Ο Ερντογάν στήνει παγίδες στον Μητσοτάκη

Οι προ ημερών δηλώσεις του Ερντογάν για το ενδεχόμενο κοινών γεωτρήσεων με την Ιταλία στη Μεσόγειο (το αρνήθηκε η Ρώμη), για το μη δικαίωμα της Κρήτης σε υφαλοκρηπίδα και για τις προϋποθέσεις συνάντησής του με τον Κυρ. Μητσοτάκη επιβεβαιώνουν την επιδίωξη της Άγκυρας να παγιδεύσει την Αθήνα σε πολλά μέτωπα ταυτόχρονα.

Ο Τούρκος πρόεδρος ποντάρει στην αγωνία του Ιταλού πρωθυπουργού Τζ. Κόντε να ανακτήσει την πολιτική και οικονομική επιρροή της χώρας του στη Λιβύη. Επίσης, εκμεταλλεύεται τις πολυετείς καθυστερήσεις στις συζητήσεις Αθήνας-Ρώμης για τις θαλάσσιες ζώνες. Τον Αύγουστο του 2013 ο τότε πρωθυπουργός Ενρ. Λέτα είχε διαβεβαιώσει τον ομόλογό του Αντ. Σαμαρά για το (δήθεν) ταχύ έργο τεχνικής επιτροπής που θα μελετούσε τη διεύρυνση της ελληνοϊταλικής συμφωνίας του 1977 για την υφαλοκρηπίδα, ώστε να καλύψει και την ΑΟΖ.

Στην πραγματικότητα είχαν τότε παρουσιαστεί μόνο κάποια επουσιώδη νομικά προσχέδια. Παρόμοια τακτική υιοθέτησε και ο διάδοχός του ο Μ. Ρέντσι (2014-2016). Στην ίδια γραμμή και ο μετέπειτα Ιταλός πρωθυπουργός Π. Τζεντιλόνι, ο οποίος είχε δώσει παρόμοιες υποσχέσεις στον Αλ. Τσίπρα τον Σεπτέμβριο του 2017. Ο ίδιος ο Τζ. Κόντε φέρεται ότι είχε δηλώσει άγνοια για τις πληροφορίες περί (τότε επικείμενου) μνημονίου Τουρκίας-Λιβύης, όταν είχε συναντήσει τον Κυρ. Μητσοτάκη στη Ρώμη τον περασμένο Νοέμβριο.

Είχε υποσχεθεί να μελετήσει σοβαρά το θέμα, κάτι που δεν έκανε ποτέ. Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις της ελληνικής κυβέρνησης ότι η Ρώμη παραμένει δεσμευμένη στον αγωγό EastMed, η αλήθεια είναι ότι ο Τζ. Κόντε δεν βιάζεται να αποδεχθεί τη Διακυβερνητική Συμφωνία που ήταν έτοιμη από τον Δεκέμβριο του 2018 και υπεγράφη από Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ στις 2 Ιανουαρίου φέτος.

Το κρίσιμο στοιχείο

Οι δηλώσεις Ερντογάν ότι η Κρήτη δεν έχει υφαλοκρηπίδα δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν ως απλή επανάληψη ή διασταλτική ερμηνεία της γνωστής τουρκικής θέσης για τα μικρά νησιά, ώστε να περιλαμβάνει και τα μεγαλύτερα. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι στις συζητήσεις εμπειρογνωμόνων για την οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Λιβύης (σε ανύποπτο χρόνο, πολύ πριν από το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης) η λιβυκή πλευρά είχε αναγνωρίσει πλήρη επήρεια στην Κρήτη, όπως άλλωστε είναι αυτονόητο από πλευράς Διεθνούς Δικαίου.

Μια ματιά στον χάρτη αρκεί για να διαπιστωθεί ότι η πλήρης επήρεια της Κρήτης ισοδυναμεί με απόλυτα ελληνικά δικαιώματα σε μια πολύ μεγάλη θαλάσσια περιοχή, ανατολικά από την Αίγυπτο μέχρι δυτικά στην Ιταλία. Οι συζητήσεις των εμπειρογνωμόνων διακόπηκαν λόγω του εσωτερικού πολιτικού χάους στη Λιβύη, αλλά για μια μακρά περίοδο περίπου επτά ετών δεν είχε υπάρξει μεταβολή της άποψης για πλήρη επήρεια.

Ο Ρ. Τ. Ερντογάν κατηγόρησε τον Κυρ. Μητσοτάκη για την πρόσκληση του στρατάρχη Χαφτάρ στην Αθήνα, υποστηρίζοντας ότι δεν συνάδει με τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού για γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στις δύο χώρες. Συμπλήρωσε, μάλιστα, ότι η αλλαγή πολιτικής εκ μέρους της Αθήνας θα επέτρεπε μια συνάντηση κορυφής.

Ο Τούρκος πρόεδρος, όμως, δεν έχει δικαίωμα να κρίνει για τους προσκεκλημένους της ελληνικής κυβέρνησης, από τη στιγμή, μάλιστα, που ο στρατάρχης Χαφτάρ, αν και μη αναγνωρισμένος επίσημα, είναι συνομιλητής σχεδόν ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας και ήταν παρών στη Διάσκεψη του Βερολίνου ως μέρος της συζητούμενης λύσης.

Η Αθήνα διόρθωσε το αρχικό λάθος

Επιπλέον, ο Ρ. Τ. Ερντογάν δεν είναι δυνατόν να θέτει ζήτημα αξιοπιστίας για τον Κυρ. Μητσοτάκη στις μεταξύ τους συζητήσεις και στις εκατέρωθεν δεσμεύσεις. Προφανέστατα, συμβαίνει το αντίθετο. Στην πρόσφατη διπλωματική ιστορία δεν υπάρχει μεγαλύτερο παράδειγμα προσβολής από τις παραπλανητικές διαβεβαιώσεις του Τούρκου προέδρου προς τον Έλληνα πρωθυπουργό στη συνάντηση του Λονδίνου της 4ης Δεκεμβρίου 2019, μετά από τις οποίες ακολούθησε η κατάθεση του μνημονίου με τη Λιβύη στην τουρκική Εθνοσυνέλευση!

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, ούτε η αναφορά του Ρ. Τ. Ερντογάν σε μελλοντική συνάντησή του με τον Κυρ. Μητσοτάκη είναι αθώα. Η τουρκική πλευρά, αξιοποιώντας δυστυχώς και το μέγα λάθος σχετικών ελληνικών υποσχέσεων στη συνάντηση της Νέας Υόρκης στις 25 Σεπτεμβρίου 2019, επιδιώκει εκ νέου τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας ως προάγγελο συναντήσεων των υπουργών Εξωτερικών Ν. Δένδια και Μ. Τσαβούσογλου και αργότερα των Κυρ. Μητσοτάκη και Ρ. Τ. Ερντογάν.

Αντίθετα, η Αθήνα έχει διορθώσει το αρχικό λάθος, καθώς ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας υπογράμμισε προ μηνός την ανάγκη έμπρακτης αποκλιμάκωσης και ενεργειών αντί απλών δηλώσεων από την πλευρά της Άγκυρας. Είχε τονίσει ότι αποτελούν προϋπόθεση για ενδεχόμενη συνάντηση κορυφής και για τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στη Θεσσαλονίκη. Παρόμοιο ήταν το ελληνικό μήνυμα και κατά τις πολιτικές διαβουλεύσεις, σε επίπεδο γενικών γραμματέων υπουργείων Εξωτερικών, πριν από αρκετές ημέρες στην Άγκυρα.