Οι δύο κυριαρχίες και η “τρύπια” ομπρέλα

Είτε οι συζητήσεις στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη θα οδηγηθούν σε αδιέξοδο λόγω του χάσματος που υπάρχει στις εκατέρωθεν θέσεις είτε η ελληνοκυπριακή πλευρά θα προσεγγίσει τις τουρκικές επιδιώξεις. Αυτή είναι η θεώρηση της Άγκυρας αλλά και η εκτίμηση τρίτων που εμπλέκονται στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού και κινούνται παρασκηνιακά για να “βοηθήσουν” τις προσπάθειες.

Και στις δύο περιπτώσεις η ελληνική πλευρά θα είναι η χαμένη καθώς ούτε ένα νέο αδιέξοδο την εξυπηρετεί ούτε ασφαλώς και η προσαρμογή στις τουρκικές απαιτήσεις, για συνομοσπονδιακή λύση. Όσο πλησιάζουν οι εξελίξεις, η κατοχική Τουρκία επιβαρύνει το ήδη αρνητικό κλίμα τόσο με τη ρητορική της όσο και με τις κινήσεις εδραίωσης των τετελεσμένων.

Οι δημόσιες τοποθετήσεις του Ερντογάν και των συνεργατών τους, η επιμονή για λύση δύο κρατών, οι απειλές αλλά και οι προσβλητικές αναφορές του Τούρκου Προέδρου, αποτελούν ένα παιχνίδι διαμόρφωσης ακραίου σκηνικού. Οι Τούρκοι στήνουν δικό τους σκηνικό και θέλουν, διά της ισχύος να το επιβάλουν και να σύρουν την ελληνική πλευρά στα δικά τους μέτρα.

Πολλοί υποστηρίζουν πως όλα αυτά γίνονται για εσωτερικούς λόγους. Ενδεχομένως να γίνονται και γι’ αυτό. Η Άγκυρα, ωστόσο, έχει στρατηγικό σχέδιο για την περιοχή και από τη στιγμή που δρα ανενόχλητα θα προχωρήσει με στόχο να το υλοποιήσει. Τα δύο χωριστά κράτη είναι διαπραγματευτικό άνοιγμα, στόχος παραμένει η συνομοσπονδία και σε αυτό θα επιμένουν μέχρι τέλους. Και επί τούτου, όσοι έχουν γνώση του παρασκηνίου αναφέρουν πως γίνονται κινήσεις από τρίτους, που συνδέονται με την προώθηση φόρμουλων, που θα διευκολύνουν την κατοχική Τουρκία.

Λονδρέζικη φόρμουλα

Είναι σαφές πως οι παρασκηνιακές διεργασίες ενόψει της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό, εστιάζονται στο βασικό θέμα που εγείρει η τουρκική πλευρά. Αυτό της κυριαρχίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα διπλωματικά παιχνίδια, κυρίως από πλευράς του Λονδίνου, αποσκοπούν να γίνει αποδεκτή μια φόρμουλα διαμοιρασμού της κυριαρχίας.

Επί της ουσίας εκείνο που φαίνεται να έχει προβάδισμα είναι να υπάρχουν δύο κυρίαρχα κρατίδια, κυρίαρχες κοινότητες, όπως τις περιγράφουν στο Φόρεϊν Όφις, που θα συνδέονται με μια (τρύπια) ομπρέλα. Η ομπρέλα αυτή θα χρησιμοποιηθεί κάλυψη (τόσο για την Ε.Ε. όσο και για παρουσιαστεί ως ένα μοντέλο ομοσπονδίας).

Τέτοια διευθέτηση, δύσκολα μπορεί να γίνει αποδεκτή από την ελληνική πλευρά. Άλλωστε στη Λευκωσία αξιολογώντας τις λεγόμενες γεφυρωτικές ιδέες, τις οποίες παρουσιάζουν οι Βρετανοί υπό μορφή βολιδοσκοπήσεων, θεωρούν πως από όπου και να τις προσεγγίσουν δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Το θέμα, βέβαια, είναι ποιος ενθαρρύνει τους Βρετανούς να αρχίσουν διερευνητικού χαρακτήρα επαφές και να προβαίνουν σε βολιδοσκοπήσεις με δικές τους ιδέες. Και σε αυτό φαίνεται πως η Λευκωσία έχει ευθύνες. Την ίδια ώρα, όπως αναμενόταν, η τουρκική πλευρά προσεγγίζει θετικά τις βρετανικές ιδέες και τούτο έχει επιβεβαιωθεί κατά τις επαφές στα κατεχόμενα αλλά και στο Λονδίνο και την Άγκυρα.

Και η Αμμόχωστος

Η Άγκυρα πέραν από τις διπλωματικές κινήσεις και τους λεονταρισμούς, δεν εγκαταλείπει την τακτική της επιβολής νέων τετελεσμένων. Μια από τις αποστολές που είχε ο Τούρκος Αντιπρόεδρος, Φουάτ Οκτάι, κατά τη διάρκεια της προ ημερών επίσκεψής του στα κατεχόμενα, ήταν και το θέμα της Αμμοχώστου.

