Τα μπρος-πίσω του προέδρου Αναστασιάδη

του Κώστα Βενιζέλου  – 

Είναι άλφα βήτα στη διπλωματία πως το παρελθόν επισκιάζει το παρόν. Εάν σε μία διαπραγμάτευση ένας ηγέτης έχει θέσει όρους, από τους οποίους στη συνέχεια υποχώρησε ατάκτως, είναι προφανές πως την επόμενη φορά που θα θέσει όρους δεν πρόκειται αυτοί να ληφθούν σοβαρά υπόψη. Εκτός κι αν θέτει όρους όχι για να αποσπάσει ανταλλάγματα από την άλλη πλευρά, αλλά για να παραμυθιάσει τη δική του κοινή γνώμη.

Η περίπτωση του προέδρου Αναστασιάδη είναι ενδεικτική. Η προϊστορία, αλλά και οι πρόσφατες εξελίξεις που οδήγησαν στις δύο Πενταμερείς Διασκέψεις επιβεβαιώνουν πως οι όροι και οι προϋποθέσεις που θέτει δεν έχουν διάρκεια. Διατυπώνονται ως στιγμιαίες αντιδράσεις στο πλαίσιο μιας ρητορικής που εκφράζεται με οργίλο ύφος, αλλά όλοι γνωρίζουν πως βαθμηδόν θα ξεφουσκώσει.

Ρωτήθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αν μετά το πέρας των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης στη Νέα Υόρκη μπορεί να γίνει συνάντηση με τον Μουσταφά Ακιντζί παρουσία και του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ. Απάντησε ότι η οποιαδήποτε συνάντηση θα πρέπει να έχει έναν σκοπό και δεν πρέπει να γίνει για εντυπωσιασμούς ή για επικοινωνιακούς λόγους. «Εάν και εφόσον –είπε- οι δικές μας θέσεις βρίσκουν ανταπόκριση στην τουρκοκυπριακή πλευρά, υπάρχει στο μέλλον η προοπτική και εφόσον καλλιεργηθούν ή δημιουργηθούν οι σωστές προϋποθέσεις, υπάρχει η σωστή προετοιμασία, δεν αρνούμαστε να συναντηθούμε με τους συμπατριώτες μας».

Λάθη και υποχωρήσεις

Ήταν λογική η αντίδρασή του μετά από δύο αποτυχημένες Πενταμερείς Διασκέψεις, στις οποίες η Λευκωσία προσήλθε ως κοινότητα για «να αποκαλύψει τις τουρκικές προθέσεις». Ένα σατανικό(!) σχέδιο που, αντί να παγιδεύσει την Τουρκία και να αποκαλύψει τις προθέσεις της, κατέληξε να εδραιώσει την υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε κοινότητα και το Κυπριακό να εγκλωβισθεί διαδικαστικά στο σχήμα της Πενταμερούς Διάσκεψης.

Πριν από τις συμφωνίες του δείπνου, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έθετε όρους, αλλά στο τέλος συναινούσε, εγκαταλείποντας ένα ακόμη «δεσμεύομαι». Υπενθυμίζεται συναφώς πως μετά την τελευταία συμφωνία για τη δεύτερη Πενταμερή, που επιτεύχθηκε σε δείπνο στη Νέα Υόρκη, υπήρξε η βαρύγδουπη εξαγγελία πως για να συγκληθεί η Διάσκεψη θα έπρεπε πρώτα να προκύψει συμφωνημένο έγγραφο για την Ασφάλεια.

Πριν ακόμη εξηγήσει ο Πρόεδρος τι σημαίνει αυτό το έγγραφο, ο εκπρόσωπος της Γραμματείας του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντε είχε αναφέρει σε συνέντευξη Τύπου στη Νέα Υόρκη πως ο ίδιος και η ομάδα του επεξεργάζονταν ιδέες, κάποιες από τις οποίες παρουσίασε στους εμπλεκόμενους. Τελικά τι έγινε; Κατατέθηκε ένα έγγραφο από ΟΗΕ (μη συμφωνημένο), το οποίο δεν αποδέχθηκε η Λευκωσία, αλλά στο Κραν Μοντάνα συγκλήθηκε μια νέα Πενταμερής Διάσκεψη!

Φλερτάροντας με την αποτυχία

Πριν τη σύγκληση της δεύτερης Πενταμερούς και έχοντας την κακή εμπειρία των προηγούμενων συνάξεων στη Γενεύη και στο Μοντ Πελεράν, η Αθήνα (διά του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα) ξεκαθάρισε στη Λευκωσία ότι «δεν πρέπει να υπάρξει δέσμευση για σύγκληση νέας Διάσκεψης, που να δεσμεύει και την Αθήνα, χωρίς να προηγηθεί προετοιμασία με συναντήσεις Ελλάδος και Τουρκίας».

Το θέμα της επαρκούς προετοιμασίας έθεσε και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, ο οποίος επισκέφθηκε τον Μάρτιο τη Λευκωσία. Στο πρώτο δείπνο στη Λευκωσία, η Αθήνα δεν ενημερώθηκε γιατί στην Ελλάδα κοιμούνται νωρίς και δεν ήθελαν να τους ξυπνήσουν! Στο δεύτερο δείπνο, στη Νέα Υόρκη, μπορεί και να είχε γίνει επίκληση η διαφορά της ώρας, αλλά αυτό δεν επιβεβαιώνεται!

Όταν, λοιπόν, προϋποθέσεις και όροι εγείρονται για να αναιρεθούν στη συνέχεια χωρίς ανταλλάγματα, ποια μηνύματα στέλνονται στην αντίπερα όχθη; Σε αυτή τη φάση δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Όχι τόσο επειδή εισήλθαμε σε προεκλογική περίοδο, αλλά πρωτίστως επειδή η Τουρκία δεν δείχνει διάθεση να συνεργαστεί, ούτε θεωρεί προτεραιότητα το Κυπριακό,. Άλλωστε μια τρίτη αποτυχία θα είναι θανατηφόρα για τις προσπάθειες λύσης. Κι όμως, οι τελευταίες τοποθετήσεις παραπέμπουν σε ένα φλερτ με την αποτυχία.