Οριοθέτηση ΑΟΖ με Λιβύη – Η δεύτερη σφήνα στο Μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης

Σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες η λιβυκή κυβέρνηση του Χάφταρ δήλωσε ότι ξεκινάει συνομιλίες με την Ελλάδα για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο κρατών. Εξέλιξη άκρως θετική, καθώς μια συμφωνία οριοθέτησης μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης θα βάλει οριστική ταφόπλακα στο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης.

Τον τελευταίο καιρό, η ελληνική διπλωματία και αποτρεπτική στρατηγική δείχνουν να ακολουθούν μια σταθερή πορεία αφύπνισης και δυναμισμού. Η υπογραφή της ΑΟΖ με την Ιταλία, της τμηματικής οριοθέτησης με την Αίγυπτο, καθώς και η έξοδος του ελληνικού στόλου στο Αιγαίο, δύο φορές μέσα σε ένα μήνα(!), το καταδεικνύουν. Ωστόσο, δεν αναιρείται το γεγονός πως, η Ελλάδα, συνεχίζει να δρα εκ των υστέρων και πυροσβεστικά.

Η ιστορία δεν γράφεται με “αν”, αλλά η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Λιβύη θα μπορούσε να είχε λάβει χώρα εδώ και μήνες, αν όχι χρόνο. Οι προθέσεις της Τουρκίας ήταν ξεκάθαρα δεδηλωμένες και διατυπωμένες, δια στόματος του επιτελάρχη του τουρκικού ναυτικού Τζιχάτ Γιαϊτζί, πριν καν ο Ερντογάν ποζάρει με τους χάρτες της “Γαλάζιας Πατρίδας”.

Ο γράφων είχε αναφερθεί αναλυτικά στα παραπάνω ήδη από τον Ιούλιο του 2019, καθώς και στην ευκαιρία που δινόταν για την Ελλάδα με τα τότε δεδομένα στο λιβυκό μέτωπο. Θα ήταν μεν μια συμφωνία με έναν δρώντα τυπικά μη αναγνωρισμένο διεθνώς, η οποία ωστόσο θα διεπόταν και θα εφαρμοζόταν, τηρώντας απαρέγκλιτα τις αρχές του διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.

Αιφνιδιαστικά, αλλά όχι αναπάντεχα, οι Τούρκοι μας πέταξαν το γάντι, κάνοντας την πρώτη κίνηση με το περιώνυμο μνημόνιο με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας του Σάραζ. Παρόλο που πρόκειται για μια συμφωνία με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης, καταστρατηγεί εξόφθαλμα το διεθνές δίκαιο. Αξίζει να σημειωθεί πως, πιθανότατα, η απαραίτητη συμφωνία με την Αίγυπτο να ήταν πιο ισορροπημένη εάν η υπογραφή της δεν συνδεόταν με την αναγκαιότητα της έμπρακτης ακύρωσης του μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης, καθότι αυτό πλήττει πρωτίστως τα ελληνικά και όχι τόσο τα αιγυπτιακά συμφέροντα.

Πλησιάζει η ώρα

Όσον αφορά τη μεγάλη εικόνα, η πορεία των εξελίξεων, καθώς και η στάση των διαφόρων παιχτών, δείχνει πως πλησιάζει η ώρα του μοιράσματος της πίτας στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι αλήθεια πως η Τουρκία σέρνεται στο δρόμο της κλιμάκωσης, εν μέρει για λόγους γοήτρου, αλλά κυρίως λόγω των πρωτοβουλιών της ελληνικής πλευράς. Χαρακτηριστικό το γεγονός πως το μέτωπο της αντιπαράθεσης έχει μεταφερθεί από τον Έβρο και το Αιγαίο στα βάθη της Ανατολικής Μεσογείου.

Απ’ την άλλη, καθώς αποκαλύπτονται οι λεπτομέρειες της συμφωνίας του Καΐρου φαίνεται πως η προοπτική οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου απομακρύνεται(;) λόγω της διαφαινόμενα μειωμένης επήρειας του Καστελόριζου. Αναγκαίος συμβιβασμός; Ίσως. Αλλά τα πάντα είναι θέμα χρονικής συγκυρίας.

Ο μεγαλύτερος φόβος της Τουρκίας είναι ο εγκλωβισμός της στον κόλπο της Αττάλειας, που με τη σειρά του προκύπτει από την ΑΟΖ του συμπλέγματος της Μεγίστης. Εξ ου και η έξοδος του “Ορούτς Ρέις” στην εν λόγω περιοχή. Είναι παραπάνω από σαφές, πως εάν η Ελλάδα επιτρέψει τα τουρκικά τετελεσμένα θα έχει απολέσει το ισχυρότερο διαπραγματευτικό της χαρτί.

Οι καταστάσεις είναι κρίσιμες, απαιτούν ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. Η συμπεριφορά των νεοοθωμανών, από τις βαρβαρότητες στην Αγιά Σοφιά, μέχρι τις αναφορές σε “συμμαχία του κακού” δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αμφιβολίες. Ακόμα και οι πλέον “ανεκτικές” προς την Τουρκία δυνάμεις κατανοούν σταδιακά πως πρόκειται για δύναμη αποσταθεροποιητική, αντι-δυτική και αναθεωρητική.