Όταν ο φόβος και η απρονοησία βαφτίζονται ψυχραιμία και σύνεση…

Η τουρκική εισβολή στη Συρία δεν μας πολυαφορά, την αντιμετωπίζουμε με αξιοθαύμαστη ψυχραιμία. Μας καταθλίβει η καταμέτρηση νεκρών, μας χαλάει τη χαζοχαρούμενη ξεγνοιασιά μας. Μάλιστα, αν παρατηρήσει κανείς προσεχτικά, οι όροι “πόλεμος”, ή ακόμα και “εισβολή”, δεν υιοθετούνται πολύ από τα μίντια. Εκλαμβάνονται ολίγον τί σαν στομφώδεις για την περίσταση.

Κατά τα άλλα υπάρχει και μία άλλη εκδοχή. Ένα σενάριο για τους πιο αισιόδοξους. Μπορεί η σύγκρουση αυτή, (είδατε μετρημένος όρος, ούτε δραματικός, ούτε άνευρος), να κείτεται ακριβώς στη μέση της πολιτικής ορθότητας. Μπορεί να εξελίσσεται στην ευρύτερη γειτονιά μας, υπό αυτή την έννοια να είναι δυσάρεστη, αλλά ίσως και εγκυμονεί οφέλη. Όχι μόνο κινδύνους.

Για του λόγου το αληθές, ένας γνωστός μου, κατά τη διάρκεια μίας χαλαρής κουβέντας μεταξύ φίλων, είπε κατηγορηματικά ότι «τουλάχιστον ο Ερντογάν δεν θα ασχολείται με εμάς και αυτό, όπως και να το δει κανείς, είναι το ζητούμενο. Μην γελιόμαστε!». Εξάλλου, η Συρία είναι ήδη μία χώρα φάντασμα. Αυτό δεν το ξεστόμισε, αλλά δεν χρειάστηκε. Κατέστη σαφές από τα συμφραζόμενα, με τα οποία σιωπηλά συναίνεσαν και τα υπόλοιπα μέλη της παρέας.

Κηλίδα για την αμερικανική αξιοπιστία

Πράγματι, η πλέον αιματοβαμμένη χώρα λύγισε προ πολλού, υπό την πίεση ενός εμφυλίου σπαραγμού που μετράει ήδη οκτώ χρόνια. Το αλλοτινό κοσμικό κράτος της Μέσης Ανατολής, ένα μωσαϊκό θρησκειών και εθνοτήτων με μακραίωνη ιστορία, μετατράπηκε σε μέτωπο θανάτου και δυστυχίας. Ελάχιστοι είναι όσοι θυμούνται ότι, μόλις μερικά χρόνια πριν, εκεί επικρατούσε ειρήνη και η Συρία ήταν σημείο αναφοράς ως κληρονόμος μεγάλων και ετερογενών πολιτισμών.

Στην τελική, όμως, γιατί να νοιάζεται ή να ανησυχεί κανείς, όταν ο ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, η ΕΕ, η Ρωσία και η Κίνα σφυρίζουν αδιάφορα; Είναι δυνατόν να  συμπεριφέρονταν έτσι, αν βρισκόμασταν ένα βήμα πριν από μία νέα γενοκτονία. Αδύνατον! Αν αναλογιστεί κανείς ότι η Ουάσιγκτον δεν περιορίστηκε στο σφύριγμα. Έκανε κάτι χειρότερο. Εγκατέλειψε τους Κούρδους συμμάχους της, απομακρύνοντας τα αμερικανικά στρατεύματα από την παραμεθόρια με την Τουρκία περιοχή για να μπορεί ο τουρκικός στρατός να εισβάλει, χωρίς εμπόδια.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πολλοί εκείνοι που θεωρούν ότι η κίνηση αυτή του προέδρου Τραμπ θα λειτουργήσει σαν μία κηλίδα που θα αμαυρώνει για πολλά χρόνια την αξιοπιστία μίας χώρας που θέλει να λειτουργεί και να δρα ως υπερδύναμη και παγκόσμιος ρυθμιστής. Άλλοι, το πάνε ένα βήμα παραπέρα. Φτάνουν στο σημείο, να κάνουν λόγο για τη δημόσια ταπείνωση που υπέστη η Αμερική από τον “σουλτάνο”. Μία ταπείνωση που δεν μπορεί να αποδίδεται αποκλειστικά και μόνο σ’ έναν ιδιόρρυθμο πρόεδρο, αλλά αντιθέτως αντανακλά παθογένειες που ταλανίζουν το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Ο Ερντογάν ως “τραμπούκος” μαθητής

Όμως, όσο σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, υποβαθμίζουμε όλοι αυτό που συμβαίνει στη βορειοανατολική Συρία, το γεγονός παραμένει: για μία ακόμα φορά η τουρκική εισβολή μας επιστρέφει στις πρακτικές του 19ου, άντε του 20ου, αιώνα. Και το σημαντικότερο, η τουρκική εισβολή φαίνεται να μην βρίσκει –προς το παρόν τουλάχιστον– ανάχωμα.

Ας φέρουμε στο μυαλό μας μία εικόνα: Σε μία σχολική τάξη έχουν εδραιωθεί οι κανόνες συμπεριφοράς. Τα όριο και το πλαίσιο, στο οποίο όλοι κινούνται. Ξαφνικά, ένας μαθητής παραβιάζει κάθε γραπτό και άγραφο κανόνα. Χτυπάει, αρπάζει, διεκδικεί. Πράττει όλα τα παραπάνω με τους δικούς του όρους, ενώ οι υπόλοιποι τον παρακολουθούν έκπληκτοι, αιφνιδιασμένοι και τρομαγμένοι. Μέχρι να επανέλθουν σε ένα καθεστώς ενσυναίσθησης έχουν φάει τις σφαλιάρες της αρκούδας. Ο τραμπούκος μαθητής έχει εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι κανένας δεν τόλμησε να εναντιωθεί.

Ε, κάτι τέτοιο συμβαίνει και στο διεθνές σύστημα με την Τουρκία. Μπορεί οι μεγάλες δυνάμεις να έχουν τα δικά τους συμφέροντα, αλλά οι υπόλοιπες χώρες έχουν μείνει σε φραστικές καταδίκες, αποφεύγοντας να εμπλακούν. Αντιθέτως, ο “σουλτάνος” τα παίζει όλα για όλα. Η αμετροέπειά του προς το παρόν του προσκομίζει κέρδη. Δεν αποκλείεται καθόλου, όμως, προοπτικά να είναι αυτή που εντέλει θα τον οδηγήσει σε μία στρατηγική ήττα.

Η επικίνδυνη “ψυχραιμία” της Αθήνας 

Τεντώνει το σκοινί και όσο αυτό δεν σπάει το τεντώνει ακόμα περισσότερο. Το σκοινί, όμως, έχει όριο θραύσης. Όταν κοπεί θα το πληρώσει ακριβά η Τουρκία, αλλά θα είναι αργά για έναν λαό που αξίζει τον σεβασμό μας, για τους Κούρδους. Έναν λαό που οφείλει να επιβραβευτεί γι’ αυτό που προσέφερε στην ανθρωπότητα, χύνοντας ποτάμι αίματος (11.000 νεκρούς) για να κατανικήσει τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.

Ίσως θα είναι αργά και για εμάς, για την Κύπρο και την Ελλάδα, που συμμετέχουμε στο κύμα απάθειας, λες και τα όσα συμβαίνουν στη Συρία δεν μας αφορούν. Μία απάθεια που την αποκαλούν ευσχήμως “ψυχραιμία” και “σύνεση”. Και αυτό παρ’ ότι είναι ακριβώς το αντίθετο από σύνεση και προβλεπτικότητα. Γιατί, δεν χρειάζεται και πολύ μυαλό για να σκεφτεί κανείς, πως όταν ο Ερντογάν απειλεί, υλοποιεί τις απειλές του. Τα γεγονότα το αποδεικνύουν.

Ο Ερντογάν μας έχει προειδοποιήσει πολλές φορές και με πολλούς τρόπους. Είναι προφανές ότι μετά τη Συρία και την Κύπρο θα στραφεί εναντίον της Ελλάδας. Μας το είπε και ο δημοσιογράφος, που λειτουργεί σαν ανεπίσημη φωνή του Τούρκου προέδρου, ο άνθρωπος που συχνά ανακοινώνει αυτό που θα συμβεί προσεχώς: «Τώρα η Συρία, μετά η Κύπρος και η Ελλάδα»…