Παρεμβάσεις Ευρωπαίων στον Ταγίπ για πιο ενεργή εμπλοκή της ΕΕ

Σε παρεμβάσεις προχώρησαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προς τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για το Κυπριακό. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, αξιωματούχοι οι οποίοι ενημερώθηκαν από τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη για την πρόταση του, για ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό, την μετέφεραν στον Ερντογάν, ζητώντας από αυτόν «να την σκεφτεί» και στη συνέχεια να ανταποκριθεί «για να σπάσει το αδιέξοδο στο Κυπριακό». Δεν μπορεί κανείς να ισχυρισθεί πως οι παρεμβάσεις αυτές έχουν αλλάξει τη στάση του Ερντογάν, εκείνο ωστόσο που κρίνεται είναι πως η πρόταση δεν κατατέθηκε και τελείωσε, αλλά οι αποδέκτες της, εταίροι μας στην Ένωση, δίνουν συνέχεια, τη θέτουν στην τουρκική πλευρά.

Είναι προφανές πως η Λευκωσία επενδύει σε ισχυρούς παίκτες  της Ε.Ε., όπως ο Γάλλος πρόεδρος, ο Γερμανός καγκελάριος, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κι άλλους, οι οποίοι διατηρούν κανάλια επικοινωνίας με την Άγκυρα. Ενημερωμένες πηγές σημείωναν με έμφαση πως οι συνομιλητές της Λευκωσίας φαίνεται ότι ανέλαβαν να μεταφέρουν την ιδέα για την εμπλοκή της Ε.Ε. και το έπραξαν ήδη, την έχουν θέσει προς την τουρκική πλευρά. Ανεξαρτήτως των μέχρι σήμερα αποτελεσμάτων σε σχέση με τη στάση της κατοχικής Τουρκίας, υπάρχει, λοιπόν, η αίσθηση στη Λευκωσία πως οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, οι οποίοι είδαν ως διέξοδο την πρόταση Χριστοδουλίδη, θα συνεχίσουν να την θέτουν. Άλλωστε, όπως συναφώς αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, όλοι αντιλαμβάνονται πως η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα λειτουργήσει επικουρικά στις προσπάθειες που θα καταβληθούν- όταν και όποτε αρχίσουν- υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.

• Όπως συναφώς εξηγεί ο Πρόεδρος «η ΕΕ έχει κάθε συμφέρον αλλά και υποχρέωση να συμβάλει ενεργά, μέσα από ένα πρωταγωνιστικό ρόλο, για την οριστική διευθέτησή του Κυπριακού, χρησιμοποιώντας όλα τα πολιτικο-οικονομικά μέσα και εργαλεία που έχει στη διάθεσή της, στο ευρύτερο πλαίσιο και των ευρωτουρκικών σχέσεων».  Παρουσιάζεται έτοιμος να συζητήσει  «ένα σταδιακό και επωφελές για όλους πακέτο, μέσα στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, που θα εξελίσσεται παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις για επίλυση του Κυπριακού στη συμφωνημένη βάση». Στα πλαίσια αυτά ζητά τον διορισμό μιας υψηλόβαθμης ευρωπαϊκής πολιτικής προσωπικότητας ως απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό.

Όπως έγινε γνωστό, στη Λευκωσία επενδύουν σε δυο επόμενους σταθμούς, που ενδεχομένως να επηρεάσουν τις εξελίξεις και την τύχη της πρότασης. Ο πρώτος αφορά την επόμενη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Ε.Ε., στο τέλος του τρέχοντος μηνός, στη διάρκεια της οποίας θα εγερθεί από κυπριακής πλευράς η πρόταση. Επί τούτου, όπως πληροφορούμαστε, υπήρξε σχετική ενημέρωση προθέσεων στη διάρκεια του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών. Είναι, συνεπώς, όλοι οι εταίροι μας ενημερωμένοι για τις κυπριακές προθέσεις. Ο δεύτερος σταθμός, είναι η σύνοδος του ΝΑΤΟ, στη Λιθουανία, στις 11 και 12 Ιουλίου, στην οποία θα παραστεί και ο  Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Εκεί αναμένεται ότι  θα υπάρξουν διμερείς συναντήσεις κατά τις οποίες θα γίνουν συζητήσεις και για το Κυπριακό.