Ο ίδιος ο Ερντογάν είχε επιβεβαιώσει στη διάρκεια τελευταίας συνεδρίασης της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος ΑΚΡ στην Άγκυρα, πως στην ατζέντα ήταν και η Αμμόχωστος. Είπε πως «θα ξεκινήσει μια ευρεία μελέτη και θα βοηθήσουμε γρήγορα τη ‘’Βόρεια Κύπρο’’ να ανακάμψει με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο». Όπως ανέφερε, «το Υπουργείο Μεταφορών, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης και Δήμων θα συμμετάσχουν σε προσπάθειες που θα αναληφθούν από τα Βαρώσια έως την περιοχή της Καρπασίας».

Η κατοχική Τουρκία σχεδιάζει, όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, να δημιουργήσει μια νέα σύγχρονη πόλη, βόρεια του λιμανιού της κατεχόμενης Αμμοχώστου, στο τρίγωνο λιμάνι, Σαλαμίνα, Απόστολος Βαρνάβας, με την περιοχή Καράολου. Τα σχέδια αυτά, φαίνεται πως σιγά-σιγά μπαίνουν σε τροχιά υλοποίησης. Είναι προφανές πως σε σχέση με την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, κάνουν μεν προσεκτικά βήματα, αλλά τα κάνουν. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες και τα δεδομένα συνεχίζονται οι προσπάθειες για τη σύγκληση της άτυπης Πενταμερούς. Το σκηνικό φαίνεται να είναι ακόμη ρευστό, αυτό όμως που θριαμβεύει είναι το παρασκήνιο. Οι Βρετανοί βασικά.

Κόκκινο για συζήτηση ευρωτουρκικών

Η Αθήνα αλλά και η Λευκωσία δεν πρόκειται να αποδεχθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου να αρχίσει συζήτηση για ευρωτουρκικά και κυρίως για θέματα θετικής ατζέντας. Κι αυτό γιατί είναι ξεκάθαρο πως οι συνεχείς αναβολές της ημερομηνίας για τη σύγκληση της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό, συνδέονται με την προσπάθεια της κατοχικής Τουρκίας να πραγματοποιηθεί μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για να αποτραπεί η συζήτηση για κυρώσεις αλλά και να αρχίσουν εκείνες για ενίσχυση των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Οι Βρυξέλλες έχουν λάβει το μήνυμα πως δεν τίθεται θέμα να ξεκινήσουν συζητήσεις για δώρα προς την Άγκυρα ενώ, όπως είναι γνωστό, το θέμα των κυρώσεων παραμένει στο στάδιο της επεξεργασίας. Η Γερμανία, ωστόσο, καταβάλλει προσπάθειες για να παρακαμφθούν οι ελληνικές ενστάσεις. Η συνέχεια θα παιχθεί στις προπαρασκευαστικές επαφές, πριν τη σύγκληση δηλαδή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Επιμένει σε περιφερειακή διάσκεψη η Άγκυρα

Η Άγκυρα επιμένει στη σύγκληση περιφερειακής διάσκεψης, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την πραγματοποίησή της. Τόσο ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσο και ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έχουν διαβιβάσει γραπτώς την πρότασή τους προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία συντηρεί το θέμα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόταση αφορά τη σύγκληση μιας Διάσκεψης, για συζήτηση της ενεργειακής και οικονομικής συνεργασίας, που θα αποτελέσει προπομπό για τη δημιουργία ενός Περιφερειακού Οργανισμού. Επί της ουσίας οι Τούρκοι θέλουν με την κίνηση αυτή να ακυρώσουν τις τριμερείς συνεργασίες, που συγκροτήθηκαν με πρωτοβουλία Κύπρου και Ελλάδος, αλλά και το Ενεργειακό Φόρουμ του Καΐρου.

Σε ό,τι αφορά τη σύνθεση, οι Τούρκοι αναφέρονται σε όλα τα κράτη της περιοχής, στα κράτη εταιρείες των οποίων δραστηριοποιούνται ενεργειακά στην περιοχή (ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Κατάρ, Ρωσία κ.ά) και στις δύο κοινότητες στην Κύπρο (όχι η Κυπριακή Δημοκρατία). Σημειώνεται συναφώς ότι τόσο οι Αιγύπτιοι όσο και οι Ισραηλινοί δεν ευνοούν την πραγματοποίηση της περιφερειακής διάσκεψης, την οποία οι Τούρκοι θέλουν μάλιστα να φιλοξενήσουν. Το γεγονός ότι η Ε.Ε. χαιρέτισε σε συμπεράσματα Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την πρόταση (με τη συναίνεση Ελλάδος και Κύπρου), αυτό θεωρείται από τους Τούρκους ως «διαβατήριο» για να επιμένουν στην πρότασή τους.

Θα διαφανεί, πάντως, κατά πόσο το θέμα αυτό θα τεθεί κατά την επίσκεψη στην Κύπρο, αυτή την εβδομάδα (18-19 Φεβρουαρίου), του Ύπατου Εκπρόσωπου για την Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας, Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος παρουσιαζόταν θιασώτης της ιδέας. Πληροφορίες αναφέρουν πως και η καλή φίλη του Ερντογάν, καγκελάριος Μέρκελ, έχει υποδείξει στον Τούρκο Πρόεδρο πως δεν υπάρχει υποδομή σε αυτή τη φάση για την πραγματοποίησή της. Η Άγκυρα, ωστόσο, επιμένει.