Οι Τούρκοι καταργούν την ελληνική ΑΟΖ – Μετά την Κάσο η Κρήτη

Από τη στιγμή που η Αθήνα υποχώρησε προ μηνών στην τουρκική πίεση και άναψε το πράσινο φως στο ιταλικό ερευνητικό σκάφος να ζητήσει άδεια από την Τουρκία για να διεξάγει τις εργασίες του στα επτά μίλια έξω από την Κάσο, τί περιμέναμε; Πολύ δικαιολογημένα, η Άγκυρα διάβασε εκείνη την ελληνική υποχώρηση σαν έμμεση νομιμοποίηση του τουρκολιβυκού μνημονίου, το οποίο επιχειρεί να ακυρώσει την ελληνική ΑΟΖ της Κρήτης, της Κάσου, της Καρπάθου και της Ρόδου. Και βεβαίως δεν χάνει ευκαιρία να παρενοχλεί με πολεμικά πλοία το ερευνητικό σκάφος, όποτε εξέρχεται των ελληνικών χωρικών υδάτων. Κι όλα αυτά σε περιοχή οριοθετημένης με διεθνή συμφωνία (με την Αίγυπτο) ελληνικής ΑΟΖ όχι σε περιοχή δυνάμει ΑΟΖ.

Η Τουρκία, λοιπόν, όχι απλώς έχει εντείνει την επεκτατική πίεση που παραδοσιακά ασκεί στον Ελληνισμό, αλλά έχει “ανεβεί πίστα”. Για την ακρίβεια, ο επεκτατισμός της έχει πραγματοποιήσει ποιοτικό άλμα κατά τρόπο που μπορεί να εκληφθεί ως προετοιμασία του εδάφους για δημιουργία τετελεσμένου, όταν θα δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία. Και βεβαίως, η Αθήνα τροφοδοτεί τον τουρκικό επεκτατισμό, όσο προσπαθεί να εξαγοράσει με φαινομενικά ανώδυνες υποχωρήσεις το κλίμα “ήρεμων υδάτων”.

Η ερμηνεία που κυριαρχεί στο ελληνικό πολιτικό κατεστημένο είναι ότι η Τουρκία πιέζει την Ελλάδα για να την υποχρεώσει να διαπραγματευθεί διμερώς τα υφιστάμενα προβλήματα. Η ανωτέρω ερμηνεία δεν είναι γενικά λανθασμένη, αλλά αν δεν διευκρινισθεί μπορεί να οδηγήσει σε απολύτως λανθασμένα συμπεράσματα. Κι αυτό, επειδή η κυρίαρχη σχολή σκέψης στα κέντρα αποφάσεων και επιρροής στην Αθήνα ισχυρίζεται ότι όλα αυτά τα χρόνια οι Τούρκοι προσθέτουν μονομερείς επεκτατικές διεκδικήσεις και κλιμακώνουν τις επιθετικές πιέσεις τους, επειδή η Ελλάδα είναι υποτίθεται απρόθυμη να διαπραγματευθεί μαζί τους ένα συμβιβασμό.

Ποιο άραγε είναι το περιεχόμενο ενός τέτοιου συμβιβασμού; Το ερώτημα αυτό συνήθως απαντάται με γενικολογίες. Και εάν κάποιος επιμείνει, η απάντηση που θα λάβει από τη συγκεκριμένη σχολή σκέψης είναι πως οι Τούρκοι δεν έχουν εδαφικές διεκδικήσεις. Θέλουν μόνο η Ελλάδα να μην επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια, να περιορίσει τον εναέριο χώρο της από τα 10 στα έξι μίλια και να οριοθετήσει την υφαλοκρηπίδα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, όχι με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, αλλά με ένα κριτήριο που θα λαμβάνει περισσότερο υπόψη τον χερσαίο όγκο της. Όπως είχε πει και ο Κοτζιάς να μην είμαστε μοναχοφάηδες!

Πολύ νερό στο αυλάκι

Είναι, όμως, τα πράγματα έτσι; Την απάντηση μας την δίνουν οι πράξεις των Τούρκων. Στη δεκαετία του 1970, όταν άρχισε η σύγχρονη φάση της ελληνοτουρκικής διένεξης για το Αιγαίο, αυτές ήταν σε γενικές γραμμές οι διεκδικήσεις της Άγκυρας. Και τότε, όμως, η Άγκυρα είχε αρνηθεί συστηματικά να αποδεχθεί την παραπομπή της διαφοράς για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη. Από τότε, όμως, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι.

Το 1992 ο Τούρκος αρχηγός Στόλου προανήγγειλε τη θεωρία περί “γκρίζων ζωνών” και το 1996 η Άγκυρα την πρόβαλε και επισήμως με αφορμή την κρίση στα Ίμια. Σταδιακά, οι νησίδες (και κατοικημένες) που αρχικά χαρακτηρίζονταν “γκρίζες ζώνες” έγιναν “τουρκικά νησιά υπό ελληνική κατοχή”! Με τον τρόπο αυτό ενώ το 1996 οι Τούρκοι αμφισβήτησαν την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας, σταδιακά μετέτρεψαν την αμφισβήτηση σε ρητή διεκδίκηση τμήματος της ελληνικής επικράτειας.

Οι σημαιοφόροι της γραμμής “να τα βρούμε με την Τουρκία” δεν χάνουν ευκαιρία να δηλώνουν σε όλους τους τόνους πως μόνη λύση για την Ελλάδα είναι η παραπομπή των ελληνοτουρκικών στη Χάγη. Δεν έκαναν, όμως, τον κόπο να πουν ποια ακριβώς προβλήματα θα παραπέμψουμε. Θα ζητήσουμε από το Δικαστήριο να αποφασίσει π.χ. εάν οι Οινούσσες ή οι Φούρνοι είναι ελληνικό ή τουρκικό νησί; Με άλλα λόγια, δεν απαντούν στο κρίσιμο ερώτημα: Είναι η Ελλάδα διατεθειμένη να θέσει στην κρίση κάποιων ξένων δικαστών την εδαφική της ακεραιότητα; Και ευρύτερα είναι διατεθειμένη να διαπραγματευθεί με τους Τούρκους την εδαφική της ακεραιότητα;

Συνήθως, η απάντηση της σχολής σκέψης που κυριαρχεί στα κέντρα αποφάσεων και επιρροής στην Αθήνα είναι πως τα όσα λέει η Άγκυρα για τα ελληνικά νησιά δεν τα εννοεί, πως είναι ένας διαπραγματευτικός ελιγμός, με σκοπό να αποσπάσει ένα συμβιβασμό αναφορικά με την υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα κλπ. Αυτή η απάντηση, ωστόσο, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας ισχυρισμός, μία παντελώς αυθαίρετη ερμηνεία. Έτσι έλεγαν και για το τουρκολιβυκό μνημόνιο, πως ήταν ένας διαπραγματευτικός ελιγμός με σκοπό να εμποδίσουν την Ελλάδα να χαράξει μονομερώς ΑΟΖ. Όπως βλέπουμε, όμως, η Άγκυρα εφαρμόζει στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο, δηλαδή καταργεί την οριοθετημένη ελληνική ΑΟΖ, και η Αθήνα σφυρίζει αδιάφορα!

Το προηγούμενο διάστημα η κυβέρνηση και όλη η χορωδία που τραγουδάει τον ίδιο σκοπό θριαμβολογούσαν σε κάθε ευκαιρία ότι η πολιτική τους είχε οδηγήσει σε τερματισμό των τουρκικών παραβιάσεων και παραβάσεων στον εναέριο χώρο του Αιγαίου. Τώρα που οι παραβιάσεις και παραβάσεις έχουν ξαναρχίσει, “κάνουν την πάπια” κατά το κοινώς λεγόμενο. Η Άγκυρα δεν περιορίζεται σε δηλώσεις. Πάντα σχεδόν τις συνοδεύει με πράξεις, οι οποίες προσδίδουν υπόσταση στις επεκτατικές δηλώσεις της. Δεν αποκλείεται, όταν οι συνθήκες κριθούν από την τουρκική ηγεσία κατάλληλες, να δούμε και τουρκικές γεωτρήσεις στην ΑΟΖ που ορίζει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, δηλαδή έξω από τα χωρικά ύδατα της Κρήτης! Το καθεστώς Ερντογάν τις έχει προαναγγείλει.

Διαψεύδονται οι ευσεβείς πόθοι

Τα γεγονότα, λοιπόν, διαψεύδουν συνεχώς και εκκωφαντικά τους ευσεβείς πόθους της κυβέρνησης και της κυρίαρχης μερίδας των αρχουσών ελίτ στην Αθήνα. Το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει περιέλθει στρατιωτικά σε μειονεκτική θέση οφείλει να την καθιστά πολύ προσεκτική, αλλά όχι να την βυθίζει σε επικίνδυνες αυταπάτες ή σε πρακτικές κατευνασμού. Είναι πολύ διαφορετικό η ελληνική πλευρά να αποφεύγει κινήσεις που στρατιωτικοποιούν τη διένεξη με την Τουρκία από το να “φοβάται τον ίσκιο της”.

