Ο Ερντογάν σε ρόλο “μεγάλου αδελφού”

Ρόλο “μεγάλου αδελφού” στην ευρύτερη περιοχή επιδιώκει να έχει η κατοχική Τουρκία, που συνδέεται με πολιτικές παρακολούθησης των εξελίξεων αλλά πρωτίστως επιβολής, ελέγχου. Το νέο σκηνικό, το οποίο θέλει ο Ερντογάν να δημιουργήσει, αποτελεί την κορύφωση των πολιτικών, που έχει ακολουθήσει με μικρά ή μεγάλα βήματα στην εικοσαετή παρουσία του στην εξουσία. Ανατολική Μεσόγειος και Αιγαίο, συνιστούν βασικά κομμάτια του γεωπολιτικού παιχνιδιού της κατοχικής δύναμης. Ελλάδα και Κύπρος εξακολουθούν να αποτελούν προτεραιότητα, υπό την έννοια ότι η επιβολή των σχεδιασμών του, θα βοηθήσει στη συνέχεια για την υλοποίηση των ευρύτερων στρατηγικών επιδιώξεων.

Η νέα πενταετία Ερντογάν σηματοδοτεί, σύμφωνα και με την ανακοίνωση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, που συνεδρίασε την περασμένη Πέμπτη, «την έναρξη του Τουρκικού Αιώνα, τα βήματα για τη διασφάλιση της ασφάλειας, της ειρήνης και της ευημερίας…». Ήδη η Άγκυρα έχει… πρόσβαση σε Αφρική, Καύκασο, Βαλκάνια, Nότια Αμερική. Έχει προ πολλού αξιοποιήσει τις διεθνείς συγκυρίες επιχειρεί να υλοποιήσει μεγαλεπήβολα σχέδια και να καταστεί περιφερειακή υπερδύναμη.

Αξιοποιώντας τα νέα διεθνή δεδομένα, του πολύ-πολικού συστήματος, την εν εξελίξει ανακατανομή ισχύος, επιχειρεί μεθοδικά να συμπληρώσει γεωστρατηγικά κενά. Αξιοποιεί και τις διεθνείς κρίσεις, οικονομικές, πολιτικές, το μεταναστευτικό, την τρομοκρατία αλλά εσχάτως και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Κι όλα αυτά για να καταστεί μεγάλος παίκτης με ρόλο. Συνεπώς, σε μια εποχή, που ευνοεί την ανάπτυξη περιφερειακών υπερδυνάμεων η κατοχική δύναμη, θέλει να αποτελεί μέρος αυτής της ανακατανομής με αυξημένο ρόλο.

Οι ΗΠΑ μπορεί να δηλώνουν ότι δεν αποχωρούν από την περιοχή μας, ωστόσο, η προσοχή της Ουάσιγκτον είναι προδήλως στραμμένη στην Κίνα. Εκεί, για τους Αμερικανούς, είναι ο “μεγάλος της εχθρός”. Με τη Ρωσία, το βάρος της ευθύνης και της αντιπαράθεσης το σηκώνει συλλογικά το ΝΑΤΟ. Συνεπώς, η κατοχική Τουρκία βλέπει ότι μπορεί να καλύψει το κενό. Προσεγγίζει Αίγυπτο και Ισραήλ για να συντηρεί ένα κλίμα επαναπροσέγγισης, για να μπορεί να προωθεί τους σχεδιασμούς της χωρίς εν πολλοίς να έχει να αντιμετωπίσει κλίμα αντιπαράθεσης. Μπορεί να υπάρχει κλίμα καχυποψίας, αλλά φαίνεται πως καμία από τις δυνάμεις της περιοχής δεν θέλει να επανέλθει στο παλιό συγκρουσιακό κλίμα. Για διαφορετικούς λόγους, τους εξυπηρετεί η “ανακωχή”.

