Παραγωγός ασφάλειας η Ελλάδα για την Ουάσινγκτον

Το νέο γεωπολιτικό τοπίο σε Ανατολική Μεσόγειο και Βαλκάνια έχει αναδείξει την Ελλάδα σε σημαντικό παίκτη ο οποίος διαμορφώνει εξελίξεις και συνδράμει στην εμπέδωση σταθερότητας και ασφάλειας μέσα από περιφερειακές συνέργειες. Η παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και στη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού για την κλιματική αλλαγή είναι σημαντική καθώς δίδεται η ευκαιρία να διατυπωθεί ολοκληρωμένο ελληνικό μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα.

Η ανάπτυξη ελληνικής πρότασης για το κλίμα στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ κρίνεται σημαντική με δεδομένο ότι υφίσταται σαφής σύνδεση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος με τη μετανάστευση. Η έλλειψη ενέργειας, νερού και τροφής λόγω της κλιματικής αλλαγής στην ευρύτερη Μέση Ανατολή εκτιμάται ότι δύναται να πυροδοτήσει μελλοντικά μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας η οποία εμφανώς λειτουργεί ως πύλη εισόδου.

Ενδεικτικά, η κλιματική αλλαγή σε χώρες όπως το Ιράκ έχει ήδη υποβαθμίσει την γεωργική παραγωγή και ενισχύσει την εξάρτηση από την Τουρκία ως προς την ροή υδάτων έχοντας οδηγήσει αρχικά σε μαζικές εσωτερικές μετακινήσεις πληθυσμού.

Η υιοθέτηση τεχνολογικών λύσεων χαμηλού κόστους από τις κυβερνήσεις της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία και τα συνδεόμενα με αυτή προβλήματα όπως διαρροές και απόβλητα, συνιστά καίριο ζήτημα ώστε να αποτραπούν μεσοπρόθεσμα οι όποιες μεταναστευτικές ροές προς την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Υπό τα δεδομένα, η παρουσίαση από τον πρωθυπουργό ελληνικής πρότασης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι εξαιρετικά σημαντική και δύναται να αποτελέσει τμήμα μίας διεθνούς καμπάνιας για την ευαισθητοποίηση πληθυσμών και την κινητοποίηση κυβερνήσεων .

Σημασία Συνάντησης Μητσοτάκη-Τραμπ

Η ανάδειξη της Ελλάδας σε χώρα πρώτης γραμμής σε Ανατολική Μεσόγειο και Βαλκάνια αποτυπώνεται στον αριθμό και την ποιότητα των συναντήσεων που πρόκειται να πραγματοποιήσει ο Έλληνας πρωθυπουργός κατά την παραμονή του στη Νέα Υόρκη. Το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε να συμπεριλάβει τον Έλληνα πρωθυπουργό στις 5-6 συναντήσεις που είθισται να πραγματοποιεί με ελάχιστους ηγέτες άλλων χωρών αποδεικνύει την αξία την Ελλάδας στους αμερικανικούς γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς.

Επί της ουσίας, η συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο αποτελεί διπλωματικό γεγονός με πολλαπλούς αποδέκτες εντός και εκτός των ελληνικών τειχών σε μία περίοδο όπου η τουρκική προκλητικότητα κορυφώνεται με παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ κατά τρόπο που καταστρατηγεί τα αμερικανικά ενεργειακά συμφέροντα και συμφέροντα ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αναμφίβολα, η Αθήνα έχει περάσει στο επίπεδο του παραγωγού ασφάλειας υποκαθιστώντας εν πολλοίς τον ρόλο που παραδοσιακά διαδραμάτιζε η Άγκυρα μέσω της αεροπορικής βάσης στο Ιντσιρλίκ. Η ναυτική διευκόλυνση στη Σούδα και η αεροπορική βάση στην Λάρισα από την οποία επιχειρούν τα υπερσύγχρονα αμερικανικά στρατιωτικά drones MQ-9 Reaper συνεισφέρουν στην περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια ενδυναμώνοντας τον ρόλο της Ελλάδας τόσο σε διμερές με τις ΗΠΑ όσο και σε ΝΑΤΟικό επίπεδο.

Αναβάθμιση της Σούδας

Στο πλαίσιο των συνομιλιών των δύο ηγετών εκτιμάται ότι θα τεθεί επί τάπητος το ζήτημα της αναβάθμισης της Στρατιωτικής Ευκολίας της Σούδας σε Βάση με τη σύναψη μακροχρόνιας σύμβασης που θα επιβεβαιώσει την φιλική, συμμαχική και στρατηγική σχέση των συμβαλλόμενων χωρών, καθώς και το πνεύμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και υποστήριξης. Τα άμεσα μάλιστα ωφελήματα που δύναται να προκύψουν από την αναβάθμιση της υπάρχουσας ευκολίας σε βάση στην Σούδα, μπορούν συμπυκνωθούν: Πρώτον, στην αύξηση των ωφελημάτων σε χρήμα (οικονομική βοήθεια) και σε είδος (παραχώρηση αμυντικού υλικού) για τη φιλοξενούσα χώρα, δηλαδή την Ελλάδα.

Δεύτερον, στην αύξηση των επιχειρησιακών ωφελημάτων της φιλοξενούσας χώρας, λόγω των έργων υποδομής που θα χρηματοδοτηθούν από τη φιλοξενούμενη χώρα εν προκειμένω τις ΗΠΑ, όπως επισκευή αεροδιαδρόμων, τοποθέτηση σύγχρονων ραδιο-βοηθημάτων, τοποθέτηση αντιαεροπορικών και άλλων αμυντικών οπλικών συστημάτων, καθώς και λοιπών ευκολιών για τη λειτουργική αναβάθμιση της Βάσης.

