Νέος γύρος με σημαία “τελευταία ευκαιρία”

του Κώστα Βενιζέλου  – 

Εξελίξεις στο Κυπριακό αμέσως μετά τις προεδρικές εκλογές με χρονικό ορίζοντα τον ερχόμενο Ιούνιο, επιδιώκουν κύκλοι της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών στη  Νέα Υόρκη. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η βασική ιδέα που φαίνεται να συζητείται στα υψηλά δώματα του Διεθνούς Οργανισμού είναι να διαμορφωθεί ένα σκηνικό εξελίξεων αξιοποιώντας όλους τους μοχλούς πίεσης.

Οι ίδιες πηγές σημείωναν πως θα επιχειρηθεί μια παράλληλη πορεία με τις ενεργειακές εξελίξεις στην περιοχή, ώστε να λειτουργήσει αυτός ο παράγοντας ως «καταλύτης» και στις διεργασίες του Κυπριακού. Την ίδια ώρα, σημειώνεται πως στις σκέψεις που συζητούνται είναι να επανέλθει το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ που ενίοτε χρησιμοποιείται ως «μπαμπούλας» για τη Λευκωσία.

Πληροφορίες αναφέρουν πως στις συζητήσεις που θα γίνουν τον Ιούνιο για την ανανέωση της θητείας της Δύναμης θα τεθεί ζήτημα παραμονής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ή η αλλαγή του καθεστώτος της, αν και μόλις πρόσφατα έχει κατατεθεί έκθεση εμπειρογνωμόνων, η οποία κατέληξε στην εισήγηση μόνο για μείωση αριθμητικά της Δύναμης.

Το θέμα της Ειρηνευτικής Δύναμης θα κριθεί, όπως αφήνεται με εκβιαστικό τρόπο να διαρρεύσει, αναλόγως των αποτελεσμάτων της νέας προσπάθειας. Στην έκθεση για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, που θα κυκλοφορήσει τον Ιανουάριο και το ψήφισμα για την ανανέωση της θητείας, που θα υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας, δεν αναμένεται να προδίδουν κατά ανάγκη τις προθέσεις της γραφειοκρατίας του ΟΗΕ.

Ενδιάμεση λύση με το βλέμμα σε οριστική

Στην έκθεση, όπως πληροφορούμαστε, ο Γενικός Γραμματέας θα κάνει λόγο για ενίσχυση της ρητορικής των αντιπαραθέσεων μετά τη Διάσκεψη του Κραν Μοντάνα. Τι θα αναφέρει σε σχέση με το Κραν Μοντάνα και ποια θα είναι η προίκα που θα θέλει ο Γενικός Γραμματέας και οι συνεργάτες του να «κλειδώσουν»; Αυτό είναι ένα ερώτημα που θα απαντηθεί διά της έκθεσης.

Ξένος διπλωμάτης, ο οποίος παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στο Κυπριακό, υποστηρίζει πως τα Ηνωμένα Έθνη, αξιοποιώντας το πλαίσιο Γκουτέρες, θα επιχειρήσουν –μετά τις προεδρικές εκλογές– να πετύχουν μια στρατηγική συμφωνία στο Κυπριακό. Αυτό θα συνιστά μια ενδιάμεση, εν πολλοίς, συμφωνία, η οποία θα καθορίζει τα βασικά στοιχεία μιας συνολικής λύσης του Κυπριακού.

Στη βάση αυτή θα διεξαχθούν και οι διαπραγματεύσεις, με στόχο να συμπληρωθούν κενά και να καταγραφεί κάτω από τους βασικούς άξονες το περιεχόμενο. Αν και πολλές φορές στο παρελθόν έχει προβληθεί η θεωρία της τελευταίας ευκαιρίας, χωρίς αυτό να ισχύσει ποτέ, διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν πως από τους τελευταίους ορόφους του αρχηγείου του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη αφήνεται να διαρρεύσει πως μέχρι τον Ιούνιο του 2018 θα ξεκαθαρίσει, με μια νέα προσπάθεια, κατά πόσο μπορεί ή όχι να επιτευχθεί λύση στο Κυπριακό.

Κοντολογίς, κατά πόσο μπορεί ή όχι να λυθεί το Κυπριακό. Είναι προφανές πως αυτός ο σχεδιασμός επηρεάζεται και από τις περιφερειακές εξελίξεις. Το Κυπριακό θα επιχειρηθεί να κλείσει ως ένα «success story» του διεθνούς πολιτικού και διπλωματικού συστήματος, ωστόσο, είναι προφανές ότι επηρεάζεται από τα όσα διαδραματίζονται ή θα διαδραματισθούν στην ευρύτερη περιοχή.

