Ο ανεξέλεγκτος Ερντογάν και οι εγχώριοι σημαιοφόροι της εξάρτησης

Το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών στην Τουρκία δεν θα μετατοπίσει ούτε εκατοστό την εξωτερική, επιθετική, πολιτική του Ερντογάν ούτε θα τον κλονίσει στο εσωτερικό. Όπως δεν θα τον ανατρέψει η οικονομική κρίση- αυθεντική ή υποκινούμενη. ΗΠΑ και ΕΕ θα πιέσουν αλλά δεν θα κάνουν το λάθος να κατεδαφίσουν την τουρκική οικονομία όταν Ρωσία και Κίνα περιμένουν με απλωμένη αγκαλιά και ανοιχτό πορτοφόλι.

Οι απειλές ότι η Τουρκία θα εκδιωχθεί από το ΝΑΤΟ είναι σαν η Συμμαχία να θέλει να αυτοπυροβοληθεί, η περικύκλωση της Ρωσίας θα πάει περίπατο. ΗΠΑ/ΝΑΤΟ έχουν περισσότερο ανάγκη την Τουρκία παρά το αντίστροφο. Οι αντίπαλοι του Ερντογάν κέρδισαν εντυπώσεις αλλά δεν έχουν ούτε την ισχύ ούτε τις ικανότητες να τον ανατρέψουν.

Ρώσοι, Αμερικάνοι και Ευρωπαίοι απειλούν, κανακεύουν, μπλοφάρουν, αναβάλουν. Η μεγάλη εικόνα παραμένει φλου. Το σίγουρο είναι πως στιγμιότυπα, όπως η παρενόχληση του ελικοπτέρου που πήγαινε τον πρωθυπουργό στο Αγαθονήσι, παραπλανούν. Η εικόνα του Τσίπρα να φωτογραφίζει ανέμελος τα τουρκικά αεροσκάφη δεν παραπέμπει ούτε σε ατρόμητο πρωθυπουργό ούτε σε άγνοια του κινδύνου.

Το θέμα θυμίζει μάλλον παράσταση ατάλαντου σκηνοθέτη που υποτιμά τη νοημοσύνη μας. Επειδή όταν ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών Κατρούγκαλος, γονατίζουν μπρος στα «ανύπαρκτα» Σκόπια είναι δύσκολο να αποφύγεις τις –αναπόδεικτες αλλά λογικές- σκέψεις ότι η πρωθυπουργική ψυχραιμία οφείλονταν σε εκ των προτέρων γνώση της έναρξης και της –ανώδυνης- λήξης του επεισοδίου που έκρυβε, όμως, δυσάρεστη ουρά: Το Αγαθονήσι εντάχθηκε στα υπό αμφισβήτηση νησιά. Οι ηγέτες συζητούν τους στόχους αλλά και τις μεθοδεύσεις για να τους πετύχουν.

Ο Ερντογάν και το “Ανατολικό Ζήτημα”

Τα προβλήματα στη Μέση Ανατολή δεν τα δημιούργησε ο Ερντογάν. Αντίθετα, τα είδε ως κίνδυνο για την Τουρκία στο πλαίσιο του σχεδιασμού των ΗΠΑ να σμπαραλιάσουν κάθε κρατική υπόσταση, ώστε οι χώρες να γίνουν άβουλοι χώροι διευκόλυνσης της αμερικανικής στρατηγικής για απόλυτο έλεγχο της περιοχής. Έτσι «ξαφνικά» αναζωπυρώθηκε το «Ανατολικό Ζήτημα», η ουρά του. Όχι με το τότε ερώτημα της διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά με το αίνιγμα της ανασύστασής της, όπως διακηρύσσει ο Τούρκος Πρόεδρος. Ο Ερντογάν σκέφτηκε να καβαλήσει την ουρά του λιονταριού (ΗΠΑ) για να φάει τους εχθρούς (Κούρδους) και να αρπάξει ό,τι άλλο μπορεί. Το σαφάρι αμφοτέρων, στη Συρία, βάλτωσε.

Οι πρόσφατες τουρκικές απειλές θυμίζουν την παλαιά ιστορία: Και ποιον ρωτήσατε και ξεσηκωθήκατε εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ενώ εμείς δεν τολμάμε, ρώτησε ο ναύαρχος Κόχραν τον Καραϊσκάκη. «Τον μπούντζον μου ρώτησα» ήταν απάντηση του ιδιοφυούς, παράτολμου και βλάσφημου στρατηγού. Και ο ναύαρχος απήλθε. Σήμερα θα λέγαμε, σαρκάζοντας, ότι ξαναγράφοντας, όπως συνηθίζουν, την Ιστορία, οι Συριζαίοι ίσως έβλεπαν σεξουαλική παρενόχληση. Οι Τούρκοι, όμως, ξέρουν ότι δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς το απροσδόκητο παρά τις ήττες των Ελλήνων που επικαλούνται. Απειλούν αλλά προσέχουν.

