Ούτε να τον πλήρωνε η Ελλάδα τον Μεβλούτ…

Η εικόνα του Μεβλούτ Τσαβούσογλου να κουνάει το δάκτυλο στην Αναλένα  Μπέρμποκ, στην κοινή συνέντευξη που έδωσαν μετά την συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, δείχνει εκ πρώτης τον εκνευρισμό της Άγκυρας στην αναφορά και μόνον του Διεθνούς Δικαίου. Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας στο Διεθνές Δίκαιο παρέπεμψε, λέγοντας ότι «η ελληνική κυριαρχία είναι αδιαμφισβήτητη στα ελληνικά νησιά». Τι θα έπρεπε δηλαδή να πει για «να είναι ισορροπημένη η γερμανική στάση» όπως έλεγε και ξαναέλεγε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας στις δηλώσεις του;

Γιατί όμως τέτοιος εκνευρισμός; Είχε διαβεβαιώσεις από το Βερολίνο ότι μπορεί να προχωράει σε όποια πρόκληση θέλει, να ζητάει ή να απειλεί ότι θα επιβάλει με βία αλλαγή του χάρτη τής περιοχής (όπως με την εισβολή στην Κύπρο), χωρίς πρόβλημα; Ή μήπως κάποια άλλη χώρα της ΕΕ, ή του ΝΑΤΟ, είχε δώσει τέτοιο μήνυμα στην Τουρκία;

Ως που να προκύψει κάποιο στοιχείο στην υπόθεση αυτή, ας πάρουμε ως δεδομένο ότι δεν υπήρξε τέτοια άμεση παρακίνηση. Η Τουρκία έχει επιλέξει, μετά το 2016, να κινηθεί με κάθε τρόπο κατά της ΕΕ, αλλά και του ΝΑΤΟ συχνά-πυκνά, παίζοντας ανοιχτά ο Ερντογάν με τον Πούτιν. Είχαν προηγηθεί κάποια σοβαρά περιστατικά που θα ήταν χρήσιμο να τα έχουμε κατά νου και αρχίζουν με τη εμπλοκή Ρωσίας και Τουρκίας στην Συρία, ακολουθεί η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού τον Νοέμβριο του 2015, η απόπειρα πραξικοπήματος του Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016, η δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Άγκυρα τον Δεκέμβριο του 2016 και από εκεί και πέρα σειρά συμφωνιών στρατηγικής συνεργασίας της Άγκυρας με τη Μόσχα σε όλα τα επίπεδα.

Το πρόβλημα, λοιπόν, της Τουρκίας, δεν είναι οι Συνθήκες της Λωζάνης, των Παρισίων κλπ αλλά ότι βρίσκεται εκτός ισορροπίας και αυτό που αναζητεί στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, στη Συρία, το Ιράκ, στη Λιβύη, τον Καύκασο ή και στην Αφρική, είναι μία ευκαιρία εξόδου από το αδιέξοδο, στο οποίο έχει μπει με την πολιτική Ερντογάν. Και ναι μεν το βαθύ κράτος μπορεί να υπαγορεύει τις επιθετικές κινήσεις του προέδρου της Τουρκίας, όμως αυτός είναι το νέο βαθύ κράτος μετά το 2016 και δεν έχει καμία δικαιολογία για το αδιέξοδο της χώρας του.

Μπορεί να έχει με το μέρος του ακόμα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης των πολιτών, που θεωρούν ότι ακολουθεί υπερήφανη και αδέσμευτη εξωτερική πολιτική, όπως και αρκετούς θαυμαστές στο εξωτερικό για την επιδεξιότητα στα παζάρια και την επιτηδειότητα στις… ευκαιρίες της εποχής, αλλά το τίμημα αποδεικνύεται μεγάλο.

Η Τουρκία, είναι μία μεγάλη χώρα και περιφερειακή δύναμη λόγω του μεγέθους και της γεωπολιτικής της θέσης. Όμως, όσο μεγάλη και αν είναι δεν μπορεί να ορίζει τις εξελίξεις ή να τις επιβάλλει μονομερώς. Και η πολιτική Ερντογάν τα τελευταία χρόνια, δίνει ακριβώς αυτή την εικόνα, του τραμπούκου ή νταβατζή, που μπορεί να τα σπάει όποτε θέλει χωρίς να δίνει λόγο  πουθενά και για τίποτα.

Εάν ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας φθάνει στο σημείο να εγκαλεί κάθε ομόλογό του που αναφέρεται στο Διεθνές Δίκαιο, όπως έγινε με την ΥΠΕΞ της Γερμανίας Μπέρμποκ (έχουν προηγηθεί και άλλοι, για παράδειγμα ο Φινλανδός Χααβίστο, ο Κροάτης Ράντμαν) πιο πέρα δεν πάει. Τι θα ακολουθήσει μετά τον Ερντογάν είναι άλλο θέμα και αφορά πρωτίστως την τουρκική κοινωνία. Αυτό που συμβαίνει, όμως, με το καθεστώς Ερντογάν δεν έχει προηγούμενο και συνεπώς δεν φαίνεται από πουθενά προοπτική διαλόγου, από όπου και αν γίνουν διαμεσολαβητικές προσπάθειες. Μένει να δούμε αν αυτή η κατάσταση έγινε αντιληπτή από την γερμανική διπλωματία και την νέα πολιτική ηγεσία υπό τον καγκελάριο Σολτς. Η Μπέρμποκ το αντελήφθη και από την καλή και από την ανάποδη.