Ο “παλιός” Ροζάκης αποδομεί τον σημερινό – Με αφορμή την αυτόκλητη παρέμβαση του Θ. Καρυώτη

Αναφερόμενος στο άρθρο του καθηγητή Θεόδωρου Καρυώτη (19.01.2021) στο SLpress, θα ήθελα να επισημάνω τα εξής: Ο κ. Καρυώτης έρχεται αυτόκλητος υποστηρικτής του καθηγητή Χρήστου Ροζάκη, τονίζοντας βέβαια ότι «δεν μπορεί να θεωρηθεί φίλος του», και, προφανώς για λόγους αυτοπροβολής του, αναφέρει κάποια ψηφοφορία μετά από ένα debate του Economist το 2013, όπου ο ίδιος επικράτησε, με 76% των ψήφων, έναντι 24% του κ. Ροζάκη (άσχετο)!

Μάλλον λοιπόν δημοσιότητα επιζητεί, ο αυτοαποκαλούμενος “πατέρας της ελληνικής ΑΟΖ”! Γράφει ότι είναι βαριά κουβέντα ότι «ο κ. Ροζάκης είναι συνήγορος της Τουρκίας». Η φράση αυτή όμως δεν είναι δική μου, αλλά είναι ο τίτλος που δόθηκε από την σύνταξη του SLpress στο δεύτερο, από τα τρία μέρη της απάντησής μου στο άρθρο του κ. Ροζάκη στην Καθημερινή (03.01.2021).

Στο άρθρο μου έγραφα: «Ο κ. Ροζάκης, δήθεν ρεαλιστικά, δείχνει να γίνεται συνήγορος της Τουρκίας και υιοθετεί την τουρκική προπαγάνδα για το Αιγαίο ως “κλειστή ελληνική λίμνη” και απαγόρευση της ελευθεροπλοΐας σε αυτό, λόγω των 12 ν.μ.»! Δεν γράφω ότι είναι “συνήγορος” αλλά ότι υιοθετώντας την αβάσιμη –όπως αποδεικνύω στη συνέχεια αναλυτικά– αυτή θεωρία της Τουρκίας για το Αιγαίο, δείχνει να γίνεται συνήγορος της Τουρκίας.

Σε άλλο σημείο γράφω ότι ο κ. Ροζάκης σφάλει και εμφανίζεται να λειτουργεί ως «advocatus diaboli», δηλαδή ως “Συνήγορος του Διαβόλου”, όταν ισχυρίζεται ότι «σε περίπτωση πολέμου, που η Ελλάδα είναι εμπλεκόμενη, διατηρεί το δικαίωμα διακοπής της αβλαβούς διέλευσης», δηλαδή υιοθετεί επιχειρήματα που υποστηρίζει πλήρως αβάσιμα η Τουρκία!

Τι πραγματικά προτείνω για την αιγιαλίτιδα ζώνη

Δεν “ανατρέπω” την θέση μου για γενική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης της χώρας μας στα 12 ναυτικά μίλια, όπως λανθασμένα αντιλαμβάνεται ο κ. Καρυώτης, αλλά προσδιορίζω ότι μπορεί να επιδειχθεί ευελιξία, ώστε μόνο ανάμεσα στα μεγάλα νησιά του κεντρικού και βορείου Αιγαίου, σε τέσσερις περιοχές διαύλων δηλαδή και όχι βέβαια πίσω (δυτικά) από τα νησιά μας αυτά, να υπάρξει μία διευρυμένη θαλάσσια δίοδος για την έξοδο από τα μεγάλα τουρκικά λιμάνια και τα Δαρδανέλια.

Άλλωστε και ο κ. Ροζάκης δηλώνει, αόριστα βέβαια, ότι η Τουρκία απαιτούσε «μία διαφοροποιημένη αιγιαλίτιδα για τα νησιά». Προτείνει δε, την λύση των 10 ναυτικών μιλίων αιγιαλίτιδας ζώνης στα νησιά, χωρίς όμως να διευκρινίζει ποια νησιά. Αν αυτό αφορά όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου προς τα δυτικά τους, δηλαδή προς το εσωτερικό του Αιγαίου, νομίζω ότι υπάρχει πρόβλημα!

