Ο Ζάεφ παίζει το χαρτί της αποσταθεροποίησης

Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ σε πρόσφατη ομιλία του, αναφέρθηκε σε κίνδυνο αποσταθεροποίησης των Βαλκανίων, σε περίπτωση που καταψηφιστεί η Συμφωνία με την Ελλάδα στις 30 Σεπτεμβρίου. Είναι όμως ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης μία σημερινή υπαρκτή πραγματικότητα ή η σχετική επίκληση εξυπηρετεί άλλες σκοπιμότητες;

Τα είκοσι τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα μετά τον πόλεμο που ακολούθησε την διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, δηλαδή της Νοτιοσλαβίας, διότι “Γιούγκο” στα ρωσικά σημαίνει νότιος, η αποσταθεροποίηση έρπεται στα Βαλκάνια. Δύο είναι κυρίως οι παράγοντες αποσταθεροποίησης στην περιοχή:

Ο πρώτος είναι ο θρησκευτικός φανατισμός με αιχμή του δόρατος την αντιπαλότητα χριστιανών και μουσουλμάνων. Στο πεδίο αυτό δραστηριοποιείται η Τουρκία που χειραγωγώντας μουσουλμανικές μειονότητες επιχειρεί να παρεμβαίνει στα εσωτερικά θέματα Βαλκανικών χωρών.

Ειδικά για τα Σκόπια πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι αφενός η Τουρκία δήλωσε επίσημα ότι δεν είναι καλή η Συμφωνία των Πρεσπών, αφετέρου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο ΝΑΤΟ η Τουρκία είχε αναγνωρίσει τη FYROM με το συνταγματικό της όνομα και η σχετική υποσημείωση αναφερόταν σε κάθε υποσέλιδο των εγγράφων του ΝΑΤΟ. Προσπερνώντας όμως το κοντινό παρελθόν, εκτιμάται ότι ο κίνδυνος θρησκευτικού φανατισμού δεν είναι σήμερα υψηλής προτεραιότητας για τα Σκόπια.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι ο φανατικός εθνικισμός και σωβινισμός, με βασικά παραδείγματα τον αλβανικό και τον σλαβικό εθνικισμό. Εδώ εδράζεται η ουσία της ρήσης του πρωθυπουργού Ζάεφ. Τούτο διότι πέρα από την συγκρουσιακή τριβή μεταξύ Αλβανών και Σλάβων υπηκόων της ΠΓΔΜ στο εσωτερικό της χώρας, υφέρπει και η προσπάθεια της Ρωσίας αφενός να αναμειχθεί στα εσωτερικά του κράτους των Σκοπίων, αφετέρου να δημιουργήσει πηγές έντασης στα Βαλκάνια και προβλήματα στη Δυτική Συμμαχία. Αυτός είναι και ο λόγος, άλλωστε, που η Ρωσία δήλωσε την δυσαρέσκειά της για την Συμφωνία των Πρεσπών και κατ’ εκτίμηση σε οποιαδήποτε Συμφωνία θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ και των δυτικών συμμάχων με την ευρύτερη έννοια.

Εκλογικό ακροατήριο

Οι ανωτέρω παράγοντες όμως, τουλάχιστον μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να είναι σε έξαρση σε βαθμό που να είναι ορατός ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης των Βαλκανίων. Προφανώς η ρήση επίκλησης του κινδύνου από τον πρωθυπουργό Ζάεφ απευθύνεται κυρίως στους ψηφοφόρους για να επιτύχει την ψήφιση της Συμφωνίας.

Εν όψει της επικείμενης ψηφοφορίας στις 30 Σεπτεμβρίου στα Σκόπια, ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ και το επιτελείο του, έκαναν μία ανάλυση εκλογικού ακροατηρίου και διαπίστωσαν ότι το σύνολο σχεδόν των ψηφοφόρων, με ηλικία από 20 ετών και άνω, έχουν έντονες προσωπικές μνήμες από τον πόλεμο των Δυτικών Βαλκανίων. Οι περισσότεροι είτε πολέμησαν, είτε ταλαιπωρήθηκαν με εκτοπισμούς και πείνα, είτε έχασαν συγγενικά τους πρόσωπα στον πόλεμο, δηλαδή παιδιά, αδέλφια, γονείς, συγγενείς, φίλους.

Είναι λογικό λοιπόν, αυτό το πλήθος των ψηφοφόρων να τρομάζει και μόνο στην ιδέα πιθανής αποσταθεροποίησης στην περιοχή. Είναι πολιτικό θέσφατο που βασίζεται στην ψυχολογία, ότι οι λαοί προτιμούν την ειρήνη από τον πόλεμο. Λίγο πολύ, το σύνθημα: «Συμφωνία ή πόλεμος» υποκρύπτεται πίσω από την ρήση του Ζόραν Ζάεφ για αποσταθεροποίηση. Περισσότερο παραπέμπει σε χειραγώγηση του εκλογικού σώματος της ΠΓΔΜ παρά σε άμεσα ορατό κίνδυνο. Θυμίζει κάπως στους παλαιότερους το γνωστό: «Καραμανλής ή τανκς», αν και εκτιμάται ότι το σύνθημα αυτό ήταν μάλλον ατυχές στην εξίσωση.