Οι σκοπιμότητες-απειλές του Ερντογάν και τα ενδοελληνικά ρήγματα…

Καλή χρονιά σε όλους! Ευτυχισμένο το νέο έτος 2023. Ευχόμαστε να φέρει σε όλους όσα επιθυμούν στο προσωπικό και το οικογενειακό επίπεδο. Προϋπόθεση, όμως, για να πιάσουν τόπο οι ευχές μας, είναι το περιβάλλον ασφαλείας της χώρας να παραμείνει τουλάχιστον σταθερό, χωρίς εκτροπές. Η συγκυρία είναι, ίσως, η δυσκολότερη από τη Μεταπολίτευση, καθώς όλα δείχνουν ότι η τουρκική στρατηγική απέναντι στην Ελλάδα, έτσι όπως εκφράζεται υπό την ηγεσία του Ερντογάν, έχει αποκτήσει νέες πολύ επικίνδυνες παραμέτρους.

Η μεταβατική περίοδος που διανύουμε θα οδηγήσει σε εκ νέου καθορισμό των παγκόσμιων γεωπολιτικών ισορροπιών. Αυτό έχει παροξύνει τη συμπεριφορά της Τουρκίας που ταυτόχρονα αισθάνεται κίνδυνο και θεωρεί πως έχει μεγάλη ευκαιρία. Εξάλλου, ο ίδιος ο Ερντογάν έχει δηλώσει από τον Νοέμβριο 2017 ότι η Τουρκία ή θα κερδίσει ή θα χάσει εδάφη. Η συνήθης ερμηνεία των τεκταινομένων στα ελληνικά ΜΜΕ είναι ότι όλα πηγάζουν από τις εκλογικές ανάγκες του Ερντογάν που δίνει τον υπέρ πάντων αγώνα για την πολιτική επιβίωσή του. Αυτή η ερμηνεία, ωστόσο, είναι ανεπαρκής, εάν δεν είναι παραπλανητική.

Εξάλλου, το τουρκικό πολιτικό σύστημα έχει εδώ και δεκαετίες αποδυθεί σε εθνικιστική πλειοδοσία απέναντι στην Ελλάδα, με την αντιπολίτευση να εγκαλεί τον Τούρκο πρόεδρο για… υποχωρητικότητα! Αυτό για να μην τρέφουμε αυταπάτες σε περίπτωση ανατροπής του καθεστώτος Ερντογάν. Από μια άποψη, αυτό θα ήταν δυσμενής εξέλιξη, καθώς η αμετροέπειά του μετατράπηκε στο ισχυρότερο διπλωματικό όπλο της Ελλάδας.

Ο προεκλογικός… κίνδυνος

Οι εκλογικές αναμετρήσεις σε Ελλάδα και Τουρκία, ασφαλώς προσθέτουν μια ποιοτική παράμετρο στην εύθραυστη ισορροπία. Από τη μία πλευρά δεν λανθάνουν όσοι παρατηρούν ότι σε ένα κλίμα τροφοδοτούμενου και δίχως όρια εθνικισμού, μια νίκη απέναντι στον Ελληνισμό θα συσπείρωνε το εθνικιστικό ακροατήριο στην Τουρκία. Αυτό σημαίνει ότι ο πειρασμός αξιοποίησης του στρατιωτικού τυχοδιωκτισμού για εσωτερικούς λόγους είναι μεγάλος.

Ισχύει όμως και το εντελώς αντίθετο. Εάν κάτι δεν πάει όπως το σχεδιάζουν, τότε όχι μόνο θα προκληθεί αποσταθεροποίηση αλλά και ενδεχομένως θα τεθούν σε κίνηση διαδικασίες που θα οδηγήσουν σε σεισμικές αλλαγές στο εσωτερικό της Τουρκίας, τις οποίες ο Ερντογάν κατ’ ουδένα τρόπο επιθυμεί. Αλλαγές που αφορούν την ίδια την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας, κυρίως λόγω του Κουρδικού.

