Νυν υπέρ πάντων κατευνασμός! – Η Κύπρος στη μέγγενη Τούρκων και ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ

Γράφει ο Χρήστος Ηλιάδης* – 

Η πολιτική του κατευνασμού υιοθετήθηκε από νωρίς στο Κυπριακό, και με κάποια διαλείμματα, παραμένει η κυρίαρχη πολιτική. Με την εισαγωγή της γραμμής της “Παύσης των γρονθοκοπημάτων” από τον Νίκο Ρολάνδη (υπουργό Εξωτερικών 1978-1983) ο κατευνασμός εισάγεται ως επίσημη πολιτική γραμμή της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Διευκολύνεται έτσι η υποβολή του αγγλο-αμερικανό-καναδικού σχεδίου λύσης, του οποίου ο κυριότερος λόγος εκπόνησης του οποίου ήταν να δοθεί η πρόφαση για άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στην Τουρκία – πράγμα που έγινε (Αύγουστος 1978). Μέσα από μια διαχρονική πορεία πολιτικού μιθριδατισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, προσαρμοστήκαμε σταδιακά προς τα κυριότερα τουρκικά “θέλω” στο Κυπριακό.

Οι δουλείες που σταδιακά συσσωρεύτηκαν (γεωγραφικός διαχωρισμός, εκ περιτροπής προεδρία, νομιμοποίηση εποίκων, θετική ψήφος-βέτο, προτεραιότητα σφετεριστών στις περιουσίες κλπ.) καθιστούν το τυχόν μελλοντικό κρατικό μόρφωμα εκ φύσεως θνησιγενές. Για στρατεύματα και εγγυήσεις μένει να βρεθεί η φόρμουλα που θα πρέπει να πακεταριστεί κατάλληλα για τους ιθαγενείς.

Είναι οξύμωρο οι πιο πάνω δουλείες να υιοθετούνται στη βάση του δήθεν ρεαλισμού την στιγμή που ολοφάνερα κάθε άλλο παρά ρεαλιστική είναι η προσδοκία επιβίωσης ενός τέτοιου κρατικού μορφώματος. Το κυριότερο “ατού” των Αγγλοαμερικανών για πλασάρισμα “λύσης” δεν είναι άλλο από την ύπαρξη δύο μεγάλων (φαινομενικά αντίπαλων) κομματικών σχηματισμών, που στο όνομα του “ρεαλισμού” υιοθετούν τις λύσεις κανονικοποίησης και νομιμοποίησης της κατοχής μέσα από τον (συνομοσπονδιακό) μανδύα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.

Το δίπολο ΑΚΕΛ-ΔΗΣΥ (το ΑΚΕΛ ανοιχτά, και ο ΔΗΣΥ υπόγεια) δεν σταμάτησε λεπτό να κατηγορεί την δική μας πλευρά ως τον υπαίτιο του ελβετικού ναυαγίου του 2017, υιοθετώντας εν πολλοίς το αφήγημα του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Είναι θλιβερό, αλλά οι Αγγλοαμερικανοί δεν θα μπορούσαν να έχουν καλύτερο ατζέντη προώθησης της πολιτικής τους στο Κυπριακό από το ΑΚΕΛ. Ο ΔΗΣΥ φυσικά είναι, ταξικά, κοινωνικά και πολιτικά, ο κυριότερος εκφραστής της κυπριακής μεταπρατικής αστικής τάξης και ως εκ τούτου φύσει και θέσει ταυτισμένος με την εξυπηρέτηση των Αγγλο-αμερικανικών συμφερόντων.

Κανονικοποίηση Κατοχής από ΑΚΕΛ

Σε ό,τι αφορά στο ΑΚΕΛ δεν πρόκειται για προδοσία αλλά για πιστή εφαρμογή των δογμάτων με τα οποία το σταλινικό αυτό κόμμα έχει διαποτιστεί σε βάθος δεκαετιών και που προάγει τον συμβιβασμό με την ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων. Ένα σωρό παραδείγματα υφαίνουν το πλέγμα πολιτικής προσαρμογής του ΑΚΕΛ στη διατήρηση του ιμπεριαλιστικού status quo ανάλογα με την εποχή:

• Η καταδίκη της εξέγερσης των Οκτωβριανών (1931).
• Η αποδοχή της συμφωνίας της Γιάλτας (που “χάρισαν” την Ελλάδα και την Κύπρο στην σφαίρα επιρροής των Εγγλέζων).
• Η άρνηση ανάληψης πρωτοβουλίας αντί-αποικιακού αγώνα στην Κύπρο,
• Η «Ειρηνική Συνύπαρξη» του Μπρέζνιεφ, που αποτελούσε επικαιροποίση του διαμοιρασμού του κόσμου σε σφαίρες επιρροής από την Γιάλτα.
• Η άρνηση ουσιαστικού αγώνα για κατάργηση των αποικιακών αγγλικών βάσεων.
• Η δουλική υποταγή στα όσα σχέδια εξυφαίνουν οι Αγγλοαμερικανοί μετά το 1974 – με διαμορφωτή επι του εδάφους τον τουρκικό ιμπεριαλισμό.

Στην αντίληψη του ΑΚΕΛ, το ιμπεριαλιστικό status quo που επιβλήθηκε στην Κύπρο, δεν πρέπει να ανατραπεί με μοχλό την αυτόνομη δράση του ίδιου του Κυπριακού λαού (ελληνοκυπριακού και τουρκοκυπριακού στο μέτρο που οι τελευταίοι απεξαρτηθούν από την Άγκυρα), γιατί θα προκληθούν εκρηκτικές καταστάσεις και αστάθεια.

Για το ΑΚΕΛ η κατοχική κατάσταση πραγμάτων θα πρέπει να κανονικοποιηθεί-νομιμοποιηθεί μέσα από μια “λύση” που ο αγγλοαμερικανικός ιμπεριαλισμός υποβάλλει, με τον κυπριακό λαό να παρακολουθεί σαν κομπάρσος αντί να είναι ο πρωταγωνιστής. Αποφεύγονται έτσι οι εν δυνάμει εκρηκτικές προεκτάσεις μιας τέτοιας αυτονομημένης, λαϊκής αντίδρασης που θα απειλούσε την ιμπεριαλιστική αρχιτεκτονική σταθερότητας.

Η Τουρκία εκμεταλλεύεται

Βρισκόμαστε σε μια συγκυρία που η Τουρκία εκμεταλλεύεται τη ρευστότητα από την ανακατανομή ισχύος στην περιοχή μας, ξεδιπλώνοντας τη δική της αυτόνομη γεωστρατηγική ατζέντα έχει καταλάβει εδάφη εκτός Κύπρου, και στη Συρία, στη Λιβύη, στο Ιράκ, στο Αρτσάχ. Διεκδικεί το μισό Αιγαίο, ζητά αποστρατικοποίηση νησιών, προβάλλει κατάργηση της Συνθήκης της Λοζάνης, επιδιώκει Φινλανδοποίση της Ελλάδας. Χρησιμοποιεί ακόμα και τζιχαντιστές μισθοφόρους στα πολεμικά μέτωπα, αλλά και το μεταναστευτικό για να εκβιάζει την Ευρώπη (και την Ελλάδα), και ιδρύει στρατιωτικές βάσεις σε Λιβύη, Συρία, Ιράκ, Κατάρ και Σομαλία.

Σε ό,τι αφορά στην Κύπρο, πέραν του ότι η Τουρκία εξακολουθεί να κατέχει στρατιωτικά και να εποικίζει το βόρειο μέρος του νησιού, καταπατά την Κυπριακή ΑΟΖ με έρευνες και γεωτρήσεις για υδρογονάνθρακες. Έχει επίσης εσχάτως ανοίξει την περίκλειστη περιοχή του Βαρωσιού και διαφημίζει εποικισμό της, ενώ μιλά πλέον ανοικτά για λύση δύο κρατών. Μέσα σε αυτό το καταθλιπτικό-αρνητικό περιβάλλον, ο Γ.Γ. του ΟΗΕ καλεί σε άτυπη πενταμερή (τρείς εγγυήτριες δυνάμεις + δύο κοινότητες) για να προετοιμαστεί η ατζέντα για επανέναρξη των συνομιλιών και μετά νέα “κανονική” πενταμερή που να καταλήξει σε ενδιάμεση/στρατηγική συμφωνία.

Ο στόχος είναι προφανής, και αποσκοπεί στο κλείδωμα «λύσης» από την οποία οι «μαξιμαλιστές» Ελληνοκύπριοι να μην μπορούν να ξεφύγουν! Εντός Κύπρου, ο μεν Αβέρωφ Νεοφύτου του ΔΗΣΥ μας επισημαίνει ότι «είμαστε στο “και πέντε” και θα πρέπει να πάμε στις διαπραγματεύσεις με το κέφι μας και όχι με το στανιό». Ο δε Γ.Γ. του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού μας επισημαίνει ότι «πρέπει να πείσουμε την διεθνή κοινότητα ότι πιστεύουμε στην Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία και στην πολιτική ισότητα των Τουρκοκυπρίων, και αν η Τουρκία επιμένει να μιλά για λύση δύο κρατών, τότε να της επιρριφθεί από τον ΟΗΕ η ευθύνη για το ναυάγιο».

