Οι ελληνοκινεζικές σχέσεις στη μέγγενη του νέου Ψυχρού Πολέμου

Εν μέσω της νέας αντιπαράθεσης Ουάσιγκτον και Πεκίνου, που σημαδεύτηκε και από την ψυχροπολεμική αντιπαράθεση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικού Άντονι Μπλίνκεν και του Κινέζου ομολόγου του στην πρόσφατη διήμερη συνάντηση τους στην Αλάσκα, ο υπουργός Άμυνας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Γουέι Φένγκε πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην χώρα μας, ένα σημάδι πως οι ελληνοκινεζικές σχέσεις παραμένουν σε καλό κλίμα.

Ο Κινέζος υπουργός συναντήθηκε με τον Έλληνα ομόλογο του Νίκο Παναγιωτόπουλο και συζήτησαν ζητήματα που αφορούν τις ελληνοκινεζικές σχέσεις, όπως και την συνεργασία των δύο χωρών στον αμυντικό τομέα, συνεργασία που περιλαμβάνει και προγραμματισμό για την διεξαγωγή κοινών στρατιωτικών ασκήσεων. Στην τελετή υποδοχής του Κινέζου υπουργού παρόντες ήταν ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής και όλη η ανώτατη στρατιωτική ηγεσία.

Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος αναφέρθηκε εκτενώς στην κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, με τον Κινέζο ομόλογο του να σημειώνει πως η λύση βρίσκεται στην «οικοδόμηση καλής γειτονίας» και όχι στην χρήση βίας. Οι δύο υπουργοί, όπως και η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας που επίσης συναντήθηκε με τον ανώτατο Κινέζο αξιωματούχο, συμφώνησαν πως Ελλάδα και Κίνα διατηρούν παραδοσιακούς δεσμούς φιλίας και συνεργασίας. Ο κινεζικός τύπος αναφέρθηκε εκτενώς στην επίσκεψη Φένγκε (που μετέπειτα θα μεταβεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες) παρουσιάζοντας την ως απάντηση στα σχέδια του NATO για επιχειρήσεις στην Νότια Σινική Θάλασσα, το πεδίο αντιπαράθεσης Ουάσιγκτον-Πεκίνου.

Οι ελληνοκινεζικές σχέσεις έχουν μία σταθερά ετών, χωρίς να γνωρίσουν την επιμέρους όξυνση των ελληνορωσικών (όπως συνέβη με την απελάσεις των Ρώσων διπλωματών ή με την εκκλησιαστική κρίση), αλλά σίγουρα βρίσκονται στην μέγγενη της ψυχροπολεμικής πολιτικής των ΗΠΑ, που εστιάζει στην αναχαίτιση της ρωσικής και της κινεζικής επιρροής στην Δύση.

Ορόσημο η επένδυση της Cosco

Ήδη από την περίοδο της κυβέρνηση Τραμπ, οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν πως οι (συχνά γενναιόδωρες και συμφέρουσες) οικονομικές και εμπορικές προτάσεις της Κίνας προς χώρες της δυτικής Ευρώπης εξυπηρετούν πρωτίστως τους γεωπολιτικούς και γεωστρατηγικούς στόχους του Πεκίνου, που κατά πολλούς Αμερικανούς αξιωματούχους φτάνουν μέχρι και την αμφισβήτηση της ίδιας της αμερικανικής πρωτοκαθεδρίας. Οι Αμερικανοί γνωρίζουν πως ο ρόλος της Ελλάδας είναι κομβικός για το μεγαλεπήβολο κινεζικό στρατηγικό σχέδιο του “Νέου Δρόμου του Μεταξιού”, μέσω της παρουσίας της κινεζικής COSCO στο λιμάνι του Πειραιά.

Η συγκεκριμένη επένδυση έχει γίνει το ορόσημο των ελληνοκινεζικών σχέσεων και σκοπός του Πεκίνου είναι να την διευρύνει, με τα κινεζικά σχέδια να περιλαμβάνουν την αναβάθμιση των υποδομών αποθήκευσης και διακίνησης κοντέινερ και την κατασκευή εκθεσιακού κέντρου και πολυτελούς ξενοδοχείου. Δεν αποκλείεται ο πολυήμερος αποκλεισμός της Διώρυγας του Σουέζ να λειτουργήσει ως “καταλύτης” για τα δεδηλωμένα σχέδια του Πεκίνου, σχέδια τα οποία προσπαθούν να αποτρέψουν απροκάλυπτα οι Αμερικανοί.

