Ο Κοτζιάς σε ρόλο “λαγού” – Αποκρυπτογραφώντας μία θολή δήλωση

Πολλά μπορεί κάποιος να του προσάψει πολλά, αλλά ο Κοτζιάς δεν λέει επιπόλαιες κουβέντες. Γνωρίζει το ειδικό βάρος των λέξεων και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν όταν εκφέρονται έστω και από έναν πρώην υπουργό Εξωτερικών. Επειδή, λοιπόν, κατά γενική ομολογία είναι και ευφυής και πολύπειρος στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, είμαστε υποχρεωμένοι να σταθούμε με προσοχή στα όσα είπε στο Φόρουμ των Δελφών.

Η ακριβής δήλωσή του έχει ως εξής: «Εάν αρχίσεις και γίνεσαι στις διεθνείς σχέσεις μοναχοφάης λέγοντας όλα δικά μου, όλα στον έλεγχό μου, όλα μόνος μου, τότε είσαι και εσύ μέρος του προβλήματος. Αυτό που πρέπει να κάνεις και που προσπάθησα να κάνω είναι και να εξασφαλίσεις την ασφάλεια, με τις δύο τετραμερείς (ΗΠΑ, Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρος και η άλλη η Γαλλία, Αίγυπτος, Ελλάδα, Κύπρος), αλλά και με το να δώσεις μια προοπτική ότι η Τουρκία, όχι στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά στη Μεσόγειο συνολικά, θα συμμετάσχει σε αυτή την οικονομική ανάταση. Πρέπει να βρεις τρόπους οργάνωσης επιχειρηματικούς, τις μπίζνες της δουλειάς, όχι της γεωπολιτικής, που να συμμετάσχει με τρόπο αυτόν που της αντιστοιχεί και της αρμόζει. Ποιος είναι αυτός; Να το βάλουμε στο τραπέζι να το συζητήσουμε. Αλλά εάν νομίζεις, όπως κάνουν μερικοί στην Ελλάδα, ότι η Τουρκία με χιλιάδες μίλια δεν έχει ΑΟΖ, δεν έχει τίποτα και όλη η ΑΟΖ είναι -το Καστελόριζο έχει 100% όλη την ΑΟΖ της περιοχής- συγγνώμη που το λέω έτσι και ας με κράξουν οι εθνικοί μας φίλοι, δεν είναι έτσι».

Μία προσεκτική ανάγνωση του παραπάνω αποσπάσματος δείχνει ότι ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, μέσα από τις θολές διατυπώσεις, θέλει κάτι να μας πει, χωρίς όμως να το λέει καθαρά. Γιατί οι Έλληνες είναι μοναχοφάηδες; Ισχυρίστηκε ποτέ κυβέρνηση ή πολιτικό κόμμα ότι όλα είναι δικά μας, ότι η Τουρκία δεν έχει υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο;

Ποτέ δεν συνέβη αυτό και ο Κοτζιάς το γνωρίζει πολύ καλά. Η πάγια εθνική θέση είναι ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηποίδα-ΑΟΖ και ότι αυτή πρέπει να οριοθετηθεί με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Και επειδή η Τουρκία έχει διαφορετική θέση, η Αθήνα έχει εδώ και δεκαετίες προτείνει την παραπομπή της διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Πρόταση, την οποία η Άγκυρα δεν αποδέχεται και αυτός είναι ο κύριος λόγος που δεν έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Ο Κοτζιάς και οι θολές διατυπώσεις

Επίσης, ο Κοτζιάς γνωρίζει άριστα ότι η Τουρκία ισχυρίζεται πως τα νησιά δεν διαθέτουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, μόνο αιγιαλίτιδα ζώνη έξι μιλίων. Κι αυτό δεν το ισχυρίζεται για τις βραχονησίδες, αλλά ακόμα και για την Κρήτη! Η γειτονική χώρα, άλλωστε, είναι μία από τις μετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού χώρες που δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία προβλέπει ρητά ότι ακόμα και η πιο μικρή νησίδα, εάν φιλοξενεί έστω και στοιχειώδη οικονομική δραστηριότητα (π.χ. εκτρέφονται κατσίκια), δικαιούται υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, ωστόσο, έχει καταστεί διεθνές δίκαιο και ως εκ τούτου δεσμεύει και την Τουρκία. Παρόλα αυτά, η Άγκυρα εμμένει στον ισχυρισμό της, επικαλούμενη ειδικές συνθήκες.

Τι σημαίνει, άραγε, «να δώσεις στην Τουρκία μία προοπτική να συμμετάσχει στην οικονομική ανάταση»; Εάν βρει στη δική της υφαλοκρηπίδα υδρογονάνθρακες θα έχει το σχετικό όφελος. Αυτό, όμως, δεν εξαρτάται ούτε από την Αθήνα, ούτε από τη Λευκωσία. Προφανώς, λοιπόν, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών εννοεί κάτι άλλο. Μας είπε ότι πρέπει να βρούμε επιχειρηματικούς τρόπους, όχι γεωπολιτικούς, για να βάλουμε την Τουρκία στο παιχνίδι, όπως της αντιστοιχεί και της αρμόζει.