Ελλάδα και Κύπρος

Το άτυπο παρασκηνιακό μορατόριουμ αποφυγής ενεργειών, που προκαλούν εντάσεις, το οποίο συμφωνήθηκε, λένε οι πληροφορίες, μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, μετά τους φονικούς σεισμούς της 6^ης Φεβρουαρίου στην Τουρκία, λήγει την επόμενη ημέρα των εκλογών στην Ελλάδα. Το “σύμφωνο” αφορούσε τη διατήρηση “καλού κλίματος” όσο θα διαρκούσε η προεκλογική περίοδος στις δυο χώρες. Τώρα, λοιπόν, θα πρέπει να αναμένεται πως θα είναι η επόμενη ημέρα. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως τόσο οι ΗΠΑ όσο και το ΝΑΤΟ θέλουν αυτή η κατάσταση πραγμάτων να συνεχιστεί και να επιχειρηθεί να ξεκινήσει ένας διάλογος. Στην Αθήνα φαίνεται να φλερτάρουν με αυτή την ιδέα, το ζητούμενο πάντα είναι ποια θα είναι η στάση της κατοχικής πλευράς. Ήδη διαμορφώνονται σενάρια, που θα μπορούσαν μέσα από ένα συμβιβασμό να επιλυθούν διαφορές, «με μερική αποστρατικοποίηση νησιών», αλλά και παραπομπή των… διαφορών σε διαιτησία.

Αμερικανοί και Γερμανοί, επενδύουν στη συνέχιση του “καλού κλίματος” και έχουν ήδη δρομολογήσει, μέσω διαφόρων καναλιών διπλωματικών και όχι μόνο, διαδικασίες συνεννόησης. Στην Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες ( ΝΑΤΟ), θέλουν διακαώς μια συμφωνία, θεωρούν ωστόσο πως για να επιτευχθεί πρέπει να δελεαστεί η Άγκυρα.

Όλα αυτά εκ των πραγμάτων αφορούν και το Κυπριακό, που μπορεί να μην είναι προτεραιότητα, αλλά βρίσκεται στην ατζέντα. Στα πλαίσια των παρασκηνιακών κινήσεων, φαίνεται να υπάρχει και βρετανική κινητικότητα (πώς μπορεί να απουσίαζαν οι Άγγλοι;). Το Φόρεϊν Όφις επιμένει σε παλιές δοκιμασμένες- αποτυχημένες συνταγές όπως η λογική πως «πρέπει να δοθεί κάτι στην Άγκυρα» για να ανταποκριθεί σε μια νέα πρωτοβουλία. Η υπόδειξη είναι μονίμως προς τη Λευκωσία, η οποία προφανώς και δεν μπορεί να ακολουθήσει αυτή την πρακτική. Όσες φορές την ακολούθησε έχασε.

Η Άγκυρα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αναμένεται να επανέλθει στα παλιά. Πώς θα κινηθεί;

Πρώτον, δεν είναι για λόγους τακτικής, που εμμένουν σε λύση δυο κρατών, αλλά ουσίας.

Δεύτερον, στα πλαίσια της προώθησης της πολιτικής τους στο Κυπριακό, επιβάλλουν τετελεσμένα σε σχέση, για παράδειγμα, με το δημογραφικό ( οι έποικοι είναι περισσότεροι από τους Τουρκοκύπριους).

Τρίτον, ενίσχυση στρατιωτικής παρουσίας. Οι υποδομές που κτίζονται ( κι άλλες αναβαθμίζονται), αφορούν την ευρύτερη περιοχή. Χρησιμοποιείται η Κύπρος ως μια μεγάλη στρατιωτική βάση για την προώθηση των στρατηγικών επιδιώξεων της κατοχικής Τουρκίας. Ο Ερντογάν θέλει να είναι και ο μεγάλος στρατιωτικός παίκτης. Αυτό, όμως, όταν στην περιοχή είναι Αίγυπτος και Ισραήλ, προφανώς και δεν είναι εύκολο εγχείρημα.

Τέταρτο, αμφισβητεί την ΑΟΖ, επιχειρεί να μπει στο παιχνίδι της ενέργειας και διά της ισχύος αξιώνει ρόλο.

Η Τουρκία διαχρονικά βλέπει την Κυπριακή Δημοκρατία ως ένα εμπόδιο. Μια ενόχληση στα σχέδια της και γι’ αυτό βρίσκεται συνεχώς σε επιθετική διάταξη απέναντι της. Υπονομεύει την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία χαρακτηρίζει εκλιπούσα και θέλει να την διαλύσει ή να την εξισώσει με το ψευδοκράτος. Είναι προφανές, πάντως, ότι  η Άγκυρα βλέπει το Κυπριακό ως μέρος των ελληνοτουρκικών θεμάτων κι αυτό φαίνεται να κερδίζει έδαφος σε εν δυνάμει μεσολαβητές.