“Ο άνθρωπος που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον”

της Νεφέλης Λυγερού  – 

Ο τίτλος μπορεί να ξενίζει, αλλά η φράση δεν είναι δική μας. Είναι του Αμερικανού πρεσβευτή στη Λευκωσία, ο οποίος χαρακτήρισε έτσι το Νίκο Αναστασιάδη σε κρυπτογράφημά του προς το Στέητ Ντηπάρτμεντ, το οποίο διέρρευσε και δημοσιεύθηκε στα Wikileaks, όπως χιλιάδες άλλα.

Τις επόμενες ημέρες, άλλωστε, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα βρεθεί και πάλι να πρωταγωνιστεί μαζί με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη σε μία νέα διάσκεψη για το Κυπριακό στη Γενεύη. Όπως είχε συμβεί και την προηγούμενη φορά στο τέλος του 2016, έτσι και τώρα, ο Αναστασιάδης δημιουργεί τετελεσμένα όχι μόνο για το Εθνικό Συμβούλιο της Κύπρου, αλλά και για την Αθήνα. Είναι κοινό μυστικό, άλλωστε, ότι οι σχέσεις του ειδικά με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά είναι στο όριο.

Είναι κοινός τόπος ότι τον Αναστασιάδη δύσκολα μπορεί κανείς να τον “διαβάσει”. Σπάνια το πρόσωπό του μαρτυρά συναισθήματα. Τα άστρα, όμως, αποκαλύπτουν πολλά, τουλάχιστον γι’ αυτούς που πιστεύουν στα σημάδια του ουρανού. Σύμφωνα με τον αστρολογικό χάρτη του, η πολυαστρία στον Ζυγό συμβολίζει ένα άτομο κοινωνικό, με διπλωματικές ικανότητες. Έχει την ικανότητα να πείθει, αλλά μπορεί να γίνει ένας ανταγωνιστικός, αλαζονικός και σκληρός αντίπαλος που προσωπικά δεν του αρέσει να χάνει.

Στην περίπτωσή του, όμως, το κρίσιμο ερώτημα δεν αφορούσε και συνεχίζει να μην αφορά την προσωπική ήττα του. Οι προεδρικές εκλογές, άλλωστε, απέχουν ακόμα. Αφορά την εθνική ήττα. Αν κάτι έχει αλλάξει από το ναυάγιο της προηγούμενης διάσκεψης για το Κυπριακό στις αρχές του 2017 είναι ότι η Άγκυρα και οι Τουρκοκύπριοι έχουν προσθέσει απαιτήσεις. Γι’ αυτό και εγείρει ερωτηματικά το γεγονός ότι ο πρόεδρος Αναστασιάδης συμφώνησε για μία Γενεύη Νο 2 στο τέλος Ιουνίου.

Για να δώσει απάντηση σε τέτοιου είδους ερωτηματικά, όμως, είναι απαραίτητο να κοιτάξουμε τη διαδρομή του Νίκου Αναστασιάδη. Έχει να μας πει πολλά περισσότερα απ’ ότι οι δηλώσεις του. Εάν πρέπει να βρούμε το κόκκινο νήμα που καθορίζει τις κατά καιρούς αποφάσεις του είναι η αρχή του να μην έρχεται ποτέ σε αντίθεση με τον δυτικό παράγοντα.

Επέζησε από θαύμα

Παρά την εντυπωσιακή πολιτική πορεία του, την τεράστια περιουσία του και τις μεγάλες υποθέσεις που αναλαμβάνει το δικηγορικό γραφείο του, ο Αναστασιάδης δεν προέρχεται από μεγάλο σόι. Γεννήθηκε στο χωριό Πέρα Πεδί της επαρχίας Λεμεσού στις 27 Σεπτεμβρίου του 1946.

