Ο στρατηγικός δυισμός της σημερινής Ελλάδας

Γράφει ο Μένιος Τασιόπουλος  – 

Στη σημερινή Ελλάδα το κύριο στοιχείο είναι ένας ιδιότυπος δυισμός τόσο στρατηγικά όσο και υπαρξιακά. Θα μπορούσαμε να τον περιγράψουμε με την μορφή του αρχαίου θεού Ιανού. Από τη μία στα δημοσιονομικά και την θέση της στην Ευρωζώνη είναι ένα “αποτυχημένο κράτος” (failed state). Ουσιαστικά μια “αποικία χρέους” με εκχωρημένη την εθνική της κυριαρχία στους πιστωτές της, χωρίς ορατό σενάριο ανάκτησης του δικαιώματος στην ευημερία, παρά την επίσημη έξοδο από τα μνημόνια.

Από την άλλη πλευρά, ως μεσογειακή δύναμη, ανακτά την πιθανότητα να αποκτήσει εκ νέου θεσμούς, ισχύ, διεθνή θέση, δεινότητα χειρισμών, αυτοδιάθεση. Η στρατηγική συμμαχία που επιχειρήθηκε στα χρόνια της καταστροφής και των Μνημονίων, ουσιαστικά την τελευταία εξαετία, με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και σε πλήρη συσχετισμό με την Κύπρο, αποδίδει τα μέγιστα.

Δεν είναι μόνον το πεδίο των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι το πολυδαίδαλο πλέγμα συνεργασίας στην γεωπολιτική, στην περιφερειακή ασφάλεια, στις ένοπλες δυνάμεις, στην οικονομία, στις νέες τεχνολογίες, στην κουλτούρα που μπορούν να δώσουν ένα τελικό αποτέλεσμα που δημιουργεί αλληλοτροφοδοτούμενη δυναμική και ισχυρή διέξοδο για την επιβίωση της Ελλάδας.

Η απορρύθμιση της Τουρκίας

Οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τις άλλες “σύμμαχες δυνάμεις” και την ενεργό συμμετοχή των ΗΠΑ δεσπόζουν στη Μεσόγειο. Ο αγωγός EastMed, παρά τις δυσμενείς για το κόστος του και τις τεχνικές δυσκολίες κατασκευής εκτιμήσεις, τελικά είναι στο τραπέζι. Η ενεργοποίηση της συνεργασίας σε διμερές επίπεδο και εντέλει πολυμερές μεταξύ των εν λόγω δυνάμεων είναι γεγονός.

Η απορρύθμιση της Τουρκίας ως “περιφερειακού παίκτη” στη Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή δεν θα μπορούσε να συμβεί αν ήδη δεν υπήρχε μια δυναμική συγκρότησης εναλλακτικού πόλου ισχύος και περιφερειακής ισορροπίας στην περιοχή. Δομής πολυεθνικής και πολυπολιτισμικής, αποτελούμενης από χριστιανούς, εβραίους και μουσουλμάνους, με συμμέτοχα δομημένα εθνικά κράτη που αποτελούν εμβληματικές δυνάμεις στον μεσογειακό χώρο.

Τα εν λόγω αποτελούν παραμέτρους μιας επόμενης εποχής, μετά το τέλος της περιόδου των πολέμων που εξελίσσονται στην Μέση Ανατολή κι όταν θα επικρατήσει ένα περιβάλλον ασφάλειας και σταθεροποίησης στη “Μεσευρώπη”. Αυτή ντετερμινιστικά αρχίζει να μετακινείται ανατολικά από τα ηπειρωτικά εδάφη της Κεντρικής Ευρώπης προς τη θάλασσα και την Ασία.

Αγκύλωση και εμμονές

Στην Ελλάδα, οι κεντρικές πολιτικές δυνάμεις που εμπλέκονται στην διακυβέρνηση και λαμβάνουν ή συμμετέχουν στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για την διεθνοπολιτική θέση της χώρας, δείχνουν να πάσχουν από αγκύλωση και εμμονές ως προς το τι θα λογίζεται τις επόμενες δεκαετίες ως Δύση. Προβάλουν στο μέλλον το δόγμα της ενότητας “ΕΕ και ΝΑΤΟ” ως ολότητα και “αιώνια αλήθεια”. Χάνουν έτσι την ευκαιρία να κινηθούν, όσον αφορά τις προσεγγίσεις τους, ομόρροπα με τη δυναμική της διεθνούς τάξης πραγμάτων που εμπεριέχει σημαντικές ανατροπές σε σχέση με τις μεταψυχροπολεμικές παραδοχές.

Εσχατολογούν, ορίζοντας για παράδειγμα την εκλογή Τράμπ και το Brexit σαν “λαϊκισμό”. Με όρους, δηλαδή, τρέχουσας πολιτικής και όχι με όρους διεργασίας για την διαμόρφωση νέας παγκόσμιας τάξης. Παράλληλα, όμως, οι ίδιες αυτές συστημικές δυνάμεις, από όπου προκύπτουν οι κυβερνήσεις (προφανώς αυτό ισχύει με ιδιαιτερότητες και για την κυβέρνηση Τσίπρα), προωθούν τη συμμετοχή της Ελλάδας στην “μεσογειακή συμμαχία” και εξελίσσουν την πολυεπίπεδη σχέση με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Ιορδανία. Έχουν, μάλιστα, προσθέσει τον Λίβανο και προς τα δυτικά την Ιταλία, εξέλιξη εξόχως σημαντική.

Ήδη, τα υπουργεία Εξωτερικών και Αμύνης, μαζί με άλλους κρατικούς τομείς δεν υφίστανται στην ίδια έκταση την απώλεια κυριαρχίας. Οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο δεν μπορούν να επιβάλουν μονομερώς την ατζέντα τους επί αυτών. Στο διάβα των εξελίξεων και άλλα υπουργεία, όπως το  Ενέργειας, αποκτούν κάποια περιθώρια επιλογών. Η Ελλάδα “προσκυνά” όλο και πιο συχνά στον “βωμό” του θεού Ιανού…