Πενταμερής: Φοβάται κάποιον αιφνιδιασμό η Λευκωσία

Γιατί, όμως, προχώρησε σε αυτή την Πενταμερή Διάσκεψη ο Αντόνιο Γκουτέρες; Έχει κάποιες ενδείξεις που δεν γνωρίζουμε; Ο Γενικός Γραμματέας έχει συγκαλέσει και στο παρελθόν τέτοιες συναντήσεις για το Κυπριακό με όλες να έχουν αποτύχει. Υπάρχει, πάντως, μια ανησυχία στη Λευκωσία για το ενδεχόμενο αιφνιδιασμού από πλευράς ΟΗΕ και για την ύπαρξη παρασκηνιακής συνεννόηση μεταξύ διαφόρων κέντρων λήψης αποφάσεων για κινήσεις, που θα φέρουν υπό πίεση την ελληνοκυπριακή πλευρά.

Η άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη έχει συγκληθεί, σε μια κρίσιμη περίοδο γεωπολιτικών εξελίξεων, που δεν μπορούν παρά να ληφθούν υπόψη, καθώς θα επηρεάσουν και την έκβαση της Διάσκεψης, κυρίως, όμως, τη συνέχεια. Όπως θα επηρεάσουν και τη στάση των εμπλεκόμενων, κυρίως της κατοχικής Τουρκίας.

Είναι συνεπώς σαφές πως το Κυπριακό μπήκε στην εξίσωση των γεωπολιτικών εξελίξεων και αναταράξεων και αυτό ενδέχεται να καθορίσει και τα όσα θα ακολουθήσουν της άτυπης Πενταμερής Διάσκεψη της Γενεύης. Οι βασικοί παίκτες, τοποθετώντας το θέμα της Κύπρου στο πάζλ της ανακατανομής ισχύος, που βρίσκεται σε εξέλιξη, φαίνεται να επενδύουν στα ευρωτουρκικά, για τα οποία η Άγκυρα επιδεικνύει εσχάτως αναβαθμισμένο ενδιαφέρον.

Παράλληλα, κάθε παίκτης της περιοχής αλλά και ευρύτερα, επιδιώκουν το Κυπριακό να μην επηρεάσει τους δικούς τους σχεδιασμούς. Παράδειγμα, το Ισραήλ, το οποίο ενώ στο παρελθόν ευνοούσε τους σχεδιασμούς της κατοχικής Τουρκίας, τα τελευταία χρόνια διαφοροποιήθηκε. Υπάρχει ένας πρόδηλος ανταγωνισμός των δυο κατοχικών δυνάμεων, στο πλαίσιο του στρατηγικού ελέγχου της περιοχής.

Οι εξελίξεις, λοιπόν, στην περιοχή μας, στη Γάζα, στο Ουκρανικό και οι αλλαγές στο διεθνές αποτύπωμα των ΗΠΑ, μετά την εκλογή του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, διαμορφώνουν, νέα δεδομένα και νέες συμπεριφορές. Είναι σαφές ότι ξεκάθαρα πλέον το Κυπριακό εξαρτάται και από άλλες εξελίξεις και τα επόμενα βήματα θα εξαρτηθούν και από την εν γένει συμπεριφορά των διαφόρων παικτών αλλά και από τη σύγκρουση διαφορετικών συμφερόντων. Τούτο μπορεί να ίσχυε και στο παρελθόν, αλλά τώρα είναι πιο ορατό. Ενδεχομένως και πιο επικίνδυνο. Η Λευκωσία κράτα «αναμμένες τις μηχανές» και παρακολουθεί τις εξελίξεις παρεμβαίνοντας. Οι παρεμβάσεις της έχουν στόχο να είναι παρούσα στα διαδραματιζόμενα αλλά παράλληλα να ενεργεί και αποτρεπτικά σε ό,τι αφορά την Τουρκία.

Τουρκική αναβάθμιση

Είναι σαφές ότι η Άγκυρα αισθάνεται αναβαθμισμένη την περίοδο αυτή και θέλει μάλιστα τούτο να το δείχνει με κάθε ευκαιρία. Ενόψει τούτου προφανώς και δεν θα έχει λόγο να εισέλθει σε οποιονδήποτε διάλογο σε σχέση με το Κυπριακό, ο οποίος θα οδηγεί σε συμφωνία. Θεωρεί, ωστόσο, ότι ένας αναβαθμισμένος ρόλος, ο οποίος φαίνεται να αποκτά στην παρούσα φάση, θα της προσφέρει τη δυνατότητα διασφάλισης περαιτέρω πλεονεκτημάτων και σε σχέση με την Κύπρο.

Είναι, όμως, σαφές πως η κατοχική πλευρά έχει επανέλθει στα ευρωτουρκικά επιδιώκοντας- όπως δηλώνει επισήμως- την ένταξη στην ΕΕ. Αν και δύσκολο το εγχείρημα της ένταξης, τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Φιντάν δηλώνουν αλαζονικά πως η Τουρκία «θα ενταχθεί για να σώσει την ΕΕ». Παράλληλα, η Άγκυρα δίνει βάρος στη συμμετοχή της στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συντήρηση διαδικασίας!

Είναι προφανές ότι η όποια συντήρηση μιας διαδικασίας, που δεν θα προχωρά επί της ουσίας, είναι πλέον και επιλογή της Άγκυρας, ευελπιστώντας ότι αυτό θα τη βοηθήσει και στο πεδίο των ευρωτουρκικών. Σε αυτό, μη έχοντας άλλο εργαλείο προς αξιοποίηση, επενδύουν τα Ηνωμένα Έθνη όπως και οι Βρυξέλλες. Εκτός κι εάν στη Νέα Υόρκη έχουν «άσσο στο μανίκι» και θα αιφνιδιάσουν.

Στη μεγάλη εικόνα θα πρέπει να αξιολογηθούν κι άλλες κινήσεις. Η κατοχική Τουρκία θέτει υψηλούς στόχους και ρόλους. Η Άγκυρα παρουσιάζεται πρόθυμη να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία και να εγγυηθεί την ανεξαρτησία της. Τούτο «εξηγεί» και την παρουσία του Τούρκου ΥΠΕΞ στην πρόσφατη σύναξη στο Λονδίνο, για το Ουκρανικό. Γεγονός, που εξόργισε τη Λευκωσία αλλά και την Αθήνα. Εξ ου και η παρέμβαση του Προέδρου Χριστοδουλίδη και πίσω από τις κλειστές πόρτες του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αλλά και δημόσια. Εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκεια του για την παρουσία της κατοχικής δύναμης στις συνόδους.

Είναι σαφές πως μέσα διαφορετικά συμφέροντα, γεωπολιτικές συγκυρίες, η Λευκωσία κινείται σε τεντωμένο σχοινί και έχει να διανύσει απόσταση μέσα από λεπτές ισορροπίες. Κι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Αυτό που ανησυχεί την ελληνική πλευρά στην Κύπρο είναι οι τουρκικές κινήσεις την επόμενη ενός ναυαγίου. Πώς θα ενεργήσει και πώς οι κινήσεις της θα αντιμετωπισθούν από τη λεγόμενη διεθνή κοινότητα.