Έχει ένα δίδυμο αδελφό και μία αδελφή. Όταν γεννήθηκε, επέζησε από θαύμα, αφού δεν δεχόταν το μητρικό γάλα για τρεις ολόκληρες μέρες. «Ίσως αυτή η μάχη που έδωσα ως βρέφος για να ζήσω με καθόρισε και στην υπόλοιπη ζωή μου», εξομολογήθηκε πολύ αργότερα.

Η οικογένειά του ήταν πολύ παραδοσιακή και με αυστηρούς κανόνες. Ο μεν πατέρας του Χρύσανθος ήταν αστυνομικός, η δε μητέρα του Θεανώ νοικοκυρά. Λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του έζησε σε πολλές περιοχές της Κύπρου πριν η οικογένεια εγκατασταθεί οριστικά στη Λεμεσό.

Οι μετακινήσεις αυτές τον έκαναν προσαρμοστικό, αλλά συνάμα και επιφυλακτικό προς τους άλλους. Έμαθε από νωρίς τη σημασία του να αποκτά κανείς συμμάχους και να τηρεί αποστάσεις. Οι παιδικοί του φίλοι κάνουν λόγο για ένα έξυπνο και πειθαρχημένο παιδί, χωρίς, όμως, έντονη και γοητευτική προσωπικότητα.

Νεολαίος της Ένωσης Κέντρου

Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας και σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στα φοιτητικά του χρόνια υπήρξε ενεργό στέλεχος της Νεολαίας της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου.

Είχε γοητευτεί ιδιαίτερα από τον Γέρο της Δημοκρατίας και ακόμα και σήμερα θυμάται με συγκίνηση την ευκαιρία που είχε να τον συναντήσει από κοντά και να του σφίξει το χέρι. Τον έχει επίσης χαρακτηρίσει πολλές φορές «εκπληκτικό ρήτορα». Κάτι που κατά γενική ομολογία δεν είναι ο ίδιος.

Το 1965, όντας φοιτητής στην Αθήνα, αρρωσταίνει σοβαρά με περιτονίτιδα που παρ’ ολίγον να του στοιχίσει τη ζωή. Έμεινε 27 μέρες στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του εξομολογήθηκε στον πατέρα του τα σχέδιά του για πολιτική καριέρα.

Μετά την περιπέτεια της υγείας του και την ολοκλήρωση των σπουδών του στην Αθήνα έκανε μεταπτυχιακό στο Ναυτικό Δίκαιο στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Επιστρέφοντας στην Κύπρο υπηρέτησε στην Εθνική Φρουρά, αρχικά στο ΚΕΝ Λάρνακας και ακολούθως στην 4η Ανωτέρα Πεζικού.

Η σεμνή σύζυγος και η επίμαχη αγοραπωλησία

Το δικηγορικό επάγγελμα άρχισε να το ασκεί το 1972. Τη σύζυγό του Άντρη Μουστακούδη την πρωτοείδε το 1962 σε μια βόλτα με το ποδήλατό του, ενώ εκείνη στεκόταν έξω από το μαγαζί του πατέρα της. «Ακολούθησα το αυτοκίνητο του πεθερού μου και είδα που έμεναν. Έτσι την πολιόρκησα και αρχίσαμε να αλληλογραφούμε». Αρραβωνιάστηκαν τον Σεπτέμβριο του 1969 και παντρεύτηκαν το 1971.

Η σύζυγός του βρίσκεται όλα αυτά τα χρόνια διακριτικά στο πλευρό του, διατηρώντας ένα συντηρητικό δημόσιο προφίλ. Αυτός ήταν και ο λόγος που προκάλεσε σάλο η προ ετών περίφημη φωτογραφία της με διάφανο φόρεμα στον Λευκό Οίκο.

Ο Αναστασιάδης σχολίασε λίγο καιρό αργότερα το συγκεκριμένο περιστατικό: «Αν δεν ήταν τα φλας δεν θα είχαμε αυτό το φαινόμενο. Η σύζυγος μου είναι ιδιαίτερα σεμνή, είναι και θρησκευόμενη και ουδέποτε θα εδέχετο να εμφανιστεί οπουδήποτε κατά τρόπον που θα μπορούσε να προκαλέσει. Επομένως, κακώς γίνεται η κριτική. Βεβαίως, θα έπρεπε να προσεχθεί λίγο αυτό που μπορεί να αποκαλύψουν τα φλας και που μπορεί να θεωρηθεί ως πρόκληση. Οπωσδήποτε χρειάζεται και προσοχή και σεμνότητα».

Φιλότιμη η εξήγηση για το φόρεμα, αλλά πολύ πιο δύσκολο ήταν για τον Αναστασιάδη να εξηγήσει το πρωτοσέλιδο μεγάλης εφημερίδας της Κύπρου που έκανε λόγο για πώληση φιλέτου της Αρχιεπισκοπής στη σύζυγό του με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους.

Από συνήγορος Εοκαβιτών πρόεδρος του ΔΗΣΥ

Η πορεία του Αναστασιάδη στην πολιτική ζωή της Κύπρου αρχίζει από τα νεανικά του χρόνια. Πριν το πραξικόπημα του 1974 είχε έμμεση σχέση με την ΕΟΚΑ Β΄. Για την ακρίβεια, ήταν συνήγορος υπεράσπισης Εοκαβιτών που συλλαμβάνονταν και δικάζονταν από την κυβέρνηση του Μακαρίου. Ας σημειωθεί ότι μετά την επικράτηση του χουντικού πραξικοπήματος το 1974, το καθεστώς Σαμψών όρισε τον πατέρα του Νίκου Αναστασιάδη διευθυντή αστυνομίας.

Όταν το 1976 ιδρύθηκε ο δεξιός Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΗΣΥ), ο Νίκος Αναστασιάδης έγινε ιδρυτικό μέλος της Νεολαίας του. Η αναρρίχησή του στην κομματική ιεραρχία ήταν γρήγορη. Διετέλεσε διαδοχικά επαρχιακός γραμματέας, αντιπρόεδρος και τελικώς πρόεδρος του κόμματος.

Ως αντιπρόεδρος είχε θυελλώδη σχέση με τον τότε πρόεδρο Γιαννάκη Μάτση. Είναι κοινό μυστικό ότι ο επίδοξος διάδοχος υπέσκαπτε διαρκώς τον αρχηγό του κόμματος για να καταλάβει τη θέση του. Ο Νίκος Αναστασιάδης εξελέγη στην προεδρία του Δημοκρατικού Συναγερμού το 1997, και επανεξελέγη το 1999, το 2003, το 2007 και το 2012.

Ως πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού ακολούθησε με θρησκευτική ευλάβεια την αρχή να συμπλέει πολιτικά με τον αμερικανοβρετανικό παράγοντα. Η επιλογή του αυτή τον κατέστησε το πιο αγαπημένο παιδί της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου στο κυπριακό πολιτικό σύστημα.

Υπέρμαχος του σχεδίου Ανάν

Όπως είναι γνωστό, το 2004 ο Αναστασιάδης υποστήριξε φανατικά το σχέδιο Ανάν. Αντίπαλοί του ισχυρίζονται ότι εκτός από την πολιτική επιλογή υπάρχει και ένας πρόσθετος λόγος για εκείνη τη στάση του. Για την ακρίβεια τη συνδέουν με τις φήμες ότι ο πεθερός του συνήψε ένα “χρυσό” συμβόλαιο με τον αμερικανικό στρατό λίγο πριν τον δεύτερο πόλεμο εναντίον του Σαντάμ Χουσεϊν το 2003. Σύμφωνα με αυτές τις φήμες, η αντιπροσωπεία αυτοκινήτων που έχει ο πεθερός του προμήθευσε τον αμερικανικό στρατό με ένα πολύ μεγάλο αριθμό τζιπ, κερδίζοντας μία μυθώδη προμήθεια.

