Ο “πυροκροτητής” και το διπλωματικό μποξ

του Μένιου Τασιόπουλου  – 

Η διπλωματική ιστορία έχει να δείξει ελάχιστες περιπτώσεις που μπορεί κάποιος να δει σε απευθείας μετάδοση δημόσια διπλωματία, και μάλιστα μία σκληρή αντιπαράθεση δύο Προέδρων Δημοκρατίας. Τι υποχρέωσε άραγε τον «μη εκτελεστικό» Προκόπη Παυλόπουλο να υπερβεί το διπλωματικό πρωτόκολλο και σε δημόσια θέα να εκθέσει ενώπιον του προσκεκλημένου του τις ελληνικές θέσεις κατ’ αντίθεση με όσα ισχυρίζεται εδώ και πολλά χρόνια η τουρκική πλευρά;

Η θεωρία περί κακής προετοιμασίας της επίσκεψης, ακόμα και εάν ισχύει, δεν ερμηνεύει το συμβάν. Αναμφίβολα, αιτία της στάσης του Έλληνα προέδρου ήταν η προηγηθείσα συνέντευξη του Τούρκου ομολόγου του στον Αλέξη Παπαχελά. Εγείρει ερώτημα γιατί η Άγκυρα προτίμησε η συνέντευξη να δοθεί σε έναν ιδιωτικό σταθμό, όπως ο «Σκάι», και όχι στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, κατ’ αντιστοιχία της συνέντευξης του Αλέξη Τσίπρα στο τουρκικό πρακτορείο «Αναντολού». Είναι σαφές πως εάν δινόταν στο κρατικό πρακτορείο, η συνέντευξη του Ταγίπ Ερντογάν θα κινείτο στο γνωστό τυπικό και συνηθισμένο σε τέτοιες διπλωματικές περιστάσεις πλαίσιο. Δηλαδή, θα ήταν μία εντός των ορίων συνέντευξη προετοιμασίας.

Οι ισχυρισμοί Ερντογάν στη συνέντευξη ανάγκασαν τον Προκόπη Παυλόπουλο να τοποθετηθεί  επί της ουσίας. Αυτό με τη σειρά του επέτρεψε  στον Τούρκο ομόλογό του να παρουσιάσει τις τουρκικές θέσεις μέσα στο Προεδρικό Μέγαρο ενώπιον των διεθνών Μίντια.

Παρέμβαση Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Μετά από αυτό, η συνέχεια ήταν προκαθορισμένη. Στις συνομιλίες μεταξύ των Αλέξη Τσίπρα και Ταγίπ Ερντογάν τέθηκαν επί τάπητος όλα τα ζητήματα που συνθέτουν την ελληνοτουρκική διένεξη. Και τέθηκαν επίσης ανοιχτά, αν και σε χαμηλότερους τόνους. Υπήρχε λιγότερη ένταση και, τόσο ο Έλληνας πρωθυπουργός, όσο και ο Τούρκος πρόεδρος, ναι μεν επανέλαβαν την αντιπαράθεση θέσεων, αλλά προσπάθησαν να δημιουργήσουν κάπως κλίμα κλασικών συνομιλιών.

Η άμεση παρέμβαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ελάχιστη ώρα μετά την ολοκλήρωση των δηλώσεων δίνει το μέτρο της αμερικανικής στάσης. Διαφοροποιήθηκε ευθέως και ρητά από τη γραμμή Ερντογάν για τη Συνθήκη της Λωζάνης – και το ίδιο έπραξαν οι μεγάλες δυτικοευρωπαϊκές δυνάμεις.

Ο τρόπος που εξελίχθηκε η επίσκεψη Ερντογάν δεν είναι υποχρεωτικά αρνητικός, αλλά αυτό δεν προέκυψε κατόπιν επιλογής κυβέρνησης και προεδρίας. Εγείρεται, λοιπόν, ένα ζήτημα σχεδιασμού, συντονισμού και βεβαίως επαρκούς πρόβλεψης για τον τρόπο αντίδρασης ενός φιλοξενούμενου, ειδικά εάν πρόκειται για τον Τούρκο πρόεδρο.