Ο Ερντογάν μετά τον Λευκό Οίκο – Η επόμενη σκηνή στην ΑΟΖ

Προχθές ο Ερντογάν προέβη, για μια άλλη φορά, σε νέες αλλά αναμενόμενες προκλητικές δηλώσεις, πριν αναχωρήσει για τις ΗΠΑ λέγοντας: «Οι Ευρωπαίοι ξεχνάτε ότι είμαστε εγγυητές στην Ανατολική Μεσόγειο και έχουμε δικαιώματα στην ΑΟΖ. Τα δικαιώματά μας πηγάζουν από το διεθνές δίκαιο. Στην ΑΟΖ μας έχουμε δικαιώματα, όμως ήρθαν χώρες χωρίς δικαιώματα και κάνουν έρευνες. Σε περιοχές εκτός της ΑΟΖ τους. Όταν εμείς κάνουμε έρευνες μιλούν για κυρώσεις. Και το 1959 μας απειλούσατε και το 1963 μας απειλούσατε».

Το σημείο που προξενεί μεγάλη εντύπωση, αλλά πέρασε απαρατήρητο στην Αθήνα, ήταν όταν ανέφερε ότι «στην ΑΟΖ μας έχουμε δικαιώματα». Οι Τούρκοι από το 1982 μέχρι σήμερα ομιλούν συνεχώς για την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας, την υφαλοκρηπίδα του ψευδοκράτους, την υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας και την υφαλοκρηπίδα της Κύπρου.

Ακόμα και όταν αναφέρονται στη “Γαλάζια Πατρίδα” μιλούν για υφαλοκρηπίδα και όχι για ΑΟΖ. Ουσιαστικά είναι η δεύτερη φορά που μνημονεύουν την ΑΟΖ. Η πρώτη ήταν όταν, πριν ένα χρόνο, ανέφεραν ότι σχεδιάζουν την οριοθέτηση της ΑΟΖ ανάμεσα στην Τουρκία και στην Λιβύη.

Η νέα ελληνική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει πολλά προβλήματα να λύσει μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα και, δυστυχώς, αδυνατεί να προβεί σε θαρραλέες κινήσεις για να προλάβει τις πρωτοβουλίες του Ερντογάν. Ο παρακάτω χάρτης, δείχνει τα όρια της τουρκικής ΑΟΖ στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Μαύρη Θάλασσα.

Στα τέλη του 1986 η Τουρκία υιοθέτησε ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα και κατέληξε σε συμφωνία με την τότε Σοβιετική Ένωση για τις επικαλυπτόμενες περιοχές χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της “μέσης γραμμής”, που τόσο πολύ αντιπαθεί. Αργότερα, η Τουρκία άρχισε συνομιλίες με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, που κατέληξαν σε συμφωνίες παρόμοιες με εκείνη που είχε συνάψει με τους Σοβιετικούς. Ουδέποτε, βέβαια, η Τουρκία πρότεινε στην Ελλάδα και σε άλλα γειτονικά κράτη να πράξουν το ίδιο στη Μεσόγειο.

Έτσι, η Μαύρη Θάλασσα, που αποτελεί “κλειστή ή ημίκλειστη θάλασσα”, όπως και η Μεσόγειος, έχει εντελώς μοιρασθεί από τα παράκτια κράτη της μέσω της οριοθέτησης της ΑΟΖ και όχι της υφαλοκρηπίδας. Αυτό αποτελεί τον πιο λανθασμένο χειρισμό της Τουρκίας, διότι δέχθηκε να οριοθετήσει την ΑΟΖ της στη Μαύρη Θάλασσα με τη μέθοδο της μέσης γραμμής, που πολέμησε τόσο πολύ στην UNCLOS. Πώς λοιπόν μπορεί η Τουρκία να αρνείται την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ελλάδα, βάσει της μέσης γραμμής, όταν ήδη υπάρχει το προηγούμενο της Μαύρης Θάλασσας;

Το τουρκικό μυστικό για την ΑΟΖ

Η σημασία της αλιείας ήταν το μεγάλο μυστικό της Τουρκίας. Η Τουρκία πολέμησε κυρίως το θέμα της ΑΟΖ και των νησιών όλα τα εννιά χρόνια της Τρίτης Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, γιατί γνώριζε ότι τα άρθρα της ΑΟΖ που ρυθμίζουν διεξοδικά τα θέματα της αλιείας ευνοούσαν τα νησιά του Αιγαίου Αρχιπελάγους. Εδώ, βέβαια, επικρατεί κάποια σύγχυση στην Ελλάδα διότι πολλοί, δικαιολογημένα, ερωτούν: «Είναι σε όλους γνωστόν ότι η ποσότητα και η ποιότητα του αλιεύματος στο Αιγαίο δεν είναι σημαντική. Άρα γιατί η Τουρκία δεν θέλει την δημιουργία της ελληνικής ΑΟΖ;»

Μια ελληνική ΑΟΖ στο Αιγαίο δεν θα επιτρέπει στους Τούρκους ψαράδες να ψαρεύουν στην δική μας θάλασσα και θα αποτελεί ένα ψυχολογικό βάρος, που δεν θα μπορέσει να ανεχθεί ο τουρκικός λαός. Πρέπει να επισημάνουμε εδώ ότι ο κύριος λόγος δημιουργίας της ΑΟΖ δεν ήταν άλλος από την προσπάθεια των αναπτυσσόμενων κρατών να προστατεύσουν την αλιεία τους.

Ήταν καλό σημάδι το ότι τα περισσότερα κράτη κατανόησαν νωρίς την αξία της ΑΟΖ και άρχισαν γρήγορα να την ανακηρύσσουν μετά το 1982. Ήταν επίσης σημαντικό ότι τα τρία μεγάλα παράκτια κράτη, οι ΗΠΑ, η τότε Σοβιετική Ένωση και η Κίνα, ανακήρυξαν γρήγορα ΑΟΖ, διότι γνώριζαν ότι αυτή θα έπαιζε έναν σημαντικό ρόλο για την προστασία της αλιείας τους και για την εξόρυξη υδρογονανθράκων.

Οι ΗΠΑ για την ανακήρυξη ΑΟΖ

Το κύριο πρόβλημα της Ελλάδας στην ελληνοτουρκική διένεξη είναι ξεκάθαρα η στάση των ΗΠΑ, που δεν έχει αλλάξει καθόλου τα τελευταία 30 χρόνια. Οι Αμερικανοί, από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τον Κυριάκο Μητσοτάκη, παίζουν το ίδιο βιολί, προτρέποντας τις ελληνικές κυβερνήσεις να μην προχωρήσουν σε μια μονομερή ανακήρυξη ΑΟΖ, χωρίς να συμφωνήσουν πρώτα με την Τουρκία.

Βέβαια, την ίδια στιγμή η Αμερικανοί αγνοούν ότι η ανακήρυξη ΑΟΖ είναι, πάντα, μια μονομερής πράξη, όπως ακριβώς έπραξαν και οι ίδιοι το 1983. Απόδειξη ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει στις σχέσεις μας, είναι ο επόμενος χάρτης που δείχνει ότι οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν τον αγωγό EastMed που θα περνάει από την Ελλάδα με κατεύθυνση την Δυτική Ευρώπη,

Όπως έγραψε ο Κώστας Βενιζέλος σε αυτή την ιστοσελίδα: «Στον χάρτη παρουσιάζονται διάφορες διαδρομές για την εξαγωγή του φυσικού αερίου. Μια από αυτές είναι εκείνη που ξεκινά από το κοίτασμα ‘Αφροδίτη’ στην κυπριακή ΑΟΖ και κατευθύνεται μέσω κυπριακού εδάφους στα νότια παράλια της Τουρκίας. Επίσης, ένας αγωγός ξεκινά από τα κοιτάσματα του Λεβιάθαν στο Ισραήλ διασχίζει την κυπριακή ΑΟΖ και καταλήγει στην Αλεξανδρέττα». Εκείνο πάντως που προκαλεί αλγεινή εντύπωση είναι ότι αυτός ο αμερικανικός χάρτης δείχνει την παράνομη ΑΟΖ της Τουρκίας, όπως προβάλλεται από τον προπαγανδιστικό μηχανισμό του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών.

Η ώρα μεγάλων αποφάσεων για Μητσοτάκη

Η ΑΟΖ αποτελεί πλέον αναμφισβήτητα μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου από τότε που η UNCLOS τέθηκε σε ισχύ στις 16 Νοεμβρίου 1994 και κανένα κράτος ή ομάδα κρατών δεν έχει το δικαίωμα να ισχυρισθεί ότι κάποιο παράκτιο κράτος δεν μπορεί να ανακηρύξει την δική του ΑΟΖ. Αν και πότε ένα παράκτιο κράτος ανακηρύξει τη δική του ΑΟΖ ανήκει εντελώς στη δική του δικαιοδοσία. Αξίζει εδώ να επισημάνουμε τα λόγια του Βενιαμίν Καρακωστάνογλου από το άρθρο του “ΑΟΖ ή Υφαλοκρηπίδα; – Ένα ανόητο δίλημμα“:

«Έτσι, με την ΑΟΖ:
• Θα υπερτριπλασιαστεί (494.605 τετρ. χλμ. θαλάσσιος χώρος) ο εθνικός μας χώρος.
• Θα διασφαλισθούν σοβαρότατοι (καθ’ όλες τις ενδείξεις) ενεργειακοί πόροι (πετρέλαιο, φυσικό αέριο).
• Θα ελεγχθούν οι παραδοσιακές θάλασσες, όπου έδρασε επί χιλιετίες ο Ελληνισμός.
• Θα αυξηθεί η ασφάλεια και η συνοχή του ηπειρωτικού με τον νησιωτικό μας χώρο και θα αποσαφηνιστούν τα θαλάσσια σύνορα της Ελλάδος».

Ήρθε, επομένως, η ώρα που η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να προβεί, άμεσα, σε δυο οριοθετήσεις της ΑΟΖ της για να προλάβει την οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στην Τουρκία και την Λιβύη. Αυτές δεν είναι άλλες από τις οριοθετήσεις πρώτα με την Αίγυπτο και μετά με την Κύπρο. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες αυτών των οριοθετήσεων υφίστανται επί πολλά χρόνια.

Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι το κλειδί για την οριοθέτηση ανάμεσα στην Κύπρο και την Ελλάδα είναι η νήσος Στρογγύλη. Με βάση την αρχή της ίσης απόστασης (μέθοδος μέσης γραμμής) προκύπτουν θαλάσσια σύνορα Ελλάδας-Κύπρου μήκους 24 ν.μ. Χωρίς την επίδραση της Στρογγύλης, δεν έχουμε κοινά σύνορα ΑΟΖ με την Κύπρο, όπως επίσης περιορίζονται τα σύνορα Ελλάδος-Αιγύπτου και προκύπτουν σύνορα Τουρκίας-Αιγύπτου, μία πολύ αρνητική προοπτική από γεωστρατηγικής άποψης για την Ελλάδα και την Κύπρο.

Ο Ερντογάν έφυγε πολύ ικανοποιημένος χθες από τον Λευκό Οίκο και όπως έγραψε ο Μιχάλης Ιγνατίου:  «Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι είχε μια “θαυμάσια, παραγωγική συνάντηση” με τον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δηλώνοντας «μεγάλος οπαδός» του και χαρακτηρίζοντας «ειλικρινείς» τις συνομιλίες που είχαν οι δύο ηγέτες στον Λευκό Οίκο». Ο νταής Ερντογάν μετά την συνάντησή του με τον φίλο του Τραμπ επιστρέφει στην Άγκυρα με φουσκωμένα τα μυαλά του. Οι καιροί ου μενετοί.