Οι διαρροές στον ιστότοπο Wikileaks το 2012 δείχνουν καθαρά τη στενή σχέση του με τον αμερικανικό παράγοντα. Ιδιαίτερα καταδεικνύουν τον συχνά υπόγειο ρόλο του το 2004, όταν το σχέδιο Ανάν ετέθη προς έγκριση με δημοψήφισμα. «Ο Νίκος Αναστασιάδης ήταν πάντα ο άνθρωπος που εξυπηρετούσε καλύτερα τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον», γράφει ο Αμερικανός πρεσβευτής στη Λευκωσία στις κρυπτογραφημένες αναφορές του προς το Στέητ Ντηπάρτμεντ.

Πράγματι, ο Νίκος Αναστασιάδης όχι μόνο τάχθηκε υπέρ του “ναι” στο δημοψήφισμα, αλλά και υποστήριξε φανατικά το σχέδιο Ανάν. Δεν δίστασε να διχάσει το ίδιο του το κόμμα και να θέσει σε κίνδυνο την αρχηγική καρέκλα του.

Σε εμπιστευτική συνομιλία του με τον τότε πρεσβευτή των ΗΠΑ Ρόναλντ Σλίκερ, ο Αναστασιάδης κατηγορεί τον τότε αρχηγό του ΑΚΕΛ Δημήτρη Χριστόφια για τη στροφή του προς το “όχι”. «Ο Χριστόφιας έκανε τεράστια λάθη στο παρελθόν ειδικά όσον αφορά την υποστήριξη του προς τον Παπαδόπουλο και την απόρριψη του σχεδίου Ανάν», είχε πει στον Αμερικανό πρεσβευτή.

Παρά τις αποκαλύψεις-σοκ, στο Προεδρικό

Ο αγαπημένος στόχος του Νίκου Αναστασιάδη, όμως, ήταν ο τότε πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος. Όπως προκύπτει από τα δημοσιευθέντα απόρρητα αμερικανικά έγγραφα, στις συνομιλίες του τον αποκαλεί «βλάκα» και «πολιτικά νεκρό». Την ίδια στιγμή έπλεκε το εγκώμιο του Ταγίπ Ερντογάν.

Ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός του Αμερικανού πρεσβευτή για τον αρχηγό του ΔΗΣΥ και για τα τόσο θερμά φιλοαμερικανικά αισθήματά του, που στέλνει ένα απόρρητο τηλεγράφημα στην Ουάσινγτον με τίτλο «Πάντα έτοιμος να χτυπήσει». Εκεί περιγράφει λεπτομερώς το μένος του Νίκου Αναστασιάδη για τους εχθρούς του στην κυπριακή πολιτική σκηνή. Διατυπώνει, όμως, και προτάσεις για το πώς πρέπει οι Αμερικανοί να τον στηρίξουν και να τον προωθήσουν, ώστε να τον αξιοποιήσουν όταν θα βρεθεί στην εξουσία.

Παρά το σοκ που προκλήθηκε στην Κύπρο από τα έγγραφα που διέρρευσαν στα Wikileaks και αναφέρονται στα σχόλια του Νίκου Αναστασιάδη, ο ίδιος ποτέ δεν έκανε αυτοκριτική. Δεν θα έμπαινε ποτέ στο Προεδρικό, εάν δεν του έστρωναν το κόκκινο χαλί τα μεγάλα λάθη της προεδρικής θητείας του Χριστόφια με κορυφαίο την καταστροφική έκρηξη στο Μαρί.

Στις προεδρικές εκλογές του 2013 το ΑΚΕΛ βοήθησε την εκλογή του Νίκου Αναστασιάδη και με έναν άλλο τρόπο. Ήταν ξεκάθαρο ότι εάν κατέβαζε δικό του υποψήφιο, λόγω της κομματικής εκλογικής βάσης, κατά πάσα πιθανότητα θα απέκλειε από τον δεύτερο γύρο τον Γιώργο Λιλλήκα, τον μόνο που μπορούσε να κόψει τον δρόμο του Νίκου Αναστασιάδη προς την προεδρία.