Επισημαίνεται δε ότι, όσον αφορά τις μακροχρόνιες συμβάσεις, προβλέπεται η έγκριση σημαντικών πιστώσεων από το αμερικανικό Κογκρέσο για την χρηματοδότηση των ανωτέρω έργων. Αντιθέτως, για την περίπτωση συμφωνίας παραχώρησης με ετήσια βάση ανανέωσης, δεν υφίσταται ο χρόνος για επενδύσεις σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς είθισται να εξασφαλίζεται η έγκριση χρηματοδότησης μόνο μικρών έργων αντλώντας κονδύλια από τον αμερικανικό αμυντικό προϋπολογισμό ενός μόνο οικονομικού έτους (fiscal year).

Την ίδια στιγμή, προσφέρεται η δυνατότητα στον Έλληνα πρωθυπουργό να αναδείξει τόσο στην κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο όσο και στο γεύμα που πρόκειται να παραθέσει ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου παρουσία επενδυτών το ελληνικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο και το νέο επενδυτικό περιβάλλον που δημιουργεί ευκαιρίες για αμερικανικές επενδύσεις.

Πλαίσιο ελληνοτουρκικής συνάντησης κορυφής

Η συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς συμπίπτει χρονικά σε μία κρίσιμη για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις περίοδο.

Η Τουρκία με αποκλειστικά δική της υπαιτιότητα έχει δημιουργήσει ένα εκρηκτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούνται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και πυροδοτείται έτι περαιτέρω από την τουρκική διπλωματία των γεωτρύπανων τόσο εντός της κυπριακής ΑΟΖ όσο και πέριξ του Καστελλόριζου με την αποστολή των πλωτών γεωτρύπανων Γιαβούζ και Πορθητής, τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη και το άνοιγμα των τουρκικών συνόρων για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας.

Η ουσιαστική επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις προϋποθέτει το σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, την αποκλιμάκωση της έντασης εκ μέρους της Άγκυρας, ενώ η όποια συζήτηση για το προσφυγικό-μεταναστευτικό θα πρέπει να γίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο χωρίς απειλές και λεονταρισμούς.

Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα οφείλει να περάσει το μήνυμα της επιχειρησιακής ετοιμότητας των ενόπλων δυνάμεων για την προάσπιση των ελληνικών συμφερόντων κατά τρόπο που να ακυρώνει τις τουρκικές επιδιώξεις για μία εκ βάθρων αλλαγή του status quo στο Αιγαίο. Ως γνωστόν, οι τουρκικές επιδιώξεις παγίως εστιάζουν στη συνεκμετάλλευση του θαλάσσιου πλούτου, τη συνυπευθυνότητα ως προς τις περιοχές έρευνας και διάσωσης και τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας (FIR). Στην πραγματικότητα, για την Ελλάδα, η μοναδική διαφορά με την γειτονική χώρα περιορίζεται σε αυτή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, δηλαδή στο δικαίωμα αποκλειστικής εκμετάλλευσης του βυθού και του υπεδάφους σε θαλάσσια περιοχή πέρα από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Κρίσιμος ο ρόλος της ελληνικής ομογένειας

Οι συναντήσεις του Έλληνα πρωθυπουργού με παράγοντες της ελληνικής ομογένειας και η παρουσία του σε αμερικανικά think tank, εν προκειμένω το Atlantic Council και το Council of Foreign Relations, είναι πολυσήμαντες και εντάσσονται στο πλαίσιο της αδιάλειπτης ενημέρωσης των ελληνικών ομογενειακών οργανώσεων που δρουν στην Ουάσινγκτον, τα κέντρα επηρεασμού αποφάσεων και τις δεξαμενές σκέψης για την τουρκική επιθετικότητα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο με στόχο –μεταξύ άλλων– την προώθηση νομοσχεδίων στο κογκρέσο για ζητήματα που άπτονται των καλώς νοούμενων ελληνο-αμερικανικών συμφερόντων.

Η δύναμη εξάλλου που διαθέτει το αμερικανικό Κογκρέσο, το οποίο ανανεώθηκε στις τελευταίες εκλογές κατά 20% με νέα πρόσωπα, ως προς τον καθορισμό πτυχών που άπτονται των αμερικανικών εξωτερικών σχέσεων, αποτυπώνεται αντιπροσωπευτικά στον Νόμο που ενέκρινε κατά πλειοψηφία για τον Αμυντικό Προϋπολογισμό Οικονομικού Έτους 2019. Ο Νόμος αυτός προειδοποιεί με κυρώσεις την Τουρκία και αποβολή της από το πρόγραμμα απόκτησης και συμπαραγωγής των F-35, στην περίπτωση που προβεί σε απόκτηση του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400, όπερ και εγένετο.

Εν κατακλείδι, οι συναντήσεις του Έλληνα πρωθυπουργού με ξένους ηγέτες στη Νέα Υόρκη και η παρουσία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και στη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού για την κλιματική αλλαγή αποτυπώνουν την ανάδειξη του σε ηγέτη διεθνούς κύρους. Ενός ηγέτη που του δίνεται η ευκαιρία να προωθήσει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα τα εθνικά συμφέροντα και τους οικονομικούς στόχους της χώρας μας.