Το ξέπλυμα

Πότε ο ΟΗΕ επέρριψε ευθύνη για οτιδήποτε στην Τουρκία για να το κάνει τώρα;
Τη ίδια στιγμή ο Βρετανός πρέσβης μας υποδεικνύει ότι «μπορεί να βρεθεί κοινός τόπος μεταξύ της πρότασης των δύο κρατών και της ομοσπονδίας» (με λίγα λόγια και τα δύο κράτη μπορούν να χωρέσουν σε αυτό που κατ’ ευφημισμό θα ονομάζεται ομοσπονδία). Ο δε Αντόνιο Γκουτιέρες μας πληροφορεί ότι «είναι θέμα των ενδιαφερομένων μερών να αναπτύξουν πρωτοβουλίες για την μορφή λύσης που επιθυμούν».

Ούτε το πιο δυνατό απορρυπαντικό δεν θα μπορούσε να ξεπλύνει τόσο καλά την τουρκική διχοτομική πολιτική όσο ο Βρετανός πρέσβης και ο Γ.Γ. του ΟΗΕ. Παρόλα αυτά τόσο το ΑΚΕΛ όσο και ο ΔΗΣΥ όταν ερωτώνται πώς μπορούμε να πάμε σε συνομιλίες με ένα τόσο αρνητικό κλίμα, η απάντηση τους είναι πως «γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο θα πρέπει να πάμε σε συνομιλίες, για ν’ αποτρέψουμε τη δημιουργία και άλλων τετελεσμένων»!

Φυσικά ούτε λόγος να τεθούν ως ελάχιστες προϋποθέσεις για έναρξη διαδικασίας συνομιλιών, η αναίρεση του εποικισμού της Αμμοχώστου, και των πειρατικών δραστηριοτήτων στην Κυπριακή ΑΟΖ. Ούτε ο Αβέρωφ Νεοφύτου ούτε ο Άντρος Κυπριανού είναι αφελείς ώστε να μην γνωρίζουν ότι η αποθρασυσμένη Τουρκία κρατά και το ψωμί και το μαχαίρι, και ότι μπορεί διαχρονικά να επισείει τον μπαμπούλα νέων τετελεσμένων (Βαρώσι, δύο κράτη) και κατά τη διάρκεια των συνομιλιών σε περίπτωση που δεν γίνονται αποδεκτοί οι τουρκικοί όροι.

Να αποφύγουμε τα χειρότερα

Είναι ολοφάνερο ότι επιδιώκεται η Κυπριακή Δημοκρατία να καταστεί όμηρος μιας διαδικασίας από την οποία (λόγω των φοβικών της συνδρόμων) δεν θα μπορεί να ξεφύγει και θα οδηγηθεί θέλοντας και μη σε ενδιάμεση/στρατηγική συμφωνία για κανονικοποίηση – νομιμοποίηση της διχοτομικής πραγματικότητας μέσω Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Το προηγούμενο “πάθημα” με τη συντριπτική επικράτηση του ΟΧΙ έγινε μάθημα, και γι’ αυτό επιδιώκεται “κεφαλοκλείδωμα” μέσα από ενδιάμεση/στρατηγική συμφωνία.

Το δίλημμα θα παρουσιαστεί καταναγκαστική επιλογή νομιμοποίησης της διχοτομικής Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας για “να αποφύγουμε τα χειρότερα” (δύο κράτη). ο Βρετανός πρέσβης είναι διαφωτιστικός ως προς τον μανδύα που μπορεί να φορεθεί για τα μάτια των ιθαγενών. Η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται να ελέγχει μόνο την μισή Κύπρο -το κάνει ήδη- αλλά να την ελέγχει ολόκληρη (λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με όποιο μανδύα και αν φορεθεί). Και γι’ αυτό χρειάζεται την υπογραφή μας.

Το ένστικτο επιβίωσης του κυπριακού λαού λειτούργησε σωστικά μια φορά σπάζοντας τα κομματικά στεγανά. Θα λειτουργήσει ξανά και ξανά ενάντια στον εξανδραποδισμό. Αυτό θα πρέπει όμως επιτέλους να εκφραστεί και στην κάλπη (Βουλευτικές 2021), αντί της υπακοής της αγέλης και της ποδοσφαιροποιημένης πίστης στην “ομαδάρα-κόμμα”.

---

* Ο Χρήστος Ηλιάδης είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.