Ο μάλλον μουντός υποψήφιος του ΑΚΕΛ Σταύρος Μαλάς δεν είχε καμία εκλογική διεισδυτικότητα σε άλλους χώρους. Ως εκ τούτου ήταν καταδικασμένος να ηττηθεί. Έτσι και έγινε. Ο Αναστασιάδης εξελέγη με το πρωτοφανές 57,48% έβδομος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και γι’ αυτό πρέπει να ανάβει λαμπάδες στον Χριστόφια και στο Πολιτικό Γραφείο του ΑΚΕΛ.

Εμμονή με την εμφάνισή του

Η εμμονή του Αναστασιάδη σ’ ότι έχει να κάνει με την εμφάνισή του είναι παροιμιώδης. Ενώ ο δίδυμος αδελφός του έχει, λόγω της ηλικίας του, κάτασπρα μαλλιά, ο ίδιος διατηρεί μία εντυπωσιακά μαύρη κώμη, χωρίς μία άσπρη τρίχα! Δεν είναι τυχαίο ότι στην Κύπρο έχει πολύ πέραση το στιχάκι: «Ο Νίκος κι αν εγέρασε κι έβαψε το μαλλί του, μήτε τη γνώμη άλλαξε, μήτε την κεφαλή του»!

Μπορεί να μην είναι χαρισματικός, αλλά διαθέτει ισχυρή εξωτερική υποστήριξη και χτισμένα ερείσματα στο κόμμα του. Είναι, μάλιστα, κοινό μυστικό ότι η συμπεριφορά του προς τους συνεργάτες του είναι αυταρχική. Φωνάζει και ταπεινώνει πολλούς από αυτούς χωρίς δεύτερη σκέψη.

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γραμματείς του έχουν ξεσπάσει σε κλάματα κατά τη διάρκεια της δουλειάς. Το αντίθετο ισχύει για τους ισχυρούς φίλους του στον επιχειρηματικό κόσμο και όχι μόνο. Οι κακές γλώσσες λένε ότι αυτούς τους στηρίζει με κάθε τρόπο, ανταποδίδοντας τη δική τους στήριξη.

Το κούρεμα και τα εμβάσματα της οικογένειας

Δεν είχε προλάβει καλά-καλά να καθίσει στον προεδρικό θώκο και ο Αναστασιάδης βρέθηκε αντιμέτωπος με μία ακόμα μεγάλη πολιτική πρόκληση. Ενώ μέχρι την τελευταία στιγμή έδινε κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί κούρεμα των καταθέσεων, προσυπέγραψε την σχετική απόφαση του Eurogroup.

Η κυπριακή Βουλή αρχικά απέρριψε το κούρεμα, αλλά με σύμμαχο τους ευρωπαϊκούς εκβιασμούς, η κυβέρνηση Αναστασιάδη έκαμψε την αντίσταση των βουλευτών. Οι καταθέσεις κουρεύτηκαν και η Κύπρος μπήκε στον μνημονιακό δρόμο.

Το ενδιαφέρον είναι ότι μέλη της οικογένειας του Νίκου Αναστασιάδη φρόντισαν να βγάλουν στο εξωτερικό μεγάλα ποσά από τις κυπριακές τράπεζες ελάχιστα 24ωρα πριν ανακοινωθεί το κούρεμα. Δεν πρόκειται για φήμες. Η κατά απαίτηση της Βουλής έρευνα και δημοσιοποίηση των ονομάτων δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία. Για μια ακόμα φορά, όμως, ο Αναστασιάδης επιβίωσε από ένα τόσο κραυγαλέο σκάνδαλο χωρίς αξιόλογα τραύματα.

Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που το δικηγορικό γραφείο του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας (τυπικά έχει αποχωρήσει) έχει αναλάβει για λογαριασμό της Τράπεζας Κύπρου υποθέσεις πλειστηριασμών. Πολίτες που πλέον αδυνατούσαν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους έχασαν τα σπίτια τους με τη συμβολή των δικηγόρων-συνεργατών του προέδρου.