Εγώ, για λόγους καλοπιστίας και θετικών εντυπώσεων διεθνώς της χώρας μας, προτείνω, για παράδειγμα, 8 ή 10 ναυτικά μίλια μεταξύ των νησιών μέχρι τις δυτικές παρυφές τους και διαδρόμου πλου διέλευσης από τα Δαρδανέλια και, μέσω των διεθνών υδάτων μεταξύ Κυκλάδων και Δωδεκανήσων, με διακλάδωση προς τις εξόδους του Αιγαίου προς την Ανατολική και την Δυτική Μεσόγειο. Ας τα προσέξει αυτά ο κ. Καρυώτης πριν αναφερθεί σε «ανατροπή» θέσεως μου!

Πως ο Ροζάκης αυτοδιαψεύδεται

Ως προς τον ισχυρισμό του κ. Καρυώτη, αλλά και του κ. Ροζάκη, για τις αντιρρήσεις των ΗΠΑ και της Ρωσίας, επί δεκαετίες τώρα, στην επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης μας στα 12 μίλια και επειδή έχω διαβάσει επί χρόνια τις εξαιρετικές αναλύσεις του κ. Ροζάκη, που μάλλον αγνοεί ο κ. Καρυώτης ως μη νομικός (αυτός αυθαιρέτως ισχυρίζεται ότι οι επικριτές του κ. Ροζάκη δεν έχουν διαβάσει τα γραπτά του), θα παραθέσω ένα αποκαλυπτικό απόσπασμα από την μνημειώδη συμβολή του (220 σελίδων) στο συλλογικό έργο “Οι Ελληνοτουρκικές Σχέσεις 1923-1987” (εκδόσεις “Γνώση”, Αθήνα 1988) στις σελίδες 338-339.

Η Ελλάδα τον Ιούνιο του 1974 εκδήλωσε τη διάθεσή της να διευρύνει την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12 ναυτικά μίλια που ήταν τότε η τάση της πλειοψηφίας των κρατών. Η Τουρκία αντέδρασε τονίζοντας ότι η επέκταση αυτή θα σήμαινε ελληνοτουρκικό πόλεμο! (το πρώτο casus belli). Τον Απρίλιο του 1975 μάλιστα ζήτησε καθιέρωση ειδικού καθεστώτος στο Αιγαίο, λόγω του “ημίκλειστου χαρακτήρα του” και δήλωσε ότι δεν θα αναγνώριζε την επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης και σε κάθε τετελεσμένο γεγονός, η Άγκυρα θα απαντούσε κι αυτή με τετελεσμένο γεγονός.

Έκτοτε η Τουρκία στα περιθώρια των Συνόδων της Τρίτης Συνδιάσκεψης για το Δίκαιο της Θάλασσας (1973-1982), προσπαθούσε να πείσει ιδιαίτερα τις ΕΣΣΔ και τις ΗΠΑ, ότι μία επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης θα είχε συνέπειες στην ελεύθερη ναυσιπλοΐα τους και στην κίνηση των στόλων τους στο Αιγαίο και τη Μαύρη Θάλασσα. Η ανταπόκριση όμως που βρήκε δεν ήταν ικανοποιητική, αφού, ανεξάρτητα από τις βαθύτερες πεποιθήσεις τους, οι δύο υπερδυνάμεις δεν ενθάρρυναν την διαμόρφωση ειδικού καθεστώτος (για το Αιγαίο).

«Η Σοβιετική Ένωση μάλιστα δήλωσε –μέσω της πρεσβείας της στην Αθήνα– ότι η Μόσχα δεν θα είχε αντίρρηση για τη διεύρυνση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα της εξασφάλιζε καθεστώς ελεύθερης διέλευσης (πλου διέλευσης – transit passage) στα στενά που θα σχημάτιζε η διευρυμένη Αιγιαλίτιδα»! Δηλαδή, αυτή την λύση που πρότεινα εγώ στο απαντητικό άρθρο μου για τη δημοσίευση του τελευταίου άρθρου του κ. Ροζάκη στην Καθημερινή, διερωτώμενος γιατί δεν την μνημόνευσε και ο ίδιος!

Επειδή έχω διαβάσει πολλές από τις «χιλιάδες σελίδες άρθρων και βιβλίων του κ. Ροζάκη» (Καρυώτης) γνωρίζω τις θέσεις του στο παρελθόν και βέβαια την μετεξέλιξή τους τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Δικαιούμαι, λοιπόν, να απορήσω και ενίοτε να διαφωνήσω. Τα όσα γράφει (εκτός θέματος) για το Καστελλόριζο ο κ. Καρυώτης δεν θα τα σχολιάσω, γιατί χρειάζονται συνολική και σοβαρή ανάλυση που δεν είναι του παρόντος, αλλά θα ακολουθήσει εν καιρώ στην προσεχή αρθρογραφία μου. Θέλω όμως να του επισημάνω με αυστηρότητα ότι χαρακτηρισμό “προδοτική” στάση του κ. Ροζάκη, δεν χρησιμοποίησα εγώ, αλλά αποτελεί δική του αυθαίρετη ερμηνεία, έστω και μέσα σε εισαγωγικά.

Τι έγραφε ο Ροζάκης το 1987

Θα τελειώσω το απαντητικό αυτό άρθρο μου, με δύο εξίσου αποκαλυπτικές θέσεις του κ. Ροζάκη από την παραπάνω μελέτη του (Σεπτέμβριος 1987), τις οποίες υιοθετώ και είναι άκρως επίκαιρες για τις επικείμενες διερευνητικές συνομιλίες: «Με την εξαίρεση της διεκδίκησης στην υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου, όλες οι άλλες διεκδικήσεις της Τουρκίας περιέχουν ένα αίτημα καθεστωτικής αναθεώρησης, που, άμεσα ή έμμεσα, στρέφεται εναντίον της Ελλάδος, εναντίον της κυριαρχίας της και των διεθνών αρμοδιοτήτων της στο Αιγαίο» (βλ. όπως παραπάνω σελ. 271).

«Την ιδιότητα της Ελλάδος να υπερέχει θεσμικά στο Αιγαίο προσπάθησε να αμφισβητήσει η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας. Παράλληλα, η πολιτική θεσμικής αμφισβήτησης έχει συνοδευτεί από έμμεσες, αλλά πολλές φορές ευκρινείς, απειλές σε βάρος της εδαφικής κυριαρχίας της Ελλάδας, και ιδιαίτερα της κυριαρχίας της στα ανατολικά νησιά του Αιγαίου! Η τουρκική πολιτική δεν επιδίωκε απλώς ορισμένες καθεστωτικές μεταβολές στο Αιγαίο, αλλά την ριζική ανατροπή του γεωπολιτικού status quo, και ενέκλεισε στις διεκδικήσεις της και το ενδεχόμενο εδαφικής συρρίκνωσης του ελληνικού χώρου»! (όπως παραπάνω, σελ. 273)

Αυτά γράφονταν τον Σεπτέμβριο 1987, δηλαδή πριν από την κρίση των Ιμίων, πριν τις “γκρίζες ζώνες”, πριν την “Γαλάζια Πατρίδα”, το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, το Oruc Reis και τα γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ, τις ατελείωτες NAVTEX που μπλοκάρουν το Αιγαίο, τους γιγάντιους εξοπλισμούς, κ.λπ. Αυτά οφείλουμε όλοι μας να τα θυμόμαστε και να τα συνεκτιμούμε, ενόψει των νέων “διερευνητικών”. Και όταν λέω όλοι μας, συμπεριλαμβάνω και τον κ. Ροζάκη!