Ουκρανικό, ενέργεια και F-35 στις συνομιλίες Μητσοτάκη-Μπάιντεν

Το Ουκρανικό, η περιφερειακή ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο, τα θέματα ενεργειακής συνεργασίας αλλά και η τουρκική προκλητικότητα έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου ετέθησαν στις κατ΄ιδίαν συνομιλίες Μητσοτάκη-Μπάιντεν και στις συνομιλίες των δύο αντιπροσωπειών. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας έδειξε χάρτη της τουρκικής επινόησης «γαλάζιας πατρίδας».

Ο κ. Μητσοτάκης ζήτησε την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα F-35 για την αγορά μίας μοίρας αεροσκαφών πέμπτης γενιάς, μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές η ελληνική πλευρά εμφανίζεται πολύ ικανοποιημένη, σημειώνοντας πως το κλίμα στη συνάντηση των δύο ηγετών ήταν παρά πολύ καλό, καθώς, όπως επισημαίνεται ο Αμερικανός πρόεδρος γνωρίζει σε βάθος τα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτά, ενώ τα άκρως θετικά αισθήματα του προς την Ελλάδα καθρεφτίστηκαν τόσο στις συχνές αναφορές του στην ελληνοαμερικανική κοινότητα, όσο και στο χρόνο που αφιέρωσε για τις εν λόγω επαφές.

Οι ίδιες πηγές ανέφεραν χαρακτηριστικά πως οι Ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο σημείο που ήταν ποτέ. Η συζήτηση των δύο κινήθηκε γύρω από το Ουκρανικό και το δυτικό μέτωπο κατά της ρωσικής εισβολής, αλλά και στο πως οι ΗΠΑ θα συμβάλλουν ώστε να απεξαρτηθεί η Ευρώπη από το ρωσικό φυσικό αέριο. Πολλή συζήτηση έγινε σύμφωνα με τις ίδιες πηγές και για τη μετατροπή της Αλεξανδρούπολης σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, αλλά και τις αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα.

Κατά τις επαφές των δύο ανδρών κατέστη σαφές, εξάλλου, πάντα σύμφωνα με τις ίδιες πηγές πως η ελληνική δημοκρατία έχει πλέον αποδείξει την ανθεκτικότητα της καθώς υπερέβη τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης με την οικονομία να εξέρχεται ισχυρότερη και τους θεσμούς να καθίστανται πιο θωρακισμένοι. Η ελληνική πλευρά, εξέφρασε, μάλιστα την επιθυμία η διμερής συνεργασία να επεκταθεί σε όλους τους δυνατούς τομείς ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την ελπίδα να μπορέσει ο κ. Μπάιντεν να επισκεφθεί την προσεχώς την Ελλάδα.

Τουρκική προκλητικότητα και Κυπριακό

Κατά τη συζήτηση των δύο ηγετών ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε στο συνομιλητή του όλες τις λεπτομέρειες, που αφορούν στην εντεινόμενη εσχάτως τουρκική προκλητικότητα και δη τις υπερπτήσεις πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά. «Είναι πλέον σαφές πως άπαντες αντιλαμβάνονται πως ο επεκτατισμός και ο αναθεωρητισμός δεν έχουν θέση σε ένα παγκόσμιο σκηνικό που γίνεται ολοένα και πιο σύνθετο» σημείωναν μετά τη συνάντηση στο Λευκό Οίκο αρμόδιες κυβερνητικές πηγές. Παρουσιάστηκα μάλιστα κατά τις συνομιλίες και ο χάρτης που έχει επινοήσει η Άγκυρα με τη “γαλάζια πατρίδα” για τις διεκδικήσεις της στην περιοχή. Το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας δεν ετέθη αυτοτελώς αλλά ως μέρος των ζητημάτων ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, τόνιζαν κυβερνητικές πηγές.

Σε ό,τι αφορά στο ζήτημα της πώλησης αμερικανικών μαχητικών F – 16 προς την Τουρκία αρμόδια κυβερνητική πηγή παρέπεμπε στη σημερινή ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού προς το Κογκρέσο, τονίζοντας, πάντως με νόημα πως ορισμένα ζητήματα είναι καλύτερο να μην συζητούνται δημοσίως. Οι ίδιες πηγές, εξάλλου, τόνιζαν ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο Κυπριακό λέγοντας πως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μία λύση δύο κρατών στη Μεγαλόνησο.

