Παράταση του πολέμου μέχρι να ξεκαθαρίσουν τα στρατόπεδα

Πότε θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία; Κανένας από τους εμπλεκόμενους (πλην των λαών της Ρωσίας και της Ουκρανίας) και εκείνους που βρίσκονται στον διεθνή περίγυρο της πολεμικής αυτής σύρραξης δεν φαίνεται να θέλει να τελειώσει, αν δεν έχουν ξεκάθαρα ενώπιον τους τα κέρδη και τις ζημιές, εάν δεν διαμορφωθεί το “νέο διεθνές περιβάλλον”. Αυτό παρατείνει τον πόλεμο, αυξάνει τους νεκρούς, τους πρόσφυγες.

Η ισοπέδωση μιας χώρας, η εξαφάνιση περιοχών από τον χάρτη, ως αποτέλεσμα των επιθέσεων του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία, αποτελούν πλέον καθημερινότητα, όπως και παραστάσεις μέσα από τα τηλεοπτικά πάνελ και “παράθυρα”. Ακόμη κι όταν επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός και ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, ο πόλεμος δεν θα τελειώσει, καθώς η προσπάθεια επικράτησης θα συνεχιστεί. Οι πολιτικές και γεωπολιτικές ισορροπίες, που ίσχυαν μέχρι σήμερα, τίθενται υπό αμφισβήτηση και ένας νέος ψυχρός πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η ξεκάθαρη τοποθέτηση του Πεκίνου υπέρ της Ρωσίας, που έγινε μετά την τηλεφωνική επικοινωνία των προέδρων ΗΠΑ και Κίνας, παραπέμπει προδήλως σε δύο στρατόπεδα, σε δύο πόλους. Σε αυτή τη νέα κατάσταση πραγμάτων που διαμορφώνεται, προφανώς και στις παράπλευρες απώλειες είναι οι μικρότερες χώρες και πρωτίστως οι άμαχοι. Αυτό που γίνεται στην Ουκρανία επιβεβαιώνει πως οι μεγάλες στρατηγικές στοχεύσεις επιβάλλονται διά της ισχύος και με οποιοδήποτε κόστος.

Είναι σαφές πως δεν αρκεί να παρακολουθούμε τα όσα διαδραματίζονται στην Ουκρανία. Δεν είναι αρκετό να ακολουθούνται απλά οι ντιρεκτίβες από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Έχουμε γνώση του μεγέθους και των δυνατοτήτων της χώρας μας. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορούμε να έχουμε λόγο και ρόλο. Κυρίως επειδή αυτός ο πόλεμος φαίνεται πως αλλάζει πολύ τις παγκόσμιες ισορροπίες και τις γεωπολιτικές δράσεις.

Παράταση του πολέμου

Η Κύπρος έχει με την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει επιλογή στρατοπέδου, αν και διατήρησε ισορροπίες στην εξωτερική της πολιτική, καθώς ανοικτό παραμένει το εθνικό της θέμα, η συνεχιζόμενη κατοχή εδάφους της από την Τουρκία. Η επιλογή στρατοπέδου προφανώς και δεν πρέπει να σημαίνει πως δημιουργούνται σχέσεις υποτέλειας. Αλλά μέσα από την επιλογή αυτή να ισχυροποιείται η κρατική οντότητα και η ανεξαρτησία και κυριαρχία.

Στον πόλεμο της Ουκρανίας, τα θέματα είναι ξεκάθαρα. Τα επιχειρήματα μπορούν να αξιολογούνται και να συζητούνται μέχρι που ξεκινά ο πόλεμος. Με την εισβολή της Ρωσίας, το σκηνικό είναι σαφέστατο. Όταν απαιτούμε από την Τουρκία να σέβεται και να εφαρμόζει το διεθνές δίκαιο, δεν μπορεί και εμείς να υποστηρίζουμε κάτι διαφορετικό στην Ουκρανία

Το επισήμανε σε άρθρο του στην αθηναϊκή Καθημερινή (20.3.2022), ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, Νίκος Κοτζιάς, σημειώνοντας πως «όποιος υπερασπίζεται την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου για κάθε χώρα, δεν σημαίνει ότι υποστηρίζει την ηγεσία της μιας ή της άλλης χώρας. Η υπεράσπιση των αρχών μας δεν μπορεί να εξαρτάται από τα σκέρτσα και τις αδυναμίες οποιουδήποτε ηγέτη της Ουκρανίας».

Βρίσκεται σε εξέλιξη το θέατρο του πολέμου και του παραλόγου, ενώ καθορίζεται και η επόμενη ημέρα. Για όσους θέλουν να είναι μέρος αυτής. Η Τουρκία, για παράδειγμα, παρουσιάζεται με τις παρεμβάσεις της, τη… μεσολάβησή της στη ρωσο-ουκρανική κρίση, να έχει αναβαθμίσει τη θέση της. Αυτό ήθελε από την αρχή κι αυτό μέχρι στιγμής το επιτυγχάνει, καθώς ανέλαβε πρωτοβουλίες. Κάτι που προφανώς θα μπορούσε να πράξει και η ελληνική κυβέρνηση, που αρέσκεται, φαίνεται, να ακολουθεί τους βασικούς παίκτες. Δεν αρέσκεται να παίζει η ίδια.

Η πρόταση για τους S-400

Η Άγκυρα δεν βρέθηκε μέχρι στιγμής ενώπιον του διλήμματος να διαλέξει “στρατόπεδο”, καθώς τη διευκολύνουν όλοι οι υπόλοιποι, που έχουν καταντήσει χειροκροτητές της. Σύμφωνα, πάντως, με τους New York Times, η Ουάσινγκτον έχει προτείνει στην Άγκυρα να στείλει το ρωσικό πυραυλικό σύστημα S-400 στην Ουκρανία με αντάλλαγμα να δοθούν στην Τουρκία αεροσκάφη F-35 και να συμμετέχει η χώρα αυτή στο πρόγραμμα.

Αυτή η πρόταση δεν αναμένεται να γίνει αποδεκτή από την Άγκυρα, καθώς υπάρχουν και νομικά ζητήματα, που προκύπτουν από το συμβόλαιο αγοράς. Αλλά ο βασικός λόγος είναι ότι η Τουρκία με την αγορά αυτή επιχείρησε να μην εξαρτάται η στρατιωτική της ενίσχυση μόνο από τις ΗΠΑ ή άλλη χώρα. Πώς θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ στην άρνηση της κατοχικής Τουρκίας; Η απάντηση σε αυτό καθορίζει και τα επόμενα βήματα και τη θέση της Άγκυρας.

Η παράταση του πολέμου στην Ουκρανία, η κλιμάκωση του πολέμου σε άλλα πεδία και οι σκληρές στρατοπεδεύσεις γύρω από το ένα ή το άλλο μπλοκ, δημιουργούν ένα εντελώς νέο σκηνικό, μια καινούρια πραγματικότητα στις διεθνείς σχέσεις αλλά και στο εσωτερικό όλων των χωρών (εφημερίδα Δρόμος, 19.3). Είναι πρόδηλο ότι ο πόλεμος, που κάποιους άμεσα εμπλεκόμενους και μη συμφέρει να παρατείνεται, παρασύρει τα πάντα και επηρεάζει δραματικά τις οικονομίες, το επίπεδο διαβίωσης. Η “νέα κατάσταση πραγμάτων” δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται μοιρολατρικά. Η “σωστή πλευρά της ιστορίας” είναι αυτή της ειρήνης, της σταθερότητας, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.