραματίζομαι για καλή συνεργασία, έχει τρεις άξονες. Ο πολιτικός διάλογος υπό την καθοδήγηση των υπουργών Εξωτερικών. Η βασική διαφορά είναι οι θαλάσσιες ζώνες. Ο δεύτερες δίαυλος είναι τα ΜΟΕ που μπορούν να αποδώσουν καρπούς. Ο τρίτος άξονας αφορά τη λεγόμενη θετική ατζέντα. Αυτά μπορούν να οικοδομηθούν στη Θεσσαλονίκη πριν το τέλος του έτους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παρουσιάζει δύο δρόμους για την Τουρκία. Πρόθεση μας είναι να κινηθεί στον ευρωπαϊκό δρόμο.

Είναι προφανές ότι μια βελτίωση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας σχετίζεται με την άποψη που έχουν Αθήνα και Λευκωσία. Εμείς δεν έχουμε στρατηγικό όφελος με μια Τουρκία να είναι κάθετα απέναντι στην Δύση. Το όφελος είναι η Τουρκία να παίξει με τους δικούς μας κανόνες, τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και των πολυμερών σχημάτων. Είμαστε στην αρχή μιας καινούριας θητείας και δεν έχω λόγο να αμφισβητήσω την ειλικρίνεια των προθέσεών του. Είναι μια στροφή, αλλά έχω την υποχρέωση να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο.

Στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε το επίπεδο των συζητήσεων και στο πλαίσιο των υπουργών. Δεν λύθηκαν ως δια μαγείας τα προβλήματα ούτε μπορούμε να μιλήσουμε για μια διαφορετική ημέρα γιατί δεν ξεχνάμε όσα έγιναν εδώ και 4 χρόνια. Το χρωστάμε στους λαούς μας να προσπαθήσουμε έστω και αν δεν μπορούμε να λύσουμε το θέμα των θαλασσίων ζωνών. Να μην είμαστε σε καθεστώς έντασης, να μην είμαστε στα κόκκινα να το πω σωστά».

Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ

Για το αν τέθηκε θέμα εξοπλισμών απάντησε ότι δεν τέθηκε γιατί δεν μπορούσε να τεθεί. «Το εξοπλιστικό μας πρόγραμμα είναι δρομολογημένο και δεν επιδέχεται ουσιαστικών τροποποιήσεων αλλά συνεισφέρει και στο ΝΑΤΟ και στην αυτονομία της Ευρώπης».

Είπε ακόμα ότι οι συναντήσεις με τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Έντι Ράμα δεν αποτελούν είδηση. «Επαναβεβαιώσαμε τις σχέσεις μας με τη Γαλλία και στον αμυντικό τομέα. Θα έχουμε και την καθέλκυση της πρώτης φρεγάτας, η οποία αυτή τη στιγμή χτίζεται στα ναυπηγεία, συζητήσαμε και ζητήματα που αφορούν την Ουκρανία και τη μετανάστευση. Το ίδιο ισχύει και για τον καγκελάριο Σολτς στις συζητήσεις που είχαμε. Με τον Αλβανό ομόλογό μου του έθεσα το θέμα του Μπελέρη, αυτά δεν πρέπει να συμβαίνουν σε μια χώρα που έχει θέσει το κράτος δικαίου στην προμετωπίδα του, σέβομαι την ανεξαρτησία της αλβανικής δικαιοσύνης αλλά πρέπει να λυθεί το θέμα αυτό».

Για τις σχέσεις ΗΠΑ και Ελλάδας τόνισε ότι είναι ισχυρότερες παρά ποτέ. Μίλησα με τον Τζο Μπάιντεν στο περιθώριο της Συνόδου. Επανέλαβα τη μεγάλη σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης και μπορώ να πω ότι εκτιμώ ότι στα πλαίσια της συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ θα έχουμε σύντομα θετικές ειδήσεις για το πώς προτίθενται να ενισχύσουν τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις.

Τέλος, για τα F16 ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι η στάση του Κογκρέσου είναι γνωστή και απομένει να δούμε πως θα διατυπωθεί το αίτημα, είναι κοινός τόπος όλων ο τρόπος που θα διατυπωθεί.

Η συνάντηση

Σχεδόν μία ώρα κράτησε η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους. Σε ανακοίνωσή του, το Μέγαρο Μαξίμου σημειώνει ότι οι κ.κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν συμφώνησαν ότι είναι προς όφελος των δύο χωρών το θετικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στις διμερείς σχέσεις τους τελευταίους μήνες να έχει συνέχεια και συνέπεια. Προς τούτο συμφωνήθηκε οι δύο πλευρές να οικοδομήσουν πάνω στο θετικό μομέντουμ και να ενεργοποιήσουν κατά το επόμενο διάστημα πολλαπλούς διαύλους επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες.

Μητσοτάκης και Ερντογάν συμφώνησαν η επόμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη. Ανέθεσαν στους υπουργούς Εξωτερικών να καθοδηγούν τη διαδικασία και να ενημερώνουν τους ηγέτες για την πρόοδο που σημειώνεται. Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι προσβλέπει σε πιο συχνές επαφές σε όλα τα επίπεδα, ώστε να οικοδομηθεί κλίμα εμπιστοσύνης και οι προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν σε βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας.

Την ανακοίνωση για την Συνεδρίαση του Συμβουλίου έκανε ταυτόχρονα η τουρκική Προεδρία. Σε ανάρτησή του στο Twitter μετά τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο Τούρκος πρόεδρος ανέφερε: «Είχαμε συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Είθε η συνάντησή μας να είναι επωφελής για τις χώρες μας». Κυβερνητικές πηγές επισήμαναν ότι έγινε ειλικρινής συζήτηση σε θετικό κλίμα. Ενδεικτικός του κλίματος ο διάλογος που είχαν οι ηγέτες Ελλάδας και Τουρκίας μπροστά στις κάμερες.

-Ερντογάν: «Έχουμε μια νέα κυβέρνηση, πρωθυπουργέ, άρα έχουμε εδώ μια νέα ομάδα».

-Μητσοτάκης: «Όπως και εμείς. Αλλά αντιλαμβάνομαι ότι οι υπουργοί μας έχουν ήδη συναντηθεί και ξεκίνησαν μια καλή επαφή».

Στη συνάντηση παρίσταντο και οι υπουργοί Εξωτερικών Γεραπετρίτης και Φιντάν, όπως και οι διπλωματικοί σύμβουλοι Μπούρα και Κιλίτς. Στην αρχή της συνάντησης των δύο ηγετν ήταν παρών και ο επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών ΜΙΤ, Ιμπραχίμ Καλίν, ο οποίος και συνεχάρη τον Έλληνα πρωθυπουργό για την επανεκλογή του. Με τη σειρά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνεχάρη τον Καλίν για την ανάληψη των νέων καθηκόντων του.

Βήμα επανεκκίνησης

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε χθες την ελπίδα να γίνει ένα πρώτο βήμα επανεκκίνησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, επιμένοντας ότι Ελλάδα και Τουρκία δεν είναι καταδικασμένες να ζουν σε περιβάλλον έντασης. Τόνισε ότι προσβλέπει σε «ένα πρώτο βήμα επανεκκίνησης των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας» και πρόσθεσε: «Έχουμε προφανώς σημαντικές διαφορές. Μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε ότι με γνώμονα τις σχέσεις καλής γειτονίας αλλά και τον σεβασμό μας στο Διεθνές Δίκαιο θα χαράξουμε έναν οδικό χάρτη ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».

 

Στο μεταξύ, θετική χαρακτηρίζουν κυβερνητικές πηγές την εξέλιξη της επαναπροσέγγισης Τουρκίας – Δύσης, λίγες ώρες πριν από το κρίσιμο ραντεβού Μητσοτάκη-Ερντογάν. Σε ό,τι αφορά στο θέμα των F-16, οι ίδιες κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν πως πριν από τέσσερα χρόνια η γειτονική χώρα θα λάμβανε 100 αμερικανικά μαχητικά 5ης γενιάς, τύπου F-35 χωρίς κανένα περιορισμό, ενώ σήμερα υπόκειται στους περιορισμούς του Κογκρέσου για την αναβάθμιση και την απόκτηση μαχητικών, τύπου F-16.