Αυτή η κινητικότητα, αν και έχει να αντιμετωπίσει προβλήματα και εμπόδια, δυσκολίες, είναι στόχος της Λευκωσίας να συντηρηθεί με βασική επιδίωξη να προκύψει αποτέλεσμα. Μετά από μια μεγάλη περίοδο ακινησίας, ο σχεδιασμός είναι να μπει στην ατζέντα το Κυπριακό και ανεξαρτήτως της έκβασης της πρωτοβουλίας, θα ξεκαθαρίσει την εικόνα. Πρώτο, για το ποιος θέλει λύση και δεύτερον, ποια πλευρά κινείται εντός του πλαισίου. Βασικά όσοι παρακολουθούν τις κινήσεις στο Κυπριακό διαπιστώνουν πως οι δυο πλευρές ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες. Στην προκειμένη περίπτωση η Κυπριακή Δημοκρατία είναι στην πλευρά των αποφάσεων του ΟΗΕ και της Ε.Ε. ενώ η τουρκική προτάσσει παράνομες και παράλογες αξιώσεις, επιμένοντας σε εκ προοιμίου αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας, ώστε να προσέλθει σε συνομιλίες. Η πρωτοβουλία της Λευκωσίας προφανώς και στοχεύει να αποφύγει να πιεσθεί ώστε να συζητήσει την τουρκική ατζέντα.

Όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, στις Βρυξέλλες, παρά το γεγονός ότι διαπιστωνόταν αρχικά μια δυσπιστία για τον Χριστοδουλίδη, κυρίως για τα όσα ακούστηκαν προεκλογικά, φαίνεται πως οι κινήσεις της Λευκωσίας ανατρέπουν την εικόνα. Αναμένουν, βέβαια και τα αποτελέσματα και πως θα λειτουργήσει στη συνέχεια η κυπριακή πλευρά.

Εμπόδια και τρικλοποδιές

Τα Ηνωμένα Έθνη βλέπουν με διαφορετικό μάτι την πρωτοβουλία Χριστοδουλίδη για την εμπλοκή της Ε.Ε. στο Κυπριακό. Ο ειδικός αντιπρόσωπος του Διεθνούς Οργανισμού στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ, προσανατολίζεται προς το βρετανικό αφήγημα, το οποίο στηρίζεται στο αφήγημα ότι δεν θα πρέπει να… χαλάσει η σούπα. Κοντολογίς, αντί να εμπλακούν κι άλλοι, όπως η Ε.Ε., θα ήταν καλύτερα, κατά την άποψη τους, να επιχειρηθεί να βρεθεί μια φόρμουλα, που να ξεμπλοκάρει τη διαδικασία. Μια φόρμουλα, η οποία να δίνει την εντύπωση ότι κινείται στο πλαίσιο των ψηφισμάτων, αλλά να ικανοποιεί την τουρκική θέση στο θέμα της πολιτικής ισότητας. Πρόκειται για σενάρια “εποικοδομητικής ασάφειας”, που επιχειρούν να χωρέσουν κάτω από διάφορες ταμπέλες, ερμηνείες, που παραπέμπουν στην ανάγκη να ικανοποιηθεί η τουρκική πλευρά.

