Νέα δεδομένα για το ενεργειακό πόκερ στην κυπριακή ΑΟΖ

Συντηρεί το κλίμα αμφισβήτησης και των εντάσεων η Άγκυρα μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο για τα αποθέματα φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ. Οι ασκήσεις, οι έρευνες στην περιοχή, το τεντωμένο σχοινί με Ελλάδα και Κύπρο θα παραμείνουν ψηλά στην ατζέντα της, ενώ εκτιμάται πως το κλειδί για το επόμενο βήμα από τουρκικής πλευράς είναι τα αποτελέσματα των γεωτρήσεων.

Μέχρι τότε, σημείωναν ξένοι διπλωμάτες, όλοι απεύχονται να μη γίνει κάποιο λάθος και προκληθεί θερμό επεισόδιο. Ο Ερντογάν προσωπικά παρακολουθεί τις εξελίξεις έχοντας τους υπουργούς του, των Εξωτερικών και Άμυνας, να ανεβάζουν τις στροφές της ρητορικής των απειλών. Σε Λευκωσία και Αθήνα παρακολουθούν όλες τις τουρκικές κινήσεις οι οποίες, ειρήσθω εν παρόδω, κλιμακώνονται και διευρύνουν το πεδίο των ενεργειών τους, περιλαμβάνοντας και την ελληνική υφαλοκρηπίδα, στις περιοχές μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου.

Ξένοι διπλωμάτες σημείωναν με νόημα πως ο Ερντογάν έχει «ανοίξει την πόρτα του φρενοκομείου», γι’ αυτό και χρειάζονται ψύχραιμοι χειρισμοί και χαμηλοί τόνοι. Την ίδια ώρα, τις τουρκικές κινήσεις στην περιοχή παρακολουθούν και τρίτες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία, που έχουν συμφέροντα με τις έρευνες για φυσικό αέριο. Πληροφορίες αναφέρουν πως κατά την παρουσία στην Κύπρο του Γάλλου Προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, που χρονικά τοποθετείται στο τέλος Ιανουαρίου, θα συζητηθούν σε διμερές επίπεδο ζητήματα που αφορούν και την ενεργειακή ασφάλεια.

Το Παρίσι ενδιαφέρεται να συζητήσει τα θέματα αυτά και τα συνδέει με τη (μόνιμη) γαλλική παρουσία. Επί τούτου φαίνεται να έχουν γίνει ήδη σκέψεις εκατέρωθεν. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Γάλλος Πρόεδρος θα έλθει στο νησί για τη σύνοδο των EuroMed 7. Πρόκειται, ως γνωστό, για τη σύνοδο των επτά μεσογειακών χωρών-μελών της ΕΕ: Κύπρος, Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία και Ισπανία.

Οι ανακαλύψεις στην κυπριακή ΑΟΖ

Η Άγκυρα, έχοντας στραμμένη σε αυτή τη φάση την προσοχή της στη Συρία, θεωρεί κομβικής σημασίας την εμπλοκή της στις ενεργειακές διεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Τούτο μπορεί να γίνει με την εμπλοκή της στα θέματα του φυσικού αερίου, είτε μέσω των Τουρκοκυπρίων είτε απευθείας. Τόσο οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ, όσο και οι χώρες από τις οποίες προέρχονται, διατηρούν ανοικτά κανάλια επικοινωνίας με την Άγκυρα.

Προτιμούν να υπάρξει μια συνεννόηση, ομαλοποίηση της κατάστασης. Οι έρευνές τους και η αξιοποίηση, ωστόσο, του αερίου δεν εξαρτάται από τις διαθέσεις του καθεστώτος Ερντογάν. Μια συμφωνία στο Κυπριακό πριν την εξόρυξη φυσικού αερίου θα εξυπηρετούσε τους τρίτους εμπλεκόμενους. Η Τουρκία, όμως, δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται, προτάσσοντας την αξίωσή της για συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.

