Όπλο επιβίωσης η Κυπριακή Δημοκρατία 63 χρόνια μετά

Η Κυπριακή Δημοκρατία, το κράτος μας, το οποίο παρά τις ασφυκτικές πιέσεις που δέχεται, στάθηκε στο διεθνή στίβο, εορτάζει αύριο, 1η Οκτωβρίου, την ημέρα της ίδρυσής του. Το λένε όλοι ότι είναι το μεγαλύτερο όπλο που διαθέτουμε στη διαχρονική μάχη που δίνεται για επιβίωση. Κι αυτό είναι αλήθεια. Σε αυτή την πορεία, δεν έτυχε –πρέπει να ομολογήσουμε– ούτε εκ των έσω σωστής αντιμετώπισης.

Αρχικά δεν πίστεψε κανείς σε αυτό το κράτος. Στην αρχή δικαιολογημένα καθώς για αλλού ξεκίνησε ο αγώνας, για την Ένωση και η κατάληξη δεν ήταν η επιθυμητή. Αλλά όταν συγκροτήθηκε κράτος, θα έπρεπε να στηριχθεί, να λειτουργήσει. Μόνο μετά από το 1974 βγήκαν από τα ντουλάπια οι σημαίες της.

Πρόκειται για το κράτος, που δημιουργήθηκε με δοτή κολοβωμένη ανεξαρτησία, το οποίο βίωσε θυελλώδεις εξελίξεις και πέρασε δύσκολα πέτρινα χρόνια. Πολλές οι ανηφοριές. Υπονομεύθηκε πριν καν συσταθεί και πέρασε μέσα από συγκρούσεις, έντονες αντιπαραθέσεις. Το κράτος αυτό, μικρό σε μέγεθος και δυνατότητες, βρέθηκε στο κέντρο γεωπολιτικών διεργασιών, του Ψυχρού Πολέμου.

Είχε εξαρχής απέναντι του την Τουρκία, που ήθελε την κατάργησή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δίπλα από την Άγκυρα, το Λονδίνο. Οι Βρετανοί μπορεί να έχουν φύγει, αλλά επί της ουσίας έμειναν. Όχι μόνο επειδή διά των συμφωνιών διασφάλισαν τη στρατιωτική παρουσία τους, με την λειτουργία βάσεων, αλλά γιατί μεθοδικά και συστηματικά έκτισαν την μεταποικιακή περίοδο επιρροής και ελέγχου. Και η Ελλάδα; Ήθελε  να “ξεφορτωθεί” το Κυπριακό; Το “ξεφορτώθηκε” με τις Συμφωνίες; Και πως λειτούργησε στη συνέχεια έναντι σε αυτό το κράτος;

Εξήντα τρία χρόνια μετά, ο απολογισμός από το 1960 και εντεύθεν μακρύς, καθώς οι περιπέτειες αυτού του κράτους ήταν μεγάλες. Δοκιμάσθηκε πολλές φορές με αποκορύφωμα το πραξικόπημα της χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ στις 15 Ιουλίου 1974 και την τουρκική εισβολή, πέντε ημέρες αργότερα. Ένα έγκλημα κατά της Κύπρου και του λαού της, τις επιπτώσεις του οποίου ζούμε μέχρι σήμερα.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, 63 ετών…

Λάθη έγιναν πολλά. Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία δεν ήθελε να λειτουργήσει το κράτος, να υπάρχει συνεργασία σε θεσμικό επίπεδο Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, ούτε και η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία δεν προσπάθησε όσο έπρεπε να ενσωματώσει στην κυπριακή κοινωνία ολόκληρο τον πληθυσμό και στη συγκεκριμένη περίπτωση τους Τουρκοκύπριους. Η προσπάθεια αυτή, εάν και εφόσον υπήρχε σχεδιασμός και διάθεση, είχε φρενάρει μετά τα γεγονότα του 1963-1964 και τη δημιουργία θυλάκων. Αλλά και τότε θα μπορούσαν να γίνουν διάφορα προς την κατεύθυνση ένταξης στην κοινωνία και γενικά στο πολιτικό και οικονομικό γίγνεσθαι των Τουρκοκυπρίων.

Μετά το 1974 υπήρχε η δυσκολία της επικοινωνίας, ωστόσο, μετά την μερική άρση των περιορισμών στη διακίνηση ένθεν κακείθεν της κατοχικής γραμμής, θα μπορούσε να διαμορφωθεί μια πιο στοχευμένη πολιτική, στη βάση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν και είναι το κοινό σπίτι. Αναμένεται, σύμφωνα με τις εξαγγελίες του νέου Προέδρου, να γίνουν τώρα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Αυτό το κράτος, όμως, πρέπει να προστατευθεί και να μην αφήνεται στις ορέξεις εσωτερικών κι όχι μόνο συμφερόντων, κυρίως οικονομικών. Για να μην χρησιμοποιείται από συμφέροντα. Όχι μόνο να μείνει μακριά από μια πελατειακή λογική, αλλά να πολεμήσει τη διαφθορά. Να μην χρησιμοποιείται  από κάποιους για τις δράσεις τους στο πεδίο της διαπλοκής. Το κράτος αυτό επειδή, λόγω της ιδιάζουσας κατάστασης της συνεχιζόμενης κατοχής, είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε, δεν επιτρέπεται να αφήνεται απροστάτευτο στη διαφθορά και τη διαπλοκή. Το κράτος αυτό είναι για όλους και όχι για μια νομενκλατούρα, η οποία για δεκαετίες το απομυζά.

Μια πολιτική και οικονομική ελίτ αντιμετωπίζει το κράτος ως την πύλη μέσα από την οποία μπορεί να στοιβάζει περισσότερο πλούτο. Από τη “σημαία ευκαιρίας”, τις χρηματιστηριακές φούσκες, τα σκάνδαλα στον τραπεζικό τομέα, τα παιχνίδια συμφερόντων στο πεδίο αυτό, μέχρι τα “χρυσά διαβατήρια”, την πελατειακή λογική, το κράτος αυτό δέχεται εκ των έσω υπονόμευση. Πρέπει να προστατευθεί. Και εκ των έσω, αλλά και σε σχέση με τη συνέχεια του. Γι’ αυτό και διαχωριστικές ρυθμίσεις, που συζητούνται στο Κυπριακό, το υπονομεύουν, θα το διαλύσουν.