Πέντε κρίσιμα ερωτήματα για τον εξοπλισμό των Belharra

Οι πηχυαίοι τίτλοι στην Ελλάδα που ξεχειλίζουν από εθνική υπερηφάνεια περισσεύουν το τελευταίο διάστημα με αφορμή τη διαδικασία επανεξοπλισμού (Rafale και Belharra) μετά από την υπερδεκαετή παραμέληση των Ενόπλων Δυνάμεων. Ήταν περίοδος χωρίς ανανέωση κύριου υλικού, χωρίς καν συντήρηση και αναβάθμιση υφισταμένου. Θα ήταν φρόνιμο, όμως, να μην πάρουν τα μυαλά μας αέρα. Προφανώς, η Ελλάδα δεν μετατρέπεται σε μεγάλη δύναμη.

Ο ενθουσιασμός του πολίