Μπορεί να ανακτηθεί μικρό ελληνικό νησί που κατελήφθη από Τούρκους;

Σε προηγούμενο άρθρο είχαμε ασχοληθεί με την άμυνα μικρών νησιών εναντίον τουρκικής αποβατικής ενέργειας. Είχαμε πει ότι λόγω του πλήθους ενδέχεται κάποιο μικρό ελληνικό νησί στο ανατολικό Αιγαίο να καταληφθεί αιφνιδιαστικά. Αν γίνει αυτό, μπορεί να ανακτηθεί; Πρόσφατη πολυεθνική άσκηση που διεξήχθη στον Ειρηνικό είχε αυτό ακριβώς το θέμα και προσφέρει συμπεράσματα και για το ελληνικό πρόβλημα.

Τον περασμένο Μάιο μια αμφίβια δύναμη τεσσάρων χωρών συγκεντρώθηκε στη νότια Ιαπωνία για να εξασκηθεί την ανάκτηση ενός νησιού μετά από εισβολή από προσομοιωμένη εχθρική δύναμη. Κανένας δεν το ανέφερε, αλλά ο εχθρός στο σενάριο ήταν η Κίνα. Και το “πεδίο μάχης” ήταν οι νήσοι Σενσάκου, ένα νησιωτικό σύμπλεγμα που διεκδικούν τόσο η Κίνα όσο και η Ιαπωνία, αλλά το οποίο κατέχει σήμερα η Ιαπωνία.

Τα πλοία, τα αεροπλάνα και τα στρατεύματα που ασχολήθηκαν με την άσκηση Jeanne D’ Arc ’21 – “ARC21” μας δίνουν μια αίσθηση της δύναμης που μπορεί να απαιτηθεί για να ανακτηθεί ένα νησί, μετά την κατάληψή του. Στην άσκηση συμμετείχαν: δύο ελικοπτεροφόρα, ένα πλοίο αποβατικών επιχειρήσεων, ένα αρματαγωγό, τρία αντιτορπιλικά, τρεις φρεγάτες, δύο περιπολικά και ένα υποβρύχιο.

Τα αμφίβια πλοία έχουν την ικανότητα να μεταφέρουν μερικά τάγματα στρατιωτών και πεζοναυτών (ίσως 1000 άτομα συνολικά) συν τα αεροσκάφη για να τα μεταφέρουν στην ξηρά. Κάποια στρατεύματα έπαιξαν τον ρόλο υποστηρικτικών δυνάμεων. Μικρές μονάδες ειδικών επιχειρήσεων για να ανιχνεύσουν την παραλία. Ένα αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας εκτελούσε περιπολίες σε ανθυποβρυχιακό ρόλο, αλλά και σε ρόλο οπτήρα. Μαχητικά αεροσκάφη πρόσφεραν κάλυψη από αέρος και υποστήριξη χερσαίων επιχειρήσεων. Κάποια στρατεύματα έπαιξαν ρόλο συνδέσμου, εντοπίζοντας στόχους για τα αντιτορπιλικά και τα αεροσκάφη που βομβάρδιζαν.

Η άσκηση έδωσε ένα στίγμα για τα σχέδια αντίδρασης σε περίπτωση που το Πεκίνο καταλάβει ένα από τα νησιά Σενκάκου ή κάποιο άλλο νησί που διεκδικεί στα αμφισβητούμενα νερά της Ανατολικής και της Νότιας Σινικής Θάλασσας. Επισήμως, η άσκηση ARC21 «στοχεύει στην ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας προς την υλοποίηση ενός ελεύθερου και ανοικτού Ινδο-Ειρηνικού», δήλωσε το ιαπωνικό υπουργείο Άμυνας.

Οι δυνάμεις και η προετοιμασία

Στην άσκηση ARC21 συμμετείχαν: Από το ιαπωνικό Ναυτικό το ελικόπτερο Ise, το αποβατικό αρμάτων Osumi, τρία αντιτορπιλικά, δύο περιπολικά σκάφη και ένα υποβρύχιο. Από το γαλλικό Ναυτικό το ελικοπτεροφόρο Tonnerre συν μια φρεγάτα. Το Ναυτικό των ΗΠΑ έστειλε το πλοίο αμφιβίων επιχειρήσεων USS New Orleans και το αυστραλιανό Ναυτικό μια φρεγάτα. Οι χερσαίες δυνάμεις περιλαμβάνουν ένα τάγμα Γάλλων πεζοναυτών, μονάδες ιαπωνικής ταξιαρχίας και ομάδα ειδικών δυνάμεων, καθώς και μικρό σώμα Αμερικανών πεζοναυτών και στρατιωτικών συνδέσμων υποστήριξης πυρών.

Τα μεταγωγικά αεροσκάφη του αμερικανικού ναυτικού σώματος V-22 και τα ιαπωνικά ελικόπτερα CH-47, συνοδευόμενα από τα ιαπωνικά επιθετικά ελικόπτερα AH-64, μετέφεραν τη δύναμη κρούσης. Μια μοίρα ιαπωνικών μαχητικών αεροσκαφών F-2 παρείχε αεροπορική κάλυψη, ενώ ένα αμερικανικό περιπολικό αεροπλάνο P-8 παρακολουθούσε την περιοχή.

Η άσκηση από την πρώτη συνάντηση των επικεφαλής των δυνάμεων μέχρι το πέρας σχεδιάστηκε να διαρκέσει έξι ημέρες. Οι δύο τελευταίες ημέρες αφορούσαν την εκτέλεση της ανακατάληψης. Πρώτον, οι μονάδες αναγνώρισης των ΗΠΑ και οι Ιάπωνες κομάντο διείσδυσαν στο νησί που κατέχεται από τον εχθρό (στην πραγματικότητα, στην περιοχή Kirishima της Ιαπωνίας που προσομοίαζε) και παρακολουθούσαν τον στόχο κατά την προετοιμασία για τις επόμενες δυνάμεις.

Τα V-22 των Αμερικανών πεζοναυτών αποτέλεσαν την αιχμή της αεραπόβασης. Προσνηούμενα στο γαλλικό Tonnerre, φόρτωσαν το γαλλικό πεζικό και συντόνισαν την μεταφορά τους στην “εχθρική” παραλία με τα ιαπωνικά CH-47 που μετέφεραν Ιάπωνες στρατιώτες και συντονιστές πυρών των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί σύνδεσμοι ήταν επιφορτισμένοι με το να «παρέχουν υποστήριξη πυρών για την πολυμερή δύναμη επιδρομής καθώς επιτίθετο στον προσομοιωμένο στόχο». Η υποστήριξη πυρών θα μπορούσε να περιλαμβάνει βολές από τα πυροβόλα όπλα της αμφίβιας ομάδας και τις φρεγάτες, καθώς και ρουκέτες, πυραύλους και βόμβες και τα πυρά από τα AH-64 και τα ιαπωνικά μαχητικά.

Η ελληνική περίπτωση – δύο σενάρια

Το αν οι επιχειρήσεις αυτές σε μια πραγματική μάχη θα ήταν επαρκείς για να ανακτήσουν ένα νησί από τους Κινέζους, είναι ένα μάλλον αναπάντητο ερώτημα. Διαρρεύσαν υποσενάριο αναφέρει ότι ένα από τα προπαρασκευαστικά γεγονότα της άσκησης πριν από την επιθετική κίνηση ήταν μια άσκηση ιατρικής εκκένωσης. Αναφέρουμε εκτενώς την άσκηση που έγινε στον μακρινό Ειρηνικό για να δείξουμε το μέγεθος των δυνάμεων που απαιτούνται για να επιχειρηθεί η ανακατάληψη ενός μόνο νησιού, χωρίς να είναι δεδομένη η επιτυχία.

Στην ελληνική περίπτωση, αν το γεγονός λάβει χώρα στο Αιγαίο η αντίδραση αναμένεται άμεση. Δηλαδή παρακάμπτεται η όλη ανάγκη συγκέντρωσης δυνάμεων και μετάβασης στο χώρο επιχειρήσεων. Από την άλλη, αν η επιχείρηση πρέπει να λάβει χώρα στο Καστελλόριζο, θα απαιτηθεί μια πιο χρονοβόρα προσπάθεια μετάβασης σε ένα απομακρυσμένο θέατρο επιχειρήσεων. ώστε και οι ναυτικές δυνάμεις να μπορούν να δράσουν χωρίς ιδιαίτερους κινδύνους και έτσι ώστε η Πολεμική Αεροπορία  να μπορεί να προγραμματίσει την συνεχή παρουσία πάνω από το πεδίο επιχειρήσεων.

Οι πιθανότητες να υπάρξει εκτεταμένη αεροπορική και ναυτική σύγκρουση είναι πάρα πολλές. Μάλλον πρέπει να προηγηθεί, ή και να διεξαχθεί ταυτόχρονα με την προσπάθεια ανάκτησης του νησιού. Η Πολεμική Αεροπορία θα ανταποκριθεί άμεσα και με αξιώσεις υπεροχής. Με την επάνοδο των Mirage σε ενεργή υπηρεσία και συνεπώς των αερομεταφερόμενων Exocet, οι τουρκικές ναυτικές δυνάμεις θα αντιμετωπίσουν εναέριες απειλές από αποστάσεις τις οποίες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν. Μονάδες του ελληνικού Ναυτικού θα σπεύσουν άμεσα στο καταληφθέν νησί, προσπαθώντας να το αποκλείσουν από περαιτέρω εχθρικές ναυτικές επιχειρήσεις. Αυτό πιθανότατα θα απαιτήσει επιχειρήσεις εναντίον μονάδων επιφανείας και υποβρυχίων του εχθρού.

Υπεροχή σε αέρα και θάλασσα

Το σκληρότερο και πλέον απαιτητικό κομμάτι είναι ο αγώνας για την απόκτηση αεροπορικής και ναυτικής υπεροχής γύρω από το υπό ανακατάληψη νησί. Δεδομένου ότι ο εχθρός θα έχει υποστεί κάποιες ναυτικές και αεροπορικές απώλειες στην προσπάθεια κατάληψης (κυρίως από ελληνική αεροπορική δράση), αυτό θα βοηθήσει τις δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού στον δικό τους αγώνα για επικράτηση.

Κατά τα άλλα το σενάριο της άσκησης ARC21 είναι πάνω-κάτω αυτό που θα ακολουθηθεί και στο Αιγαίο. Για τις ελληνικές δυνάμεις το περιβάλλον είναι πολύ πιο οικείο, αφού ασκούνται συνεχώς στο Αιγαίο. Η ιδιομορφία πολλών νησιών, είναι η έλλειψη ψηλής χλωρίδας πράγμα που σημαίνει ότι η εχθρική δύναμη θα στερείται απόκρυψης. Το βραχώδες του εδάφους δυσχεραίνει και την όποια προσπάθεια κάλυψης, καθώς η δημιουργία ορυγμάτων είναι δυσχερέστατη.

Αν το νησί κατοικείται, τα οικήματα θα χρησιμοποιηθούν για την παροχή κάλυψης και απόκρυψης. Ο δε πληθυσμός θα χρησιμοποιηθεί ως ανθρώπινη ασπίδα, κατά την προσφιλή συνήθεια των Τούρκων. Η μη ύπαρξη πολιτών διευκολύνει τις ελληνικές επιλογές, καθώς ο εχθρός μπορεί να βάλλεται συνεχώς από ναυτικά και αεροπορικά πυρά μέχρι τον αφανισμό ή τον εξαναγκασμό του σε παράδοση.