Δήλωση ενδιαφέροντος για F – 35

Κυβερνητικές πηγές επιβεβαίωσαν, πως στο πλαίσιο της διμερούς αμυντικής συνεργασίας είναι ειλημμένη η απόφαση της Αθήνας ότι το μαχητικό αεροσκάφος 5ης γενιάς, που θα ενισχύσει την Πολεμική Αεροπορία θα είναι το αμερικανικό F – 35. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την επιθυμία να ενταχθεί η χώρα μας στο πρόγραμμα ξεκαθαρίζοντας πως η Ελλάδα ενδιαφέρεται να αγοράσει μία μοίρα F – 35 πριν από το τέλος της τρέχουσας 10ετίας, και συγκεκριμένα μετά το 2028, όταν θα υπάρχει ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος για μία τέτοια κίνηση.

Προ ολίγων ημερών η εταιρεία παραγωγός των F – 35, Lockheed Martin ενημέρωσε και εγγράφως για το ενδιαφέρον της να ενταχθεί η Ελλάδα στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και η θετική ανταπόκριση της Αθήνας θα διαβιβαστεί εντός των επομένων ημερών. «Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε σε όλες τις παραμέτρους τα συγκεκριμένα αεροσκάφη θα αποκτηθούν μετά το 2028, ενώ θα αναζητηθεί και ο καλύτερος τρόπος χρηματοδότησης μίας τέτοιας μακρόχρονης επένδυσης για την Ελλάδα του 2030» σημειώνουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές και αποκαλύπτουν το ενδιαφέρον της Lockheed Martin να επενδύσει προσεχώς στη ΕΑΒ.

Παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας

Συναντίληψη των δύο ηγετών στο ζήτημα της μείωσης της τιμής του φυσικού αερίου διεθνώς μέσω της επιβολής πλαφόν, διαπίστωσε η ελληνική αντιπροσωπεία. Μπάιντεν και Μητσοτάκης συμφώνησαν να συντονίσουν τις ενέργειες τους εν όψει και της κρίσιμης έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στα τέλη Μαϊου, και να εξουσιοδότησαν κατά πληροφορίες το Νίκο Τσάφο, που ορίζεται ειδικός σύμβουλος του Έλληνα πρωθυπουργού στα θέματα ενέργειας, και τον Έρικ Χοκστάιν, σύμβουλο του προέδρου Μπάιντεν στα θέματα ενεργείας να εργαστούν στενά. «Για να κρατηθεί αρραγές το μέτωπο κατά της ρωσικής εισβολής θα πρέπει να προστατεύσουμε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, η Ελλάδα το έχει κάνει ήδη με μεγάλο θάρρος επιστρατεύοντας κονδύλια από τον εθνικό προϋπολογισμό, αυτό, ωστόσο, δε σημαίνει πως δεν δραστηριοποιούμαστε και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, που επιβεβαιώνουν πως η Αθήνα αναμένει την υποβολή των σχετικών προτάσεων από την Κομισιόν.

Ως πιθανή λύση εξετάζεται η επιδότηση της ενέργειας είτε μέσω της αξιοποίησης των αδιάθετων δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης, είτε μέσα από μία παρέμβαση πλαφόν στην χονδρική αγορά του φυσικού αερίου διεθνώς. Σε ό,τι αφορά στον αγωγό EastΜed η ελληνική πλευρά επανέλαβε τις θέσεις της πως την τελική επιλογή, εάν δηλαδή θα προκριθεί η λύση του αγωγού ή αυτή της μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου θα την καθορίσουν εν τέλει η αγορά και το κόστος. Επαναβεβαιώθηκε, πάντως, η θερμή αμερικανική υποστήριξη στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις χωρίς να μπορούν να αποκλειστούν και αμερικανικές επενδύσεις σε αυτές στο μέλλον.