Οι ΗΠΑ ηττήθηκαν στρατιωτικά, αλλά η όποια νέα ισορροπία στη Συρία και ευρύτερα στη Μέση Ανατολή ή θα έχει τη συγκατάθεσή τους ή δεν θα υπάρξει. Ο αρχικός στόχος ήταν να φύγει ο Άσαντ και δεν έχει αλλάξει. Η επόμενη αδυσώπητη μάχη θα δοθεί για το μεταπολεμικό καθεστώς και την ανοικοδόμηση της Συρίας. Οι ΗΠΑ καλούνται να ανεχθούν τον Άσαντ, να αποδεχθούν την ισχυρή παρουσία της Ρωσίας και να υπομείνουν τους Ιρανούς παρά τις αντιρρήσεις του Ισραήλ. Μεγάλο και πικρό το χάπι, ανυπόφορη η κατάποση.

 

Όσο για την Τουρκία κανένας παίκτης του πεδίου στη Συρία και στη Μέση Ανατολή δεν την έχει ανάγκη για να γείρει το παιχνίδι στην πλευρά του. Αν ο πρόεδρος Τραμπ, απαλλαγμένος πλέον από τις κατηγορίες συμπαιγνίας με τη Ρωσία, τα βρει με τον πρόεδρο Πούτιν, η Τουρκία θα ψάχνεται για την ασφάλειά της. Ίσως και για την υπόστασή της. Το καθοριστικό και σταθερό μειονέκτημα της Τουρκίας είναι ότι προσέρχεται στη Μέση Ανατολή όχι ως εταίρος, αλλά ως απροκάλυπτος Οθωμανός δυνάστης. Ρώσοι, Αμερικάνοι, Ιρανοί, Ισραήλ, πρωταγωνιστούν. Οι Τούρκοι περισσεύουν, είναι παρείσακτοι, της προσκολλήσεως, με το ζόρι γαμπροί.

Παρεμπιπτόντως, για το Ισραήλ η Τουρκία είναι στρατηγικός αντίπαλος ενώ η Ελλάδα δεν είναι, για την επικυριαρχία στη Μέση Ανατολή. Με δυο λόγια: περιφερειακή δύναμη είναι η χώρα που οι γείτονες δεν κάνουν τίποτα χωρίς να λάβουν υπόψη τις επιθυμίες της και τα συμφέροντά της. Η Τουρκία είναι περιφερειακή δύναμη μόνο γι’ αυτούς που είναι πρόθυμοι να την προσκυνήσουν. Ξεχωρίζει μεταξύ των προθύμων η Αθήνα από προχθές, χτες, σήμερα και αύριο.

Η Ελλάδα δεν αναβαθμίζεται, όπως πολλοί διακηρύσσουν, ως εθελοντές σημαιοφόροι αλλότριων συμφερόντων. Οι συμμαχίες, με οποιονδήποτε, είναι πάντα ευπρόσδεκτες όταν είναι επωφελείς. Η Ελλάδα πρόσφερε τον εναέριο χώρο της και όλα όσα είναι δυνατόν στο Ισραήλ, ικανοποιώντας έτσι και τις ΗΠΑ. Πήρε μήπως, ως αντάλλαγμα, εγγυήσεις για την εδαφική ακεραιότητά μας και την κατοχύρωση των συμφερόντων μας π.χ. στο Αιγαίο;

Οι ενδείξεις συγκλίνουν στο εξής: Ίσως στην Κύπρο οι μεγάλοι καρχαρίες, πετρελαϊκές εταιρίες, δεν επιτρέψουν να επωφεληθεί η Τουρκία, κρατώντας όλο τον θησαυρό για πάρτη τους. Αλλά για το Αιγαίο υπάρχει αβεβαιότητα καθώς τελεί υπό την απειλή θερμού επεισοδίου. Αν και οι σχετικές πληροφορίες προέρχονται, περιέργως(;) μόνο από τις ΗΠΑ. Αντί για αναβάθμιση η Ελλάδα, όχι μόνο η κυβέρνηση, κινδυνεύει να είναι και πάλι στους χαμένους. Ως πότε παλληκάρια;