Το αποβατικό σενάριο

Δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων πρέπει να αποβιβαστούν για την επόπτευση των κινήσεων και δραστηριοτήτων του εχθρού και την καθοδήγηση πυρών των ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων. Θα ακολουθήσουν τα αεραποβατικά αγήματα, τα οποία στην ελληνική περίπτωση δεν έχουν χρεία πλοίων αμφιβίων επιχειρήσεων, καθώς οι μονάδες μπορούν από οπουδήποτε και με μέσα της αεροπορίας στρατού να μεταφερθούν απ’ όπου βρίσκονται (καταδρομείς / αλεξιπτωτιστές, ή της 71ης αερομεταφερομένης, ή της Ταξιαρχίας Πεζοναυτών).

Τα μεταγωγικά ελικόπτερα θα συνοδεύονται από επιθετικά ελικόπτερα, τα οποία θα παρέχουν εγγύς υποστήριξη, ενώ μαχητικά της Αεροπορίας θα παρέχουν την αναγκαία κάλυψη από αέρος όχι μόνον από την δραστηριότητα των εχθρικών αεροσκαφών, αλλά και εκείνη των drones. Τα drones σε ένα τέτοιο πεδίο, θα καταστούν βορά των ελληνικών αεροσκαφών και επιθετικών ελικοπτέρων.

Την αεραπόβαση θα ακολουθήσουν αμφίβια τμήματα, τα οποία θα αποβιβαστούν από αρματαγωγό(ά) ή αερόστρωμνα τύπου Zubr στην ακτή με όποια βαρύτερα μέσα θα κριθεί ότι πρέπει ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Δεδομένης της γεωγραφίας η χρήση βαρέων οχημάτων θα πρέπει να θεωρηθεί από περιορισμένη έως μηδενική. Ταυτόχρονα, τμήματα Αμφιβίων Καταδρομών μπορεί να επιχειρήσουν σε άλλα τμήματα του νησιού για αντιπερισπασμό ή για την διαφύλαξη διόδων εξόδου ή ανεφοδιασμού των εχθρικών δυνάμεων.

Το πρόβλημα Καστελλόριζο

Εκεί που τα πράγματα γίνονται δύσκολα είναι εάν κληθούν οι ελληνικές δυνάμεις να ενεργήσουν στο Καστελλόριζο. Σ’ αυτή την περίπτωση ο σχεδιασμός πρέπει να είναι πολύ πιο εμπεριστατωμένος και η επιχείρηση πολύ πιο πολύπλοκη, δεδομένης της απόστασης στην οποία θα πρέπει να ενεργήσουν οι ελληνικές δυνάμεις, αλλά και της εγγύτητας στο τουρκικό έδαφος.

Σ’ αυτή την περίπτωση πιθανότατα θα πρέπει πρώτα να επιτευχθεί η κυριαρχία σε θάλασσα και αέρα πριν ξεκινήσει η όποια αρμάδα για την ανακατάληψη. Στην περίπτωση αυτή μπορεί και να μελετηθεί η χρήση αλεξιπτωτιστών για την αρχική κρούση. Ο “άτυπος δανεισμός” ελικοπτεροφόρου από φίλια δύναμη για να χρησιμεύσει ως ενδιάμεσος ανεφοδιαστικός σταθμός για ελληνικά μεταγωγικά και επιθετικά ελικόπτερα θα προσέφερε σημαντική αρωγή στη μετάβαση ελληνικών δυνάμεων.

Συνεπώς, η ανακατάληψη νησιού ενέχει πολλές δυσκολίες και ενδέχεται να αποβεί αιματηρή ακόμη και αν στεφθεί από επιτυχία. Αυτό ισχύει πολλαπλάσια για την περίπτωση του Καστελλορίζου. Πιθανότατα να οδηγήσει σε γενικευμένη σύγκρουση, η οποία μπορεί να επιφέρει το –κατά Κλάουσεβιτς– «αποφασιστικό πλήγμα» μέσα από την εμπλοκή των δύο στόλων και των δύο αεροπορικών στόλων. Αυτό που καθίσταται επιτακτικό είναι η επισταμένη μελέτη του προβλήματος “Καστελλόριζο”.