Πέντε παράγοντες

• Πρώτον, πώς θα εξελιχθούν τα νέα δεδομένα που προκάλεσε η απόφαση του Προέδρου Τραμπ για αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ. Υπάρχει αντίδραση του αραβικού κόσμου, δημιουργείται ένταση ενώ ρόλο επιδιώκει διακαώς η Τουρκία.
• Δεύτερον, το σκηνικό στον Λίβανο δεν έχει ξεκαθαρίσει. Δεν αποκλείεται και η χώρα αυτή να ξαναζήσει στιγμές έντασης και συγκρούσεων. Στη μεγάλη εικόνα αυτού του ζητήματος  βρίσκονται συγκρούσεις μεγάλων δυνάμεων για επικράτηση στην περιοχή.
• Τρίτον, πώς θα εξελιχθεί η σύγκρουση Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία; Πώς θα εξελιχθεί το φλερτ Ρωσίας και Τουρκίας και τι σημαίνει αυτό για την περιοχή αλλά και την Κύπρο; Αυτά θα ξεκαθαρίσουν εντός του 2018.
• Τέταρτον, πώς θα ξεκαθαρίσει η κατάσταση στη Συρία και ποιοι θα αξιοποιήσουν μια, ενδεχόμενη, νέα κατάσταση πραγμάτων; Αυτό θα είναι κομβικής σημασίας για τους πρωταγωνιστές.
• Πέμπτον, σε σχέση με το Κυπριακό, η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει πως θα ασχοληθεί μετά τις προεδρικές εκλογές. Την ίδια ώρα, όμως, τα δείγματα γραφής που δίνει είναι  άκρως αρνητικά. Ιδιαίτερα με τους σχεδιασμούς επί του εδάφους που εφαρμόζει στην κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου.

Μέρος των περιφερειακών εξελίξεων

Συνεπώς, είναι προφανές πως οι Οηέδες θα επιχειρήσουν να δώσουν ένα θετικό μήνυμα με την προώθηση του Κυπριακού, έστω και μέσα από μια ενδιάμεση συμφωνία, όμως αυτό έχει επιχειρηθεί ανεπιτυχώς και στο παρελθόν. Την ίδια ώρα, είναι πρόδηλο πως το Κυπριακό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί απομονωμένα από τις περιφερειακές εξελίξεις, είτε αυτές θα επιδράσουν θετικά ή αρνητικά. Το σίγουρο είναι πως ενώ για το Κυπριακό όλοι οι παίκτες εντός και εκτός της Κύπρου αναμένουν να διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές για να δράσουν, είναι σαφές πως υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που θα επηρεάσουν τα επόμενα βήματα.

Αρχές Δεκεμβρίου αναμενόταν να επισκεφθεί την Κύπρο ο Βοηθός Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, υπεύθυνος για πολιτικές υποθέσεις, Τζέφρι Φέλντμαν.  Η επίσκεψη του αξιωματούχου του Διεθνούς Οργανισμού χρονικά  τοποθετείτο γύρω στις 5 Δεκεμβρίου και παρόλο που δεν είχε ανακοινωθεί, γνώριζαν για την άφιξή του όλοι οι εμπλεκόμενοι. Ο λόγος μη πραγματοποίησης του ταξιδιού είναι, κατά πάσα πιθανότητα, το γεγονός ότι δεν υπάρχει, σε αυτή τη φάση, έδαφος για διατήρηση, έστω, του μομέντουμ στο Κυπριακό. Στις ελεύθερες περιοχές βρίσκεται σε εξέλιξη προεκλογική εκστρατεία και στα κατεχόμενα ο Ακιντζί είναι… εξαφανισμένος.

Ασκήσεις επί χάρτου εν όψει των εκλογών

Οι διεθνείς παίκτες παρακολουθούν τα διαδραματιζόμενα στην προεκλογική εκστρατεία στην Κύπρο και αξιολογούν τα δεδομένα που διαμορφώνονται ενόψει της τελικής φάσης που έχει χρονικά εισέλθει η κούρσα των προεδρικών. Όσοι έχουν ρόλο στο Κυπριακό και προβαίνουν, στην παρούσα φάση, σε ασκήσεις επί χάρτου, για την επόμενη ημέρα των εκλογών προφανώς και θα λάβουν υπόψη το αποτέλεσμα των προεδρικών στην Κύπρο. Όπως θα λάβουν υπόψη και τι θα προκύψει από τις ψευδοεκλογές στα κατεχόμενα, παρόλο που εκεί όλα εξαρτώνται από την Τουρκία και τις προθέσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Όπως σημείωναν ξένες διπλωματικές πηγές, τα Ηνωμένα Έθνη θα προχωρήσουν στους σχεδιασμούς τους ανεξαρτήτως αποτελεσμάτων, όμως, προδήλως θα λάβουν υπόψη με ποιον θα συνομιλούν. Θα ακολουθήσουν την ίδια τακτική, που είχαν υιοθετήσει τα τελευταία δυο χρόνια, εάν επανεκλεγεί ο νυν Πρόεδρος και διαφορετική εάν άλλος αναλάβει τα ηνία της χώρας.

Κυρίως γιατί θα είναι για τους αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών «καινούργια εμπειρία», σε περίπτωση που κερδίσει άλλος τις εκλογές εκτός από τον νυν Πρόεδρο, και θα πρέπει να καταγράψουν τις προθέσεις του έναντι μιας νέας προσπάθειας. Αυτό είναι ένα ζήτημα, το οποίο τους απασχολεί και αναμένεται ότι θα το διαχειριστούν από τον ερχόμενο Φεβρουάριο.