Ο Δένδιας σκόραρε εκτός έδρας – Επιτέλους καθαρές κουβέντες

Στον αέρα τίναξε ο Τσαβούσογλου τις κοινές δηλώσεις με τον Έλληνας ομόλογό του, μετά τις επαφές που είχε μαζί του και μετά τη συνάντηση Ερντογάν-Δένδια. Έλαβε, ωστόσο, αποστομωτικές απαντήσεις. Ο Νίκος Δένδιας δεν χαρίστηκε και ουσιαστικά ξεμπρόστιασε την Άγκυρα, θέτοντας με σταράτες κουβέντες τις ελληνικές “κόκκινες γραμμές”. Ήταν ένα σαφές μήνυμα όχι μόνο προς την τουρκική πλευρά, αλλά και προς τους εγχώριους κύκλους στην Αθήνα που ψάχνουν τρόπο να εξαγοράσουν με εθνικές εκπτώσεις την ύφεση στο ελληνοτουρκικό μέτωπο.

Ο Νίκος Δένδιας προσκλήθηκε αιφνίδια σε συνάντηση από τον Ερντογάν, ο οποίος επιδιώκει την όσο το δυνατόν υψηλότερη πολιτική αναβάθμιση των ελληνοτουρκικών επαφών. Σε μια προσπάθεια να δείξει ότι έχει πάρει προσωπικά το θέμα του διαλόγου, έχοντας όμως κια ως στόχο να ξεπεραστεί το διαπραγματευτικό κεκτημένο των επαφών σε επίπεδο τεχνοκρατών. Η συνάντηση Δένδια-Ερντογάν ήταν η πρώτη Έλληνα υπουργού Εξωτερικών με τον Τούρκο πρόεδρο εδώ και 3,5 χρόνια (από τον Οκτώβριο του 2017 επί υπουργίας Νίκου Κοτζιά)  και κράτησε περίπου μία ώρα. Ακολούθησε η κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο υπουργών, καθώς και διευρυμένες συνομιλίες. Στις κοινές δηλώσεις όμως, ο Τσαβούσογλου επανήλθε στην προκλητική ρητορική.

Σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών ο Ερντογάν πρότεινε τη διεξαγωγή συνόδου με θέμα την ανατολική Μεσόγειο. Μια προταση την οποία στηρίζει το Βερολίνο και προωθείται από το δίδυμο Μισέλ-Μπορέλ. Κατα ίδιο, στις επαφές που είχε ο Έλληνας ομόλογός του στην Άγκυρα συζητήθηκαν όλα τα θέματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και όπως είπε «υπάρχει διάσταση απόψεων στα ζητήματα του Αιγαίου».

«Πιστεύουμε ότι τα μεταξύ μας ζητήματα μπορούν να επιλυθούν με εποικοδομητικό διάλογο» συνέχισε ο Τσαβούσογλου, τονίζοντας ότι για την διευθέτηση των διαφορών, η γνώμη του είναι ότι οι δύο χώρες πρέπει να συνεχίσουν τον διάλογο που ξεκινήσαν σήμερα. Έκανε όμως σαφές, σχεδόν αμέσως, πως εννοεί αυτον τον διαλόγο.

Καρφί για τη Θράκη

«Δεν παραλείψαμε να μιλήσουμε για την τουρκική μειονότητα που ζει στη Θράκη» πέταξε ο Τσαβούσογλου, με τον Νίκο Δένδια να προσπαθεί να πάρει τον λόγο και να εμποδίζεται από συνεργάτες του Τούρκου ομολόγου του. Ο Τσαβούσογλου έδωσε τελικά το “okey” και ο Δένδιας του απάντησε ότι: «Υπάρχει στην Ελλάδα μουσουλμανική μειονότητα. Αυτό ορίζει η Συνθήκη της Λωζάννης». Αναφερόμενος μάλιστα, στη συνέχεια, γενικότερα στην τουρκική συμπεριφορά επανέλαβε ότι «αν υπάρξουν παραβατικές ενέργειες, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο λήψης μέτρων».

«Πρωταρχικό μέλημα είναι να εδραιώσουμε την ειρηνική συνύπαρξη στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Συμφωνήσαμε ότι υπάρχει πολύ περιθώριο για την ανάπτυξη των διμερών μας σχέσεων, κατ’ αρχήν σε οικονομικό επίπεδο και καταθέσαμε σχετικές προτάσεις. Συμφωνήσαμε να δημιουργήσουμε μια θετική ατζέντα για να προχωρήσουμε τη σχέση μας μπροστά και να αλλάξουμε το κλίμα που υπάρχει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων είναι η αποφυγή ενεργειών και δηλώσεων που δυναμιτίζουν το κλίμα» πρόσθεσε ο Νίκος Δένδιας.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι είναι απαραίτητη η διατήρηση διαύλων επικοινωνίας και χαιρέτισε την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, ενώ επισήμανε ότι συμφώνησε με τον Τσαβούσογλου πως υπάρχουν τομείς ανάπτυξης της συνεργασίας. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι για τη βελτίωση των σχέσεων είναι απαραίτητη η αποκλιμάκωση και η αποφυγή δηλώσεων που δυναμιτίζουν, σημειώνοντας ότι οι προκλητικές ρητορικές δεν βοηθούν το κλίμα συνεργασίας. Στο σημείο αυτό ανέφερε ότι η Τουρκία παραβιάζει συνεχώς το διεθνές δίκαιο και ότι δεν πρέπει να κάνει μαθήματα στην Ελλάδα.

