Ο κόμπος φτάνει στο χτένι στο Κυπριακό – Στο τραπέζι το είδος λύσης

Η Άγκυρα επιδιώκει τη σύγκληση άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, ει δυνατόν να μην γίνει τριμερής Γκουτέρες-Αναστασιάδη-Ακιντζί, με μόνο στόχο να ξεκαθαρίσει το μοντέλο λύσης του Κυπριακού. Παράλληλα θα επιδιώξει να διασφαλιστεί το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια στο Κυπριακό. Τούρκοι αξιωματούχοι αναφέρονται πλέον συχνά-πυκνά πως «όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά» σε περίπτωση που δεν προχωρήσουν οι προσπάθειες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ξεκαθάρισμα του μοντέλου λύσης αποτελεί για την τουρκική πλευρά σημείο εκκίνησης μιας νέας προσπάθειας. Εκείνο που επισημαίνεται από τουρκικής πλευράς είναι πως το θέμα της ομοσπονδίας, όπως συζητείτο για χρόνια, έχει ξεπερασθεί από τις εξελίξεις μετά την κατάρρευση της Πενταμερούς στο Κραν Μοντάνα και την άρνηση των Ελληνοκυπρίων να αποδεχθούν τη μια θετική ψήφο για τους Τουρκοκύπριους, δηλαδή τα βέτο.

Η κατοχική Τουρκία προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποσπάσει παλαιότερη παρασκηνιακή τοποθέτηση του Προέδρου Αναστασιάδη ότι συζητά λύση δύο κρατών. Αυτό, όμως, αποφεύγεται να γίνει από τον Πρόεδρο, ο οποίος επανήλθε –τούτο προκύπτει από τη συνάντηση με Ακιντζί στις 9 Αυγούστου και τις επαφές με Λουτ– στην πάγια θέση περί Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.

Αυτό δεν εμποδίζει την Άγκυρα να επιμένει πως το μοντέλο λύσης πρέπει να ξεκαθαρίσει και πως η επιλογή της είναι η συνομοσπονδία. Επίσημα παρουσιάζεται έτοιμη να συζητήσει αποκεντρωμένη, χαλαρή, ομοσπονδία, στοχεύοντας ωστόσο στη συνομοσπονδία. Σε περίπτωση αποτυχίας, το επόμενο βήμα είναι δύο κράτη. Δεν είναι τυχαία που ο Μουσταφά Ακιντζί με οδηγίες της Τουρκίας ήθελε να περιληφθεί στους όρους αναφοράς το θέμα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας.

Είναι πρόδηλο πως θέλει μέσα από τις συζητήσεις να διασφαλίσει τα εξής σε περίπτωση που θα αρχίσουν συζητήσεις:

• Πρώτον, τα δύο συνιστώντα κράτη θα λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό αυτόνομα, αλλά θα έχουν κοινή ομπρέλα. Η επιδίωξη αυτή σχετίζεται με τη διασφάλιση, όπως θεωρούν, της συμμετοχής στην ΕΕ και των δύο κρατιδίων.
• Δεύτερον, το θέμα της “αποφασιστικής συμμετοχής” των Τουρκοκυπρίων, που συνδέεται με το βέτο.
• Τρίτον, να καθοριστεί σε περίπτωση επανέναρξης των διαπραγματεύσεων χρονοδιάγραμμα (και επιδιαιτησία).

Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν πως η Άγκυρα δεν ενδιαφέρεται σε αυτή τη φάση για την επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά τούτο δεν την εμποδίζει να κινείται διπλωματικά και στην περίπτωση που εξασφαλίσει εκείνα που επιδιώκει, να μπει σε διαπραγματεύσεις. Ξένη διπλωματική πηγή, η οποία είναι σε θέση να γνωρίζει πολλά, σημείωνε πως η Τουρκία θα εισέλθει σε διάλογο όταν επιβάλλει νέα τετελεσμένα. Για να θέσει στο τραπέζι και τα νέα δεδομένα και να “πακετάρει” Κυπριακό και ενεργειακά. Κινήσεις για επιβολή τετελεσμένων γίνονται τόσο στη θάλασσα όσο και στο έδαφος.

Κυπριακό και ενεργειακά

Στη θάλασσα παρά τα τεράστια προβλήματα και την αστοχία, οι Τούρκοι θα συνεχίσουν και θα επεκτείνουν τις γεωτρήσεις και τις έρευνες. Είναι σαφές ότι τα μηνύματα που θέλουν να στείλουν είναι πρωτίστως πολιτικά. Σημειώνεται συναφώς ότι την τελευταία περίοδο χρησιμοποιούνται και drones για την παρακολούθηση των γεωτρύπανων, αλλά κι άλλων κινήσεων.

Επί του εδάφους κινούνται σε διάφορα πεδία. Το θέμα με τη νεκρή ζώνη φαίνεται να έχει τελειώσει και οι θέσεις εδραιώνονται. Το άλλο ζήτημα είναι εκείνο της Αμμοχώστου, που είναι προφανές πως αυτή τη φορά δεν μπλοφάρουν. Αν και οι κινήσεις τους είναι προσεκτικές και μεθοδικές, είναι ξεκάθαρο πως δεν θα κάνουν πίσω. Εκείνο που φαίνεται ότι θα επιδιώξουν είναι να εμπλέξουν ξένους επενδυτές, αλλά και Ελληνοκύπριους, ώστε να αφαιρέσουν τα όποια επιχειρήματα από τη Λευκωσία.

Ξένοι διπλωμάτες στη Λευκωσία, οι οποίοι παρακολουθούν τις τουρκικές κινήσεις, εκφράζουν μεν τη διαφωνία τους για το ενδεχόμενο εποικισμού της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου, δεν παραλείπουν, ωστόσο, να υποδείξουν πως μπορεί τούτο να αποτραπεί εάν η Κυπριακή Δημοκρατία αντιμετωπίσει με γενναιοδωρία τις τουρκικές αξιώσεις στα ενεργειακά!

Τα επόμενα βήματα σε διπλωματικό επίπεδο αναμένεται να καθοριστούν από τα Ηνωμένα Έθνη. Η επιστολή Λουτ προς Αναστασιάδη και Ακιντζί στάλθηκε για να συντηρήσει την κινητικότητα και να αφήσει αναμμένες τις μηχανές. Την ίδια ώρα, ωστόσο, τίθεται το ερώτημα: Μέχρι πότε η διπλωματία θα αγνοεί τις τουρκικές επιθετικές ενέργειες; Τις δηλώσεις προθέσεων; Απαντήσεις θα δοθούν αργότερα αυτό το μήνα στη Νέα Υόρκη.

Το καρφί Οζερσάι και ο ανυπάκουος Μουσταφά

Ένας από τους λόγους που η Τουρκία θα ήθελε να αποφευχθεί η τριμερής συνάντηση και να πραγματοποιηθεί αμέσως άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη είναι και ο Ακιντζί. Είναι σαφές πως δεν του έχουν εμπιστοσύνη και στην Άγκυρα είναι ενοχλημένοι από το γεγονός ότι ο κατοχικός ηγέτης στη συνάντηση με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, στις 9 Αυγούστου, «επαναβεβαίωσε τη θέση για τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία». Κι αυτό γιατί αυτή η θέση δεν συνάδει με τις κινήσεις που έχει σχεδιάσει το καθεστώς Ερντογάν.

Ωστόσο, στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρουν πως ο κατοχικός ηγέτης ήταν άψογος στην προώθηση των αλλαγών επί του εγγράφου των όρων αναφοράς. Ο Ακιντζί είχε συμφωνήσει σε όλα με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Επέμεινε μόνο στο Πλαίσιο Γκουτέρες της 30ής Ιουνίου (και το δέχθηκε η ελληνοκυπριακή πλευρά), ενώ αποδέχθηκε την παρατήρηση της ελληνοκυπριακής πλευράς να απαλειφθεί αναφορά ότι η κυριαρχία θα προέρχεται εξίσου από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, η οποία περιλαμβάνεται στο κοινό ανακοινωθέν Αναστασιάδη-Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου 2014.

Την επομένη, ημέρα Τρίτη, ενώ η απεσταλμένη του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, ετοίμαζε βαλίτσες για αναχώρηση, ο Ακιντζί προσήλθε στη συνάντηση μαζί της με παρατηρήσεις περισσότερες από το αρχικό κείμενο. Η διαχείριση που έκανε ο κατοχικός ηγέτης ήταν εντός των οδηγιών της Άγκυρας, η οποία έμεινε ικανοποιημένη. Δεν επιτεύχθηκε συμφωνία. Εκείνο, πάντως, που έχει ενδιαφέρον είναι πως ο Οζερσάι με το παραμικρό “καρφώνει” τον Ακιντζί για ανυπακοή.