Τι σημαίνει αυτό; Γιατί ο Κοτζιάς δεν μιλάει συγκεκριμένα; Τι σημαίνει “να το βάλουμε στο τραπέζι να το συζητήσουμε“; Προφανώς εννοεί να το συζητήσουμε με την Άγκυρα. Τί να συζητήσουμε, όμως, όταν η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει πως τα ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ; Δεδομένου ότι κανείς δεν αμφισβήτησε τα όποια δικαιώματα παραχωρεί το Διεθνές Δίκαιο στην Τουρκία και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, το μόνο που μπορεί να εννοεί ο πρώην υπουργός Εξωτερικών είναι ένα είδος συνεκμετάλλευσης.

Ο Κοτζιάς τα βάζει με το Καστελόριζο!

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών επικαλείται το σημείο της δήλωσής του που πράγματι εξαιρεί ρητά την κυπριακή ΑΟΖ, για να κατηγορήσει όσους του άσκησαν κριτική. Αφού, λοιπόν, εξαιρεί την κυπριακή ΑΟΖ, για την οποία και δεν είχε ούτε έχει καμία αρμοδιότητα να μιλάει, το μόνο λογικό συμπέρασμα είναι ότι οι επίμαχες αναφορές του αφορούν την ελλαδική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ.

Το ερώτημα, λοιπόν, επανέρχεται και είναι σαφές: με ποιον τρόπο να συμμετάσχει η Τουρκία; Ο Κοτζιάς ηθελημένα μιλάει θολά, αλλά η αναφορά του στο Καστελόριζο αποκαλύπτει που το πάει. Μας είπε, λοιπόν, ότι διαφωνεί με όσους υποστηρίζουν ότι το Καστελόριζο έχει όλη την υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ της περιοχής. Κανείς, όμως, στην Ελλάδα δεν υποστηρίζει κάτι τέτοιο.

Επειδή, λοιπόν, δεν ξεκαθαρίζει τη θέση του, είναι θεμιτό να υποθέσουμε ότι εννοεί πως το Καστελόριζο δεν πρέπει να έχει πλήρη επήρεια σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Με άλλα λόγια πως δεν πρέπει να εφαρμοστεί η αρχή της μέσης γραμμής. Η θέση αυτή, όμως, ισοδυναμεί με εκ των προτέρων παραχώρηση εθνικών δικαιωμάτων. Η λέξη που ταιριάζει σ’ αυτή την περίπτωση είναι μειοδοσία.

Εάν η Τουρκία δεχόταν η διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ π.χ. του Καστελορίζου να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αυτό ενδεχομένως να μην έδινε στο μικρό ελληνικό νησιωτικό σύμπλεγμα πλήρη επήρεια. Ενδεχομένως να οριοθετούσε, συνδυάζοντας την αρχή της μέσης γραμμής με την αρχή της αναλογικότητας. Προφανώς, η Ελλάδα θα αποδεχόταν τη σχετική απόφαση, αφού έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Ηχηρή σιωπή από την κυβέρνηση

Αυτό, ωστόσο, είναι πολύ διαφορετικό από το να δηλώνει εμμέσως πλην σαφώς ο πρώην υπουργός Εξωτερικών εκ των προτέρων ότι το Καστελόριζο δεν έχει πλήρη επήρεια. Εάν προτείνει ειδικά για την περίπτωση της θαλάσσιας περιοχής του Καστελορίζου μία συνεκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων, προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο που υφίσταται σήμερα ας το πει καθαρά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από την πλευρά της κυβέρνησης δεν υπήρξε κανένα σχόλιο για την επίμαχη δήλωση. Ο Κοτζιάς, όμως, δεν είναι μόνο πρώην υπουργός Εξωτερικών, είναι και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Επειδή, λοιπόν, πρόκειται για εθνικής σημασίας ζήτημα, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να ξεκαθαρίσει η κυβέρνηση τη θέση της. Αυτό επιβάλλεται και για έναν πρόσθετο λόγο. Όσο σιωπά τόσο ενισχύει τις υπόνοιες ότι ο Κοτζιάς λειτούργησε σαν “λαγός” για να προετοιμάσει την κοινή γνώμη για θέματα που μεθοδεύονται στο διπλωματικό παρασκήνιο.

Υπενθυμίζουμε ότι στην πρόσφατη συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν είχε γίνει λόγος για συνεργασία των δύο χωρών στα ενεργειακά, χωρίς να προσδιορισθεί σε ποιον ακριβώς ενεργειακό τομέα συζητείται ελληνοτουρκική συνεργασία. Ορισμένοι εκφράζουν την υποψία ότι ο Κοτζιάς προέβη στην επίμαχη δήλωση, επειδή γνωρίζει το τι συζητήθηκε μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου. Στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, άλλωστε, είναι γνωστό ότι στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ είναι αρκετοί που επιδιώκουν μία ελληνοτουρκική συμφωνία κατά το προηγούμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών.