Ο Δένδιας και οι Αλβανοτσάμηδες – Τα Τίρανα δουλεύουν την Αθήνα

Είναι ένα μόνιμο ερώτημα προς όσους πολιτικούς, διπλωμάτες και άλλους εμπλέκονται με τις ελληνοαλβανικές σχέσεις: Με ποια στρατηγική πορεύεται η Αθήνα έναντι της Αλβανίας; Ποιος είναι ο απολογισμός της μέχρι τώρα ασκούμενης πολιτικής; Έχουν εξυπηρετηθεί ή όχι τα θεμιτά ελληνικά συμφέροντα ή όχι; Πρόκειται για ερωτήματα που απαιτούν ουσιαστικές απαντήσεις. Δυστυχώς, όμως, ενώ θα έπρεπε να είναι στο κέντρο της ελληνικής διπλωματίας έναντι της Αλβανίας, κατά έναν περίεργο λόγο απουσιάζουν, με αποτέλεσμα κάθε φορά να ανακύπτουν δυσάρεστες εκπλήξεις, όπως αυτή που βίωσε σήμερα ο Νίκος Δένδιας στα Τίρανα.

Αυτό συνέβη και σήμερα Δευτέρα, που ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών βρέθηκε για επίσημη επίσκεψη στα Τίρανα. Με βάση την ατζέντα και το ύφος των προκαταρκτικών αλβανικών δηλώσεων –για να μην αναφερθούμε στα σχετικά δημοσιεύματα– το κλίμα έδειχνε ότι θα είχαμε μια επιτυχή κατάληξη των σχετικών συνομιλιών. Τα πράγματα, όμως, εξελίχθηκαν διαφορετικά, αιφνιδιάζοντας το Νίκο Δένδια. Δεν θα έπρεπε, όμως. Η αλβανική τακτική έχει εφαρμοσθεί επανειλημμένως, γεγονός που θα όφειλε να έχει καταστήσει πολύ πιο προσεκτικό και τον υπουργό Εξωτερικών και τους συνεργάτες του.

Όπως ήταν αναμενόμενο για όσους στοιχειωδώς παρακολουθούν τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, τα Τίρανα “ξανασερβίρισαν” τα περί Αλβανοτσάμηδων (συνεργάτες των Ιταλών φασιστών και των Γερμανών ναζί στην Κατοχή) και των περιουσιών τους. Το ίδιο, άλλωστε, έχουν κάνει και στο παρελθόν, υποχρεώνοντας ακόμα και τον Κάρολο Παπούλια να διακόψει την επίσκεψή στην Αλβανία. Η Αλβανίδα υπουργός Εξωτερικών Όλτα Τζάτσκα, λοιπόν, σε δηλώσεις της μετά την συνάντηση της με τον Δένδια έθεσε το ζήτημα των Αλβανοτσάμηδων και της άρσης του εμπολέμου. Ο Έλληνας υπουργός της απάντησε πως «η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να συζητήσει μόνο για ζητήματα που θεωρεί ότι υφίστανται», ξεκαθαρίζοντας ότι για την ελληνική πλευρά «δεν τίθεται τέτοιου είδους θέμα». Μάλιστα, ανέφερε πως «οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας και συζήτησης μη υπαρκτών ζητημάτων» μπορεί να εγείρει εμπόδια στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας στην ΕΕ.

Υπενθυμίζουμε ότι το βασικό αντικείμενο της επίσκεψης Δένδια στα Τίρανα ήταν η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και η σύνταξη συνυποσχετικού για παραπομπή στην Χάγη, εάν οι δύο πλευρές δεν κατέληγαν σε συμφωνία. Υπενθυμίζουμε ότι στη δεκαετία του 2000 είχε υπογραφεί ελληνοαλβανική συμφωνία οριοθέτησης, την οποία είχε ακυρώσει το αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, μετά από τουρκική παρασκηνιακή παρέμβαση, η οποία συνοδευόταν και με χρηματισμό δικαστών. Υπενθυμίζουμε ότι ο Ράμα, τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είχε πρωτοστατήσει πολιτικά στην επίθεση εναντίον της συμφωνίας που είχε υπογράψει η τότε κυβέρνηση Μπερίσα.