Στην επένδυση της COSCO είχε κάνει εκτενή αναφορά ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ιστορική επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι Τζιν Πινγκ στην Αθήνα και κατά την συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με το πρωτοκλασάτο στέλεχος του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, Γιανγκ Γιετσί, στην Αθήνα τον περασμένο Σεπτέμβριο. Πρέπει να σημειώσουμε πως η επίσκεψη του Γιετσί ήταν μία από τις πρώτες επισκέψεις ξένων αξιωματούχων στην Ελλάδα, μετά το πέρας του πρώτου κύματος της πανδημίας του κορονοϊού.

Φαινομενικά έχουμε ενδείξεις πως ο Έλληνας πρωθυπουργός θα επιμένει στην στενή συνεργασία Αθήνας και Πεκίνου, η οποία πρέπει να σημειώσουμε πως συναντά και ευρύτερη διακομματική συναίνεση, ασχέτως των αμερικανικών και των λοιπών δυτικών πιέσεων. Αυτές είναι αναμενόμενο πως θα ενταθούν με την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει κηρύξει έναν “διμέτωπο” αγώνα κατά της Μόσχας και του Πεκίνου (παντελώς αναποτελεσματικό, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές).

Στο “μικροσκόπιο” οι ελληνοκινεζικές σχέσεις

Με δεδομένη την δυναμική της παγκοσμιοποίησης, της οποίας καλύτερος “μαθητής” αποδείχτηκε η κομμουνιστική Κίνα, εκφράζονται πολλές αμφιβολίες για τον στόχο των Αμερικανών να πετύχουν τον εμπορικό “αποκλεισμό” του Πεκίνου, πόσο μάλλον όταν το τελευταίο υπερτερεί στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας των αλγορίθμων, που αποτελούν τον πυλώνα μιας ιστορικής αλλαγής, της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.

Στο μικροσκόπιο των Αμερικανών βρίσκονται η κινεζική τεχνογνωσία στο δίκτυο 5G, όπως και η παρουσία της Huawei στην Ευρώπη, η οποία είχε γίνει το επίκεντρο του εμπορικού πολέμου που είχε κηρύξει η κυβέρνηση Τραμπ. Πρέπει να σημειώσουμε πως και ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος είχε επιδιώξει ένα modus vivendi με την Κίνα, όπως έδειξε η εμπορική συμφωνία που είχαν καταλήξει οι δύο πλευρές. Σύντομα οι αμερικανοκινεζικές σχέσεις έμελλαν να γνωρίσουν ένα νέο πεδίο πολεμικής, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, πολεμική που δεν απέτρεψε το Πεκίνο, να δώσει κυριολεκτικά μαθήματα διπλωματίας και ήπιας ισχύος.

Μέσα σε λίγους μήνες η Κίνα υπέγραψε την επενδυτική συμφωνία μαμούθ με την ΕΕ, την μεγαλύτερη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου στον κόσμο με 14 χώρες του Ειρηνικού και την ιστορική συμφωνία 25ετούς συνεργασίας με το Ιράν, ενώ είναι κοινό μυστικό πως η Κίνα επιδιώκει πανομοιότυπη συμφωνία και με την Τουρκία. Σίγουρα ο Έλληνας πρωθυπουργός μπορεί να ισχυριστεί πως, σε ότι αφορά την Κίνα, η πολιτική του συμπίπτει με αυτήν της ΕΕ, η οποία είχε σπεύσει να υπογράψει την εμπορική συμφωνία με το Πεκίνο, λίγο πριν την ορκωμοσία του Μπάιντεν.

Όσον αφορά δε τις ελληνοκινεζικές σχέσεις αυτές παρουσιάζουν μία ενδιαφέρουσα ιδιαιτερότητα: το “άνοιγμα” της Ελλάδος στην κομμουνιστική Κίνα είχε γίνει από την χούντα συνταγματαρχών, με την επίσκεψη του Νικόλαου Μακαρέζου στο Πεκίνο το 1972. Όμως η διπλωματική κίνηση της δικτατορίας ήταν σύμφωνη με το ιστορικό “άνοιγμα” του Νίξον προς την Κίνα του Μάο, έναντι της ανάσχεσης της Σοβιετικής Ένωσης. Τώρα, με δεδομένο τον φιλοαμερικανικό προσανατολισμό της κυβέρνησης Μητσοτάκη, οι ελληνοκινεζικές σχέσεις μοιραία θα βρεθούν στο πρίσμα του νέου αμερικανικού ψυχρού πολέμου, αν και η Αθήνα είναι σίγουρο πως θα επιδιώξει να βρει τις κατάλληλες ισορροπίες.