Μέσα στα πλαίσια της τακτικής της, η Άγκυρα φαίνεται να επιχειρεί και μέσω τρίτων να περιληφθεί το θέμα της ενέργειας στις συζητήσεις για το Κυπριακό, στοχεύοντας τη μετατροπή του σε δικοινοτικό ζήτημα. Έτσι προσπαθεί να επιτύχει την επιδίωξή της για συναπόφαση στα θέματα της ενέργειας. Μια τέτοια εξέλιξη θα εξουδετέρωνε το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα έδινε ουσιαστικά το πάνω χέρι στην Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, η Λευκωσία προσπαθεί να ισχυροποιήσει τη διαπραγματευτική θέση της στο Κυπριακό. Αυτό όμως μπορεί να γίνει αφότου υπάρξουν αποτελέσματα στις γεωτρήσεις και είναι καλά. Οι συζητήσεις, εκτιμάται, θα γίνονται σε άλλη βάση.

Ενημερωμένες πηγές σημείωναν πως ο τρόπος αντίδρασης της Τουρκίας θα εξαρτηθεί από το μέγεθος των ανακαλύψεων από τις γεωτρήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στο θαλασσοτεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ από την κοινοπραξία ExxonMobil – Qatar Petroleum. Δεν είναι, όμως, μόνο από το θαλασσοτεμάχιο 10 που αναμένονται τα αποτελέσματα, καθώς οι έρευνες συνεχίζονται.

Νέος κύκλος γεωτρήσεων

Αναμένεται νέος κύκλος γεωτρήσεων στους επόμενους περίπου 10-12 μήνες, πέντε τον αριθμό. Το κυπριακό Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το αίτημα της κοινοπραξίας ENI Cyprus Limited – KOGAS Cyprus Limited, δίνοντας παράταση μέχρι και τον Ιανουάριο του 2020 στα δικαιώματα για έρευνα και ανάπτυξη υδρογονανθράκων, τα οποία έχουν αποκτήσει από τον Ιανουάριο του 2013 για τα τεμάχια 2, 3 και 9.

Σημειώνεται συναφώς ότι έντονο είναι το ενδιαφέρον της γαλλικής Total για ισχυρή συμμετοχή της στην κοινοπραξία που έχει τα δικαιώματα για τα τρία τεμάχια. Τούτο ενισχύεται και από το γεγονός ότι υπάρχει συνεργασία της γαλλικής εταιρείας με την ΕΝΙ στο τεμάχιο 6, όπου έχουν πλέον ισχυρά κοινά συμφέροντα στο κοίτασμα «Καλυψώ». Οι εταιρείες αυτές διεκδικούν από κοινού το θαλασσοτεμάχιο 7.

Είναι πρόδηλο ότι για την Τουρκία το θέμα της ενέργειας και του αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο είναι κομβικής σημασίας. Η μη εμπλοκή της θα συνιστά ακύρωση των γεωπολιτικών της σχεδιασμών. Γι’ αυτό και δεν πρόκειται να αφήσει την πορεία των ερευνών να προχωρήσουν χωρίς αυτή. Μηνύματα στέλνει συνεχώς, το ζητούμενο είναι πώς θα αντιδράσει στο κρίσιμο σημείο, όταν θα υπάρχει συνολική εικόνα για τα αποθέματα και σίγουρα πριν από την έναρξη της διαδικασίας αξιοποίησης των υδρογονανθράκων.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, τα συμφέροντα είναι πολλά, διαφορετικά και σημαντικά για τους μεγάλους παίκτες, οι οποίοι δεν πρόκειται να τα διακινδυνέψουν. Οι επόμενοι μήνες, πάντως, θα είναι καθοριστικοί για τα επόμενα βήματα στα ενεργειακά, ενώ στο βάθος θα υπάρχει και το Κυπριακό, ακόμη κι εάν δεν διασυνδεθούν τα δύο ζητήματα.