Για την οικονομία της συζήτησης ας συμφωνήσουμε ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων στο ανατολικό Αιγαίο είναι, λόγω και του τουρκικού casus belli, καυτό ζήτημα. Γιατί, άραγε, δεν έχουμε εδώ και χρόνια επεκτείνει τα χωρικά μας ύδατα στις περιοχές που δεν γειτνιάζουν με την Τουρκία; Έτσι κι αλλιώς το ο “κόσμος το έχει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι” ότι αιτία που δεν υιοθετούμε παντού τα 12 μίλια είναι ο φόβος της τουρκικής απειλής. Γιατί, άραγε, η Ελλάδα, δεν κλείνει τους κόλπους της με ευθείες γραμμές βάσης; Κατά ποια έννοια αυτό μπορεί να ενοχλήσει την Τουρκία; Γιατί δεν καταθέτει συντεταγμένες για τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ, ως απάντηση στις τουρκικές συντεταγμένες, ώστε τουλάχιστον να καταγραφεί πολύ καθαρά η υφιστάμενη διαφωνία;

Τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι όσοι επιδιώκουν τον κατευνασμό της Άγκυρας το μόνο που καταφέρνουν είναι το ακριβώς αντίθετο: Τροφοδοτούν την επιθετικότητα και τον επεκτατισμό της. Τραβώντας ολοένα και περισσότερο το σκοινί, οι Τούρκοι πλησιάζουν ολοένα και περισσότερο το όριο θραύσης. Με άλλα λόγια, οι υποστηρικτές του κατευνασμού φέρνουν πιο κοντά το ενδεχόμενο ένοπλης σύγκρουσης. Κι αν αυτό σήμερα φαίνεται μακρινό, αυτό συμβαίνει επειδή η Άγκυρα είναι απασχολημένη με τη Συρία και τους Κούρδους.

Το να αγοράζεις ακριβά λίγο χρόνο θα είχε νόημα εάν τον χρησιμοποιούσες με ένταση για να βρεθείς πανέτοιμος εάν χρειαστεί να υπερασπίσεις την πατρίδα. Γιατί δύσκολα θα βρεθεί ελληνική κυβέρνηση, η οποία θα αποδεχθεί τον ακρωτηριασμό όχι μόνο κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά και της εδαφικής ακεραιότητας, χωρίς οι ένοπλες δυνάμεις να ρίξουν ντουφεκιά. Και προετοιμασία δεν σημαίνει απλώς πανάκριβους εξοπλισμούς. Σημαίνει μία ολόκληρη δέσμη έξυπνων μέτρων, τα οποία δημιουργούν πειστική αποτροπή. Πείθουν, δηλαδή, την Άγκυρα πως εάν εξωθήσει τα πράγματα σε ρήξη θα πληρώσει κι αυτή βαρύ τίμημα, άρα έχει κίνητρο να αυτοσυγκρατηθεί.

Προφανώς, ο Ερντογάν προτιμάει να κερδίζει πόντους στο ελληνοτουρκικό μέτωπο, χωρίς να ρίξει ντουφεκιά, δεδομένου ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι σε θέση να προκαλέσουν καταστροφές στον επιτιθέμενο, ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης. Προτιμάει, λοιπόν, να κερδίζει μάχες, εξωθώντας την Αθήνα σε αλλεπάλληλες υποχωρήσεις με την άσκηση πιέσεων και την τροφοδοσία του φοβικού συνδρόμου της. Αν, όμως, κρίνει ότι σχετικά εκ του ασφαλούς μπορεί να δημιουργήσει ένα επεκτατικό τετελεσμένο για να γκρεμίσει τις ελληνικές αντιστάσεις, είναι πιθανόν να το τολμήσει.

Και μόνο αυτό το ενδεχόμενο θα έπρεπε να έχει προκαλέσει συναγερμό στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, το οποίο, όμως, φαίνεται να βολεύεται στη θαλπωρή των αυταπατών. Ο στρουθοκαμηλισμός σε κανέναν και ποτέ δεν βγήκε σε καλό, αλλά εντούτοις παραμένει –για πολιτικοψυχολογικούς λόγους– ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο, ειδικά στην Αθήνα. Και τώρα που η πολιτική για “ήρεμα ύδατα” αποκαθηλώνεται, ο Μητσοτάκης ζητάει από το ΝΑΤΟ να μεσολαβήσει. Η ελληνική γεύση, όμως, από τις παρεμβάσεις του ΝΑΤΟ στα ελληνοτουρκικά τα τελευταία 50 χρόνια, είναι πολύ πικρή για να περιμένει ο πρωθυπουργός κάτι θετικό τώρα.