Από τον αντικομμουνισμό στον καλυμμένο αντιρωσισμό

Οι αντίπαλοί του κατηγορούν τον πρόεδρο Αναστασιάδη πως έκανε ό,τι μπορούσε για να καταστρέψει τις παραδοσιακά στενές σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Μόσχα. Η στάση αποδίδεται στον δεδηλωμένο βαθύ αντικομουνισμό του, ο οποίος έχει διαστάσεις ιδεοληψίας.

Δεν πρόκειται, όμως, μόνο γι’ αυτό. Δεν είναι τυχαίο ότι η ιδεολογική απέχθειά του προς τη Σοβιετική Ένωση μετατράπηκε σ’ έναν μόλις καλυμμένο αντιρωσισμό. Στην πραγματικότητα, ακολουθεί την προαναφερθείσα αρχή να συμπλέει με την Ουάσιγκτον.

Αυτό, πάντως, δεν εμπόδισε τον Αναστασιάδη να κάνει μπίζνες με Ρώσους μέσω του δικηγορικού γραφείου του. Η απροθυμία της Μόσχας να βοηθήσει την Κυπριακή Δημοκρατία όταν αυτή πολιορκήθηκε από την Ευρωζώνη οφείλεται και στο γεγονός ότι πρόεδρος ήταν αυτός και όχι κάποιος άλλος.

Η οικογένεια

Πριν μετακομίσει στο Προεδρικό, ο Νίκος Αναστασιάδης έμενε σε προάστειο της Λεμεσού με τη σύζυγό του. Το ίδιο και οι δυο του κόρες. Η Έλσα Αναστασιάδη Λούτσιου είναι παντρεμένη με τον επιχειρηματία Γιάννο Λούτσιο και έχουν δυο παιδιά, τον Άντη και τη Νίκολα.

Η δεύτερη κόρη του Ινώ είναι παντρεμένη με τον επιχειρηματία Γιάννη Μισιρλή και έχουν δύο παιδιά. Τον Γιώργο και τον Νίκο που λέγεται ότι μοιάζει εκπληκτικά στον παππού τους. Και οι δυο κόρες του προέδρου ασκούν το επάγγελμα του δικηγόρου. Η σύζυγός του Άντρη έχει πτυχίο εσωτερικής διακόσμησης και αγαπάει την μόδα.

Ο Νίκος Αναστασιάδης τηρεί με ευλάβεια κάποιες καθημερινές συνήθειες. Κοιμάται ελάχιστες ώρες και ξυπνά κάθε μέρα στις πέντε το πρωί. Απολαμβάνει με τα εγγόνια του περιπάτους στην παραλία της Λεμεσού. Αν και έχει προσπαθήσει πολλές φορές να σταματήσει το κάπνισμα, δεν τα έχει καταφέρει. Οι φίλοι και οι γνωστοί του κάνουν λόγο για έναν άνθρωπο με χιούμορ και καλλιέργεια.

Αγαπάει την λογοτεχνία, το καλό φαγητό και είναι κοινό μυστικό ότι το παρακάνει με το ποτό. Οι αντίπαλοί του τον θεωρούν αλκοολικό. Είναι λάτρης της πολυτέλειας και δεν έχει πρόβλημα να χρηματοδοτεί τις ακριβές του συνήθειες.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian, άλλωστε, «είναι ένας πολύ πολύ πλούσιος άνθρωπος που χρησιμοποιεί τις πολιτικές διασυνδέσεις για να επεκτείνει τη νομική του εταιρεία». Δεν είχε, λοιπόν, πρόβλημα να ζητήσει μείωση του προεδρικού μισθού του, ο οποίος ανέρχεται στα 110.000 ευρώ, χωρίς τα επιδόματα και τα έξοδα παραστάσεως.