Συνυποσχετικό για Χάγη

Επί κυβερνήσεων Ράμα είχαν πραγματοποιηθεί διμερείς διαπραγματεύσεις, οι οποίες είχαν καταλήξει σε μία προκαταρκτική συμφωνία, η οποία, όμως, ποτέ δεν προχώρησε. Κάποια στιγμή, φάνηκε ότι η παραπομπή στη Χάγη θα ήταν ένας τρόπος που θα διευκόλυνε την Αλβανό πρωθυπουργό να απεμπλακεί από την παλαιότερη ρητορική του. Σ’ αυτό το διπλωματικό πλαίσιο εντάσσεται και η επίσκεψη Δένδια.

Η Αλβανίδα ομόλογός του, πάντως, προχώρησε σε απαράδεκτη διασύνδεση: «Ελπίζουμε ότι την προθυμία μας να βρεθεί μια αμοιβαία συμφωνημένη λύση σε ένα ζήτημα τόσο δύσκολο όσο ο θαλάσσιος χώρος μπορεί να χρησιμεύσει ως εποικοδομητική προσέγγιση, μέσω της οποίας οι φίλες μας χώρες μπορούν να ξεκινήσουν συζητήσεις για άλλα θέματα τόσο δύσκολα όσο έχουμε κληρονομήσει από την ιστορία της τραγικής περιόδου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως η ανάγκη κατάργησης του νόμου του πολέμου, ή τα ζητήματα των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της κοινότητας των Τσάμηδων».

Η απάντηση Δένδια ήταν σαφής: «Πράγματι, οι διμερείς μας σχέσεις έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, που η διατήρηση του “νόμου περί εμπολέμου” αποτελεί έναν αναχρονισμό και θα πρέπει να απαλειφθεί… Βεβαίως, θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σου. Αυτό σημαίνει συζήτηση επί πραγματικών ζητημάτων, δηλαδή ζητημάτων που η ελληνική πλευρά αποδέχεται ότι υφίστανται και όχι επί ζητημάτων που η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι δεν υφίστανται. Και βέβαια, η οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας και συζήτησης μη υπαρκτών ζητημάτων φοβούμαι ότι θα έχει συνέπειες σε πολλαπλά επίπεδα, π.χ. την ανάγκη της Ελλάδας να θέσει ζητήματα που αφορούν και τη δική σας ενταξιακή πορεία. Ούτως ή άλλως, εμείς θεωρούμε ότι η Ελληνική Εθνική Μειονότητα εδώ στην Αλβανία, αλλά και η αλβανική κοινότητα που ζει και εργάζεται στην Ελλάδα είναι γέφυρα μεταξύ των δύο χωρών μας. Και γι’ αυτό θα πρέπει να συζητάμε και συζητήσαμε θέματα που απασχολούν και τις δύο ομάδες».

Αβάσιμες προσδοκίες

Μπορεί ο Έλληνας υπουργός να έδωσε την πρέπουσα απάντηση, αλλά δεν έπρεπε το τι θα συζητηθεί και τι θα ειπωθεί να έχουν συμφωνηθεί κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της επίσκεψής του; Ειδικά όταν είναι γνωστή η τακτική των Τιράνων να “σερβίρουν” τα περί Αλβανοτσάμηδων. Όπως επίσης όταν είναι γνωστό ότι ο Ράμα άγεται και φέρεται από τον Ερντογάν. Συνιστά ατόπημα, λοιπόν, η Αθήνα συνεχώς να μπερδεύει τους πόθους της με την πραγματικότητα. Η Αλβανίδα υπουργός Εξωτερικών είναι απολύτως υποταγμένη στον Ράμα και με εντολή του φρόντισε να δείξει με τον πλέον σαφή τρόπο ότι τα Τίρανα δεν ενδιαφέρονται για μία ουσιαστική εξομάλυνση των διμερών σχέσεων.

Η Αθήνα έχει αποδείξει ότι θέλει την εξομάλυνση, αλλά δεν αρκεί η βούληση της μίας πλευράς. Σημειώθηκαν Υπενθυμίζουμε ότι ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε βάλει τον Ράμα “στον πάγο”, παρά τις περί του αντιθέτου εισηγήσεις του τότε υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά. Κι αυτό επειδή είχε “καεί”. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει υποδεχτεί τον Ράμα στην Αθήνα, από τον οποίο άκουσε υποσχέσεις που ποτέ δεν υλοποιήθηκαν. Η επίσκεψη Δένδια στα Τίρανα τον Οκτώβριο 2020, είχε καλλιεργήσει και πάλι προσδοκίες, οι οποίες αποδεικνύεται ότι με ευθύνη της αλβανικής πλευράς παραμένουν στον αέρα.

Όπως προαναφέραμε, η Τζάτσκα όχι απλώς αναφέρθηκε σε “δικαιώματα” στην Ελλάδα των Αλβανοτσάμηδων, αλλά προσπάθησε να τα συνδέσει με την κατάρτιση συνυποσχετικού για την παραπομπή της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην Χάγη. Αν και δεν έπρεπε, ο Δένδιας έδειξε να αιφνιδιάζεται. Και ενώ η Αθήνα επισημαίνει στα Τίρανα ότι στην ενταξιακή πορεία τους μπορούν να την βρουν μπροστά τους ως εμπόδιο, το αλβανικό πολιτικό σύστημα δείχνει αδιάφορο.

Μετά τους Αλβανοτσάμηδες και Επισκοπή!

Κι αυτό, επειδή πιστεύει ότι αφενός η Αθήνα τελικά δεν θα εμποδίσει την Αλβανία, αφετέρου ότι κι αν το προσπαθήσει θα της ασκηθούν πιέσεις και θα υποχωρήσει. Τα Τίρανα, λοιπόν, με την πρωτόγονη αντίληψή τους, εκλαμβάνουν την ελληνική υπομονή και τα ελληνικά ανοίγματα σαν στοιχεία αδυναμίας. Γι’ αυτά μετράει πολύ περισσότερο το γεγονός ότι ο Ερντογάν έχει απαγορεύσει στον Ράμα την προσέγγιση με την Αθήνα.

Όσο κι αν φαίνεται γελοίο, τα Τίρανα “πουλάνε” σαν χάρη στην Αθήνα ακόμη και τη διοργάνωση Εβδομάδας Ελληνικού Πολιτισμού. Πολύ περισσότερο την κοινή προσφυγή στη Χάγη για τις θαλάσσιες ζώνες, η οποία στην πραγματικότητα διευκολύνει τον Ράμα. Ενώ, λοιπόν, είχε ανακοινωθεί ότι κατά την επίσκεψή του στα Τίρανα ο Δένδιας θα συναντήσει Έλληνες μειονοτικούς από τη Χιμάρα, αλβανικές υπηρεσίες κατεδάφιζαν επιχειρήσεις Ελλήνων της περιοχής. Εξίσου ενδεικτικό και το γεγονός ότι με τις ευλογίες του αλβανικού κράτους ξεκίνησαν εργασίες σφετεριστών σε ιδιοκτησία του Μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου, ενώ βρίσκονταν στο Αργυρόκαστρο ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας.

Ας σημειωθεί τέλος ότι το τηλεοπτικό δίκτυο “Top Chanel” (ναυαρχίδα της προπαγανδιστικής μηχανής του Ράμα) ανακοίνωσε εκπομπή για την Τετάρτη –διαρκούσης της Εβδομάδας Ελληνικού Πολιτισμού– με “συγκλονιστικά” στοιχεία περί ανάμειξης των μυστικών υπηρεσιών της Ελλάδας στο επεισόδιο στην Επισκοπή πριν 30 περίπου χρόνια. Η δε συστηματική παράβλεψη από την ελληνική διπλωματία της πραγματικής κατάστασης που επικρατεί στην ελληνική μειονότητα συνιστά στην ουσία “απόκρυψη των σκουπιδιών κάτω απ’ το χαλί”. Αυτός είναι και ο λόγος που η Αθήνα δεν λαμβάνει υπόψη της τα όσα υπογραμμίζει η ηγεσία της ελληνικής μειονότητας. Στα Τίρανα το βλέπουν και γι’ αυτό όχι μόνο δεν σέβονται τα δικαιώματα της μειονότητας, αλλά και προβαίνουν συστηματικά και με θράσος σε προκλητικές παραβιάσεις τους.