Είναι άλλωστε γνωστή η βρετανική λογική. Υπενθυμίζεται ότι ο Βρετανός πρέσβης στη Λευκωσία, Ιρφάν Σιντίκ, στη συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο»,  τον περασμένο Μάρτιο, είχε αναφέρει, μεταξύ άλλων, το εξής ενδεικτικό: «Το συνολικό πλαίσιο, η συνολική προσέγγιση, η διεθνώς συμφωνημένη προσέγγιση είναι αυτή που θέτουν τα Ηνωμένα Έθνη με τις παραμέτρους που θέτει η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, με πολιτική ισότητα. Αυτό που πάντα λέγαμε είναι ότι δεν είναι μια πολύ στενά κανονιστική προσέγγιση. Είναι ένα αρκετά ευρύ πλαίσιο. Τι σημαίνει πλήρης πολιτική ισότητα; Τι σημαίνει να έχουμε μια ομοσπονδία; Τι σημαίνουν η διζωνικότητα και η δικοινοτικότητα; Μπορούν να ερμηνευτούν με διαφορετικούς τρόπους. Έτσι, εντός του συμφωνημένου πλαισίου, υπάρχει ακόμη χώρος για νέες ιδέες και αυτό είναι το μόνο για το οποίο μιλάμε».

Είναι σαφές πως από πλευράς των Βρετανών η αντιμετώπιση της πρότασης για την εμπλοκή της Ε.Ε. έχει να κάνει και με τη διαχρονική της στάση στο Κυπριακό. Δεν επιθυμεί να ξεφύγει η πορεία των πραγμάτων από το δικό τους αφήγημα και στρατηγικές επιδιώξεις.

Χριστοδουλίδης-Γκουτέρες

Η τηλεφωνική επικοινωνία του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, που έγινε με πρωτοβουλία του πρώτου, είχε ως στόχο να επαναδεσμεύσει τον Αντόνιο Γκουτέρες σε μια νέα προσπάθεια. Προσπάθεια, που συνδέεται προφανώς και με το διορισμό απεσταλμένου για το Κυπριακό, εξέλιξη στην οποία «αντιστέκονται» οι Τούρκοι. Ο Γ.Γ. ενημερώθηκε και για τις κινήσεις της Λευκωσίας στο πεδίο της Ε.Ε. και εξηγήθηκε η σημασία η Ένωση να μπορεί να ενισχύσει πολλαπλώς τις προσπάθειες του ΟΗΕ. Η ενημέρωση για την εμπλοκή της Ε.Ε. έγινε και ενόψει των ενστάσεων που προβάλλονται και από υφιστάμενους τους κ. Γκουτέρες, όπως και από τους Βρετανούς. Ο Γ.Γ., πάντως, φαίνεται να επενδύει στο μετεκλογικό τοπίο στην Τουρκία, με ό,τι μπορεί να σημαίνει τούτο.

Ενδιαφέρον θα έχει το νέο ταξίδι του Τούρκου προέδρου στα κατεχόμενα. Η τουρκική πλευρά, όπως και δημοσίως, τοποθετείται, δεν είναι διατεθειμένη να εισέλθει σε συζητήσεις για την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό, εάν δεν γίνουν αποδεκτές οι αξιώσεις της. Την αναγνώριση, δηλαδή, της κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς καθεστώτος, ως προϋπόθεση για να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες. Την ίδια ώρα, η Άγκυρα συντηρώντας την αξίωση της αυτή, ως “διαδικαστικού θέματος”, που είναι η ουσία του Κυπριακού,  κινείται παράλληλα, σε δυο στρατηγικούς άξονες.

Ο πρώτος άξονας είναι η συστηματική προσπάθεια σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο ( προσωπικές παρεμβάσεις Ερντογάν), για αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας. Εγχείρημα ιδιαίτερα δύσκολο καθώς αντιμετωπίζει δυσκολίες. Ο δεύτερος άξονας είναι η ενσωμάτωση, η προσάρτηση των κατεχομένων στην Τουρκία. Πρόκειται για ένα σχέδιο, το οποίο δεν εξίσου δύσκολο, πλην όμως παραμένει στην ατζέντα της κατοχικής πλευράς. Είναι ενδεικτικό δε των τουρκικών προθέσεων ότι η Άγκυρα προβαίνει σε ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή. Κοντολογίς, προετοιμάζει το έδαφος.

Ενδιαφέρον, πάντως, θα έχει η επόμενη παράνομη επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην κατεχόμενη Κύπρο, που χρονικά τοποθετείται στις 20 Ιουλίου. Τι θα δηλώσει, εξαγγείλει και πως θα λειτουργήσει.