Πινγκ πονγκ Δένδια-Τσαβούσογλου

«Η Τουρκία συνεχίζει να μην αποδέχεται τον χάρτη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ η απειλή πολέμου (casus Belli) αντίκειται στον χάρτη των Ηνωμένων Εθνών» είπε ο Νίκος Δένδιας. «Δεν μπορούμε να αποδεχτούμε τέτοιες δηλώσεις» είπε ο Τσαβούσογλου και εξαπέλυσε  επίθεση στην Ελλάδα, υπερασπιζόμενος το casus belli στο Αιγαίο και χαρακτηρίζοντας «ρωμιούς ορθοδόξους» την ελληνική κοινότητα.

Ο Τούρκος υπουργός έθεσε και πάλι θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου και απευθυνόμενος στον Νίκο Δένδια είπε προκλητικά: «Πρέπει να αποφασίσετε αν θα συνεχίσουμε αυτό τον καβγά ή αν θα βρούμε λύσεις να συνεχίσουμε το διάλογο και να κρατησουμε ανοιχτούς τους διαύλους».

Από την πλευρά του ο Έλληνας ομόλογός του ξαναπήρε τον λόγο, επαναλαμβάνοντας ότι «η θετική ατζέντα σημαίνει αντίληψη της θέσης του άλλου» και ειδικά για το θέμα του Αιγαίου είπε: «Στρατός στα νησιά υπάρχει, γιατί απειλούνται από κάπου. Αν δεν υπάρχει αποβατική απειλή ας μας το πουν». Ο Νίκος Δένδιας ανέφερε επίσης ότι συζητήθηκε το θέμα της μετατροπής της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί, καθώς και της Μονής της Χώρας, και κλείνοντας εκτίμησε ότι «έχουμε πολύ δρόμο, αλλά μπορούμε να πούμε ότι σήμερα κάναμε ένα βήμα για τους λαούς μας». Προσκάλεσε τέλος τον Τσαβούσογλου στην Αθήνα, για να προετοιμάσουν μεταξύ άλλων και τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν.

Νωρίτερα, ο Νίκος Δένδιας είχε γίνει δεκτός από τον πρόεδρο Ερντογάν. Δείτε το βίντεο του πρακτορείου Anadolu

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias'ı Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde kabul etti https://t.co/uH9DHZax7K

— Anadolu Ajansı (@anadoluajansi) April 15, 2021

Ο Δένδιας που έκανε αίσθηση

Το κλίμα που επικράτησε στις κοινές δηλώσεις Δένδια-Τσαβούσογλου έφερε στο νου την ένταση που είχε επικρατήσει στις δηλώσεις κατα τις συυναντήσεις Παυλόπουλου και Τσίπρα με τον Ερντογάν, όταν ο Τούρκος πρόεδρος είχε επισκεφθεί την Αθήνα πριν μερικά χρόνια. Τότε με ελληνική πρωτοβουλία, σήμερα κατόπιν τουρκικής πρόκλησης, οι δύο πλευρές τοποθετήθηκαν χωρίς υπαινιγμούς και φερετζέδες για όλα τα ανοιχτά θέματα.

Η στάση του Νίκου Δένδια και οι τοποθετήσεις του προκάλεσαν αίσθηση και κυβερνητικές πηγές έσπευσαν να σχολιάσουν ότι ο υπουργός Εξωτερικών ήταν σε «πλήρη συνεννόηση με τον πρωθυπουργό» και είχε «ρητή εντολή, αν προκληθεί, να απαντήσει αναλόγως». Το ίδιο τονίζουν και διπλωματικές πηγές, οι οποίες υπενθυμίζουν ότι Μητσοτάκης και Δένδιας είχαν εκτενή συνομιλία χτες, Τετάρτη, ή οποία επαναλήφθηκε και σήμερα, ανάμεσα στις συναντήσεις με Ερντογάν και Τσαβούσογλου.

Οι ίδιες πηγές, αποτιμώντας τις επαφές Δένδια και το πινγκ πονγκ των δηλώσεων με τον Τσαβούσογλου, ανέφεραν ότι «όταν συνομιλούμε διεθνώς και αυτό συμπεριλαμβάνει και τους Τούρκους, προβάλλουμε τις θέσεις μας και τα δίκαιά μας. Οι οποίες είναι γνωστές. Και βασίζονται στη διεθνή νομιμότητα. Αυτές είναι οι θέσεις μας. Και αυτές είναι οι δικές τους θέσεις». Για να προσθέσουν ότι οι ελληνικές θέσεις βασίζονται στις ευρωπαϊκές αξίες και στο διεθνές δίκαιο.

Η ελληνική πλευρά πήγε βέβαια στις σημερινές επαφές με στόχο την επιδίωξη να υπάρξει συνέχεια στην αποκλιμάκωση της έντασης με την παράλληλη  δημιουργία ενός θετικού κλίματος. Δεν έτρεφε, ωστόσο, εξαρχής υπέρμετρες προσδοκίες. Άλλωστε, ακόμη και λίγες ώρες πριν την συνάντηση με τον Δένδια, ο Τσαβούσογλου επανέλαβε ότι θα θέσει όλες τις ελληνοτουρκικές διαφορές, ενώ επέρριψε ευθύνες στην Αθήνα για το πάγωμα του διαλόγου.

Η κίνηση βέβαια του Ερντογάν να δεχθεί τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών έγινε και με το μάτι στραμμένο στις Βρυξέλλες, στις οποίες ο Τούρκο πρόεδρος, μετά τα τελευταία αρνητικά μηνύματα, θέλει να στείλει και ένα “θετικό”, μέσα από την προσωπική εμπλοκή του στις ελληνοτουρκικές επαφές. Ωστόσο, η προσωπική εμπλοκή δεν συνιστά από μόνη της θετικό μήνυμα, καθώς της πρόσκλησης προς τον Νίκο Δένδια προηγήθηκαν και ακολούθησαν, για άλλη μία φορά, εμπρηστικές δηλώσεις.