Οι εραστές της όποιας λύσης και τα ψευδοδιλήμματα

Τελείωσαν και οι εκλογές στην Τουρκία, κέρδισε και ο Ερντογάν (τους). Μόνο που αυτή τη φορά, κάποιοι στην Κύπρο απέφυγαν για προφανείς λόγους να πανηγυρίσουν. Και τώρα; Θα αναμένουμε την απεσταλμένη των Ηνωμένων Εθνών για να ακούσει τις απόψεις των εμπλεκομένων για το Κυπριακό. Να ακούσει τι; Δεν ξέρει τις εκατέρωθεν απόψεις;

Στο Κυπριακό υπάρχει μια σχολή σκέψης που θέλει να βιώνει ενίοτε μια ψευδαίσθηση και να αναδεικνύει τον πάτο σημαία (ευκαιρίας). Ποια είναι σήμερα τα δεδομένα που θα ανοίξουν τον δρόμο για μια συμφωνία στο Κυπριακό; Και πρωτίστως τι περιεχόμενο θα έχει αυτή η συμφωνία; Από το αλήστου μνήμης σχέδιο Ανάν μέχρι το πλαίσιο Γκουτέρες η χρονική απόσταση είναι μεγάλη, αλλά επί της ουσίας δυο βήματα. Αμφότερα προκρίνονται από την ιδεολογία της όποιας λύσης.

Το σχέδιο Ανάν, που παραμένει στη μνήμη μόνο όσων από τότε θέλουν να επιβεβαιωθούν πολιτικά για την επιλογή τους, είχε συστατικά διαχωρισμού, δυσλειτουργίας, διαιώνισης του ρατσισμού και εθνικισμού. Το πλαίσιο Γκουτέρες, που ειρήσθω εν παρόδω παρουσιάστηκε μόνο προφορικά στο Κραν Μοντάνα, είναι ένα κείμενο, από το οποίο ο καθένας επιλέγει εκείνο που του αρέσει υποβαθμίζοντας άλλες πρόνοιες.

Για παράδειγμα, η Λευκωσία επιλέγει τις πρόνοιες για την ασφάλεια, αφήνοντας το δικαίωμα για βέτο που θα έχει η τουρκική πλευρά στις αποφάσεις (πώς θα λειτουργεί το κράτος;) και τα δικαιώματα των σφετεριστών σε βάρος των νομίμων ιδιοκτητών στην άκρη. Δυστυχώς, σήμερα δεν βρισκόμαστε ενώπιον του διλήμματος λύση ή μη λύση. Το δίλημμα, που ενδεχομένως θα τεθεί πιο έντονα και πιεστικά το φθινόπωρο, θα είναι μεταξύ μια κακής λύσης και της μη λύσης.

Πιεστικά διλήμματα

Και για να βρισκόμαστε σήμερα μπροστά σε αυτό το δίλημμα, ευθύνη έχουν και οι διαχειριστές του Κυπριακού. Είναι δε προφανές πως με τους χειρισμούς που κάνουν επιχειρούν να οδηγήσουν τους πολίτες ενώπιον πιεστικών διλημμάτων και στην αυτοχειρία. Οι επιλογές δεν ήταν σχέδιο Ανάν ή διχοτόμηση. Δεν είναι πλαίσιο Γκουτέρες ή διχοτόμηση. Οι επιλογές είναι μεταξύ της διαιώνισης της σημερινής κατάστασης και ενός πειράματος, που από τα συστατικά του προκύπτει πως θα αποτύχει. Με κίνδυνο να ανατινάξει και το εργαστήριο.

Κάποιοι προσπαθούν να θέσουν και το ψευδοδίλημμα για δυο κράτη ή Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία. Και τα δυο είναι καταστροφικά γιατί δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν την Κύπρο, αλλά την Τουρκία και τον διαχωρισμό. Αντί να επιμένουν κάποιοι σε αδιέξοδες πορείες, θα πρέπει να προχωρήσουν σε αλλαγή πλεύσης. Κι αυτό καμία σχέση δεν μπορεί να έχει με τις σκέψεις που γίνονται για λύση δυο κρατών.

Αλλαγή πλεύσης σημαίνει μια νέα θεώρηση για τα δεδομένα και διεκδίκηση των αυτονόητων. Ό,τι δηλαδή ισχύει σε όλες τις κανονικές χώρες. Εκτός κι εάν ο μαζοχισμός κάποιων δεν τους αφήνει να δουν ότι η Κύπρος μπορεί να γίνει κανονική χώρα, με κυριαρχία ως κράτος και με δικαιώματα οι πολίτες της. Στα επαναλαμβανόμενα ρεφρέν είναι και το ψευδοερώτημα «και τι θα πουν οι ξένοι;». Ο,τι θέλουν ας πουν. Δεν είναι αυτοί που θα ζήσουν σε μια περιορισμένης κυριαρχίας και δικαιωμάτων χώρα.

Το ζητούμενο είναι να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο, όχι από τον Γκουτέρες ή οποιονδήποτε άλλο, αλλά από τους Κυπρίους. Μπορούν οι Τουρκοκύπριοι να απαλλαγούν από την Τουρκία; Μπορούν να αντιμετωπίσουν το Κυπριακό ως θέμα ανατροπής της κατοχής (από την οποία υποφέρουν και οι ίδιοι) και αποκατάστασης όλων των δικαιωμάτων; Να διερευνηθεί κι αυτή η επιλογή, κι άλλες, ιδιαίτερα όταν η πεπατημένη δοκιμάστηκε, απέτυχε και όσο συζητείται τόσο εδραιώνεται η κατοχή και η παρουσία τηςΤουρκίας.