Οι ανωτέρω υπολογισμοί δεν απασχολούν μόνο την τουρκική πλευρά αλλά και την ελληνική. Η χώρα εισέρχεται σε εκλογικό έτος σε συνθήκες ακραίας πόλωσης. Ο Μητσοτάκης, όπως αποδεικνύεται από τις εξελίξεις, έχασε την τελευταία μεγάλη ευκαιρία να  επιδιώξει την άνετη επανεκλογή του το περασμένο καλοκαίρι. Υποτιμώντας τις πολυπαραγοντικές συνθήκες που οδηγούν σε διαρροή επιβαρυντικών στοιχείων για την εκάστοτε κυβέρνηση, επέλεξε την εξάντληση της κυβερνητικής θητείας , λόγω και της ασφάλειας που του δημιουργούσε η πεποίθηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μειονεκτεί εκλογικά.

Εκ των υστέρων, όλα δείχνουν ότι το προβάδισμα της ΝΔ ροκανίζεται από το σκάνδαλο των υποκλοπών. Σε ένα διαρκώς επιδεινούμενο πολιτικό κλίμα, κάθε νέα αποκάλυψη λογικά το φθείρει. Θα υπάρξει άραγε, χρονικό σημείο όπου η διαρκής πίεση θα ανατρέψει το γαλάζιο προβάδισμα που καταγράφουν ακόμα οι δημοσκοπήσεις; Ας μην ξεχνάμε ότι οι υπολογισμοί των Τούρκων για την εικαζόμενη “εκλογική απόδοση” ενός στρατιωτικού τυχοδιωκτισμού τους, αφορούν αντιστρόφως και την Ελλάδα.

Ανάγκη εθνικής ομοψυχίας

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν καταφέρνει να κρατήσει τον τομέα της άμυνας μακριά από το παιχνίδι των προεκλογικών σκοπιμοτήτων. Κατηγορίες για επιλήψιμες πρακτικές στα εξοπλιστικά προγράμματα, κυρίως όμως η υπόθεση των υποκλοπών σε βάρος του αρχηγού ΓΕΕΘΑ και ενός αρχηγού Γενικού Επιτελείου, ρίχνουν βαριά σκιά στην προεκλογική περίοδο. Προφανώς και δεν θα μπορούσαν να λείπουν από την πολιτική ατζέντα. Αυτό δεν αναιρεί όμως το γεγονός ότι με τον τρόπο αυτό τραυματίζεται η συνοχή που θα έπρεπε να εκπέμπει η χώρα απέναντι στην Τουρκία.

Όπως οι Τούρκοι συσπειρώνονται απέναντι στην Ελλάδα, έτσι και οι Έλληνες, που υποφέρουν επί δεκαετίες από τη διαρκή τουρκική απειλή, οφείλουν να είναι συσπειρωμένοι. Βλέπου, εξάλλου, να διαψεύδονται οι κατά καιρούς ελπίδες ότι θα η διένεξη θα μπορούσε να επιλυθεί με διάλογο. Η Άγκυρα δεν ενδιαφέρεται για συμβιβασμό. Επιδιώκει να συρρικνώσει τα κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά και την κυριαρχία της Ελλάδας.

Με δεδομένα τα πολιτικά προβλήματα και τις προεκλογικές ανάγκες, πόσο πιθανότερη καθίσταται και στην Ελλάδα η διαταγή “πυρ”, σε περίπτωση που ο Ερντογάν επιλέξει τον στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό για να ενισχύσει τις πιθανότητες επανεκλογής του; Σε μια Ελλάδα που δεν έχει περιθώριο για νέα Ίμια, που δέχεται προσβολές σε καθημερινή βάση από μια χωρίς προηγούμενο στις διεθνείς σχέσεις πολεμική ρητορική, ο ηγέτης που θα ορθώσει ανάστημα, θα ενίσχυε ή όχι τι πιθανότητες επανεκλογής του;

Μία τέτοια σθεναρή στάση ενισχύει την αποτροπή απέναντι στην επιθετική πρόθεση της Τουρκίας. Το πολιτικό συμφέρον θολώνει σε αυτή την συγκυρία την εικόνα μιας Ελλάδας που θα υποχωρήσει στο τέλος για χάρη της ειρήνης! Πέραν του πλέγματος των συμμαχιών που έχει δημιουργήσει η Αθήνα, απαιτείται και πολιτική αποφασιστικότητα όταν πρόκειται για προάσπιση των θεμιτών εθνικών συμφερόντων. Αυτό που η Ελλάδα έχει ανάγκη είναι η επαναφορά σε μια στοιχειώδη κανονικότητα. Το αποτρεπτικό μήνυμα ισχυροποιείται όταν είναι ευδιάκριτη η συνοχή πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Και βέβαια όταν –σε συνδυασμό με την εξοπλιστική ισχυροποίηση– η στρατιωτική ηγεσία δίνει την εντύπωση μιας καλοκουρδισμένης μηχανής έτοιμης για όλα.

Τι έχουμε μπροστά μας

Η Ελλάδα έχει όντως κάνει βήματα επανεξοπλισμού που ενισχύει την αποτροπή. Όχι με τη σωστή προτεραιότητα όμως. Πρώτα θα έπρεπε να ενισχυθούν με νέα όπλα (Spice, Rampage, Spike NLOS κ.λπ.) οι υφιστάμενες πλατφόρμες ώστε να καταστούν εξαιρετικά φονικές και στη συνέχεια να δρομολογηθεί η αντικατάσταση υφισταμένων (Rafale, F-16V, F-35). Διότι όταν πας ανάποδα, το ενδιάμεσο διάστημα μέχρι την επιχειρησιακή ένταξη των νέων οπλικών συστημάτων καθίσταται “παράθυρο ευκαιρίας” για τον αντίπαλο, άρα “παράθυρο τρωτότητας” για την Ελλάδα. Κλασικός Θουκυδίδης…

Το σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα δεν έγινε υπερδύναμη στις αρχές του 2023 επειδή πρόσθεσε 10 Rafale και άλλα 10 αναβαθμισμένα F-16V στο οπλοστάσιό της. Επίσης, σε μια στιγμή που δαπανώνται δεκάδες δισ. ευρώ για την ενίσχυση της κοινωνίας από τις συνέπειες της κρίσης, είναι τουλάχιστον αστείο να μην μπορούν να διατεθούν 200-500 εκατ. επιπλέον για να προχωρήσει ομαλά το πρόγραμμα ναυπήγησης κορβετών. Αναρωτήθηκε το Μαξίμου ποτέ ποια θα ήταν η αντίδραση της κοινωνίας, εάν ευθαρσώς έκανε αυτή την επιλογή και την ανακοίνωνε μάλιστα δημοσίως;

Κυριότερη απειλή όμως στην αυγή του 2023 είναι η πολιτική τοξικότητα που επικρατεί, η οποία δυστυχώς αφέθηκε να αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια στο εσωτερικό των Ενόπλων Δυνάμεων. Απαιτούνται άμεσα παρεμβάσεις για το ξεκαθάρισμα της κατάστασης και την επαναφορά της ομαλότητας στο στράτευμα. Καλές είναι οι δηλώσεις, αλλά η αποτροπή είναι ισχυρότερη εάν στην Άγκυρα αντιλαμβάνονται ότι στην Αθήνα υπάρχει μια ηγετική ομάδα με ισχυρή συνοχή, αποφασισμένη για όλα εάν προσβληθεί το εθνικό συμφέρον.

Κάθε προσωπική ατζέντα στους κόλπους της στρατιωτικής ηγεσίας πρέπει να “σκοτωθεί” άμεσα και να αντιμετωπιστούν πειστικά οι αμφιβολίες που έχουν δημιουργηθεί αναφορικά με τον αποτελεσματικό πολιτικό έλεγχο των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι αρχηγοί των Επιτελείων είναι το δεξί χέρι του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, ο οποίος οφείλει να σέβεται και να ακούει τον υπουργό Άμυνας που δίνει λόγο στον πρωθυπουργό.