Ως προς την αποστολή και άλλων όπλων από την Ελλάδας, στα πλαίσια της συνεργασίας στο ΝΑΤΟ, δεν έγινε γνωστό εάν υπήρξε συνέχεια στις διμερείς συζητήσεις. Ο πρωθυπουργός θα απευθύνει σήμερα ομιλία στο Κογκρέσο, ενώ οι υπουργοί που συμμετέχουν στην αντιπροσωπεία θα έχουν συνομιλίες για τα θέματα της αρμοδιότητάς τους με τους Αμερικανούς ομολόγους τους.

Οι δηλώσεις κατά την υποδοχή

«Είναι χαρά μας που σας έχουμε εδώ. Η σχέση και η συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ είναι πιο σημαντική από ποτέ. Τα δημοκρατικά ιδεώδη, τα οποία όλοι μοιραζόμαστε, ξεκίνησαν από την Ελλάδα, μας ενέπνευσαν και για αιώνες ενδυναμώθηκαν… Η βάρβαρη επίθεση στην Ουκρανία αποτελεί απειλή για τη Δημοκρατία. Σας ευχαριστώ θερμά για την ηγεσία σας. Θα μιλήσουμε για τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ενέργεια, την ασφάλεια, την κλιματική αλλαγή. Ήσαστε ένας πολύ καλός φίλος» είπε ο Τζο Μπάιντεν, υποδεχόμενος τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Οβάλ Γραφείο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε φορώντας γραβάτα με την ελληνική σημαία.

«Σας ευχαριστώ πολύ. Γιορτάζω με εσάς τα 201 έτη από την Εθνική μας Παλιγγενεσία. Οι προπάτορές σας εμπνεύστηκαν από την Αρχαία Ελλάδα, έτσι και οι δικοί μας από την Αμερικάνικη Επανάσταση. Οι δυο χώρες μας βρίσκονται πάντα στη σωστή πλευρά της ιστορίας, πολεμήσαμε δύο Παγκοσμίους Πολέμους μαζί, έτσι είμαστε αλληλέγγυοι και στην Ουκρανία» τόνισε ο Έλληνας πρωθυπουργός. Οι καλές σχέσεις δεν βασίζονται μόνο στην Άμυνα, αλλά και στο εμπόριο και στις εταιρικές σχέσεις είπε ακόμη ο Έλληνας πρωθυπουργός, στις κοινές δηλώσεις ενώπιον των δημοσιογράφων πριν από την κατ’ ιδίαν συνάντηση.

 

Η ελληνική αντιπροσωπεία, η οποία, πέραν του πρωθυπουργού, απαρτίζεται από τους υπουργούς Εξωτερικών Νίκο Δένδια, Εθνικής Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, Παιδείας Νίκη Κεραμέως και τους υφυπουργούς Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη και Επικρατείας και κυβερνητικό εκπρόσωπο, Γιάννη Οικονόμου, κρατάει χαμηλά τους τόνους των προσδοκιών που έχει από το ταξίδι και αφορούν κυρίως, όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, την αναγνώριση του ρόλου που διαδραματίζει η χώρα μας ως ένας σταθερός και αξιόπιστος σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και εν γένει της Δύσης στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Δίνοντας το στίγμα των ελληνικών επιδιώξεων, συνεργάτες του πρωθυπουργού υπογράμμιζαν ότι «ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν ταξιδεύει στην αμερικανική πρωτεύουσα απλώς και μόνον για να… παραπονεθεί στον Τζο Μπάιντεν για τη προκλητική συμπεριφορά των γειτόνων μας και να ζητήσει να τιμωρηθεί η Άγκυρα». Προφανώς, στον δημόσιο λόγο του πρωθυπουργού, αλλά και στις διμερείς συνομιλίες των δύο πλευρών, «θα γίνουν όλες οι απαιτούμενες επισημάνσεις αλλά και θα διατυπωθούν οι αναγκαίες καταγγελίες» σημειώνουν. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με στελέχη του επιτελείου του θα συνομιλήσει με τους Αμερικανούς ιθύνοντες «ως πρωθυπουργός μιας χώρας με αυτοπεποίθηση που είναι αξιόπιστος σύμμαχος και παράγοντας ασφάλειας, και σταθερότητας στα Βαλκάνια, στη Μεσόγειο και την Νοτιοανατολική Μεσόγειο».