Ο Κασουλίδης, ο Αναστασιάδης και ο “τελειωμένος” EastMed

Έπεσε η αυλαία για το έργο κατασκευής του αγωγού EastMed με την κίνηση που έκαναν οι Αμερικανοί με το γνωστό non paper (ούτε καν paper δεν έστειλαν). Το αποτελείωσαν. Είναι σαφές πως ο σχεδιασμός θα υλοποιείτο εάν και εφόσον ήταν το έργο βιώσιμο, που φαίνεται πως δεν είναι. Ο σχεδιασμός θα υλοποιείτο εάν και εφόσον οι εμπλεκόμενες χώρες θεωρούσαν πως τις εξυπηρετούσε πολιτικά, γεωστρατηγικά.

Όλα αυτά προφανώς επειδή ήταν στη δημόσια σφαίρα, θα έπρεπε να εξηγούνταν επαρκώς και να μην αφήνονταν να αιωρούνται εντυπώσεις, που στη συνέχεια θα διαψεύδονταν. Δεν μπορεί μονίμως σε αυτή τη χώρα να ψηλώνεται ο πήχης για να περνούν, τελικώς, από κάτω οι διαχειριστές. Το όποιο εγχείρημα στρατηγικής σημασίας πρέπει να τυγχάνει διαχείρισης ανάλογης της σημασίας του.

Από εκεί και πέρα, δεν είναι δυνατό να… πυροβολούμε τα πόδια μας. Ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, δήλωσε στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ πως ο ίδιος έβλεπε πάντοτε τον East Med ως εργαλείο δημιουργίας προβλημάτων, ειδικότερα όσον αφορά τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.

Πότε το ανακάλυψε αυτό; Γιατί μπορεί, όπως είπε, να ήταν στην εφεδρεία τόσα χρόνια, αλλά συμμετείχε στη διαπραγματευτική ομάδα. Ανέφερε αυτή τη θέση του; Αν και στη συνέχεια έκανε “διορθωτικές” δηλώσεις, με τις οποίες παρέπεμψε στο αυτονόητο, σε προϋποθέσεις βιωσιμότητας ενόψει και μελέτης της Ε.Ε («αν δεν υπάρχει οικονομική βιωσιμότητα όλοι ξέρουμε ότι δεν θα προχωρούσε»), η πρώτη του τοποθέτηση παραμένει.

Ακύρωση για EastMed χωρίς απόφαση

Ο Ιωάννης Κασουλίδης με την τοποθέτησή του –στο ΡΙΚ– ακύρωσε, εν πολλοίς, ένα σχέδιο χωρίς να υπάρξει συνεννόηση με τις υπόλοιπες εμπλεκόμενες χώρες. Και χωρίς να έχει υπάρξει απόφαση της Κυβέρνησής του. Ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είχε δηλώσει την Κυριακή στην Καθημερινή πως «εάν το σχέδιο αυτό δεν είναι εφικτό, τότε είμαστε έτοιμοι με τους συνεργάτες μας να εξετάσουμε άλλες υπαλλακτικές επιλογές».

Οπότε και στον αναπνευστήρα να βρίσκεται ο EastMed –που έτσι είναι– πολιτική απόφαση δεν υπήρξε. Ούτε και συζητήθηκε με τις χώρες που υπέγραψαν τη συμφωνία, την Ελλάδα και το Ισραήλ. Οι τοποθετήσεις Κασουλίδη –ότι ο αγωγός ήταν/είναι εργαλείο εντάσεων– ακυρώνουν την πολιτική του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αυτό εννοούσαν όσοι έλεγαν πως θα αλλάξει την εξωτερική πολιτική; Δεν είναι εύκολο, ασφαλώς, να υποστηρίζει κανείς πολιτικές Αναστασιάδη. Αλλά εάν δεν μπορείς, δεν συμμετέχεις στην Κυβέρνησή του.

Από την άλλη ο Πρόεδρος, μέσα σε αυτόν τον θόρυβο που προκαλείται, προχώρησε στην έκδοση δήλωσης, με την οποία συντηρεί το έργο στον αναπνευστήρα για λίγο ακόμη. Απαντούσε σε όσους… επιχαίρουν, όπως είπε, εννοώντας προφανώς το ΑΚΕΛ. Η ανακοίνωση εκδόθηκε, όμως, μετά και τις δηλώσεις του υπουργού του. Και κάτι άλλο: Εάν οριστικά ενταφιαστεί ο EastMed αυτό θα πρέπει να γίνει για οικονομικούς, εμπορικούς λόγους και όχι επειδή αυτό επιβάλλουν οι Τούρκοι ή οι Αμερικανοί.

Τα εναλλακτικά σενάρια

Και ενώ, λοιπόν, ο EastMed ήταν ημιθανής εδώ και καιρό, την πρίζα την έβγαλαν οι Αμερικανοί. Η Λευκωσία το ήξερε προφανώς. Μελετά εναλλακτικά σενάρια; Όχι κουβέντες του αέρα από αέρος, αλλά τεκμηριωμένα και σε βάθος εξέταση σεναρίων. Αυτό επιβάλλει η σοβαρότητα των εξελίξεων και του εγχειρήματος. Για παράδειγμα, η ExxonMobil βλέπει ως μια από τις λύσεις τη μεταφορά του φυσικού αερίου από κάθε κοίτασμα σε σταθμό υγροποίησης, αφήνοντας να εννοηθεί πως αυτό αναφέρεται και σε ένα σενάριο να γίνει (ο σταθμός) στην Κύπρο. Αυτό για να γίνει τίθενται δύο προϋποθέσεις:

• Να βρεθεί αρκετό φυσικό αέριο
• Το εγχείρημα να υποστηριχθεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ από τυχόν αντίδραση της Άγκυρας (τα συμφέροντά τους θα προστατεύσουν πρωτίστως).

Τι κάνει η Λευκωσία για αυτό το σενάριο; Κι αυτό μας οδηγεί στις τοποθετήσεις από αμερικανικής πλευράς. Ο Άμος Χόχσταϊν, σύμβουλος για θέματα Ενέργειας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δημόσια τοποθετήθηκε επί του θέματος. Στο θέμα του αγωγού συμπίπτει και με τα όσα αναφέρονται στο non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Όπως και για το θέμα της ηλεκτρικής ενέργειας, παραγωγής και μεταφοράς.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος αναφέρθηκε και σε μια… εναλλακτική όδευση του αγωγού, που δεν βρίσκεται στο άτυπο έγγραφο. «Μπορείς να έχεις έναν αγωγό πολύ πιο φτηνά να πάει από το Ισραήλ μέσω Κύπρου στην Τουρκία. Και η Τουρκία είναι ήδη συνδεδεμένη με την Ευρώπη και όλους τους γείτονές της κι επομένως έχει νόημα…». Με αυτό φθάνουμε στο διά ταύτα. Αυτό το σενάριο συζητείτο από τους Αμερικανούς επί Ομπάμα με την Τουρκία και το Ισραήλ, μέχρι που εγκαταλείφθηκε (από Ουάσινγκτον και Τελ Αβίβ). Επανέρχεται; Και πώς αυτό θα συνδεθεί με το Κυπριακό; Εάν τα πιο πάνω δεν είναι “προσωπικές απόψεις” του κ. Άμος Χόχσταϊν, τότε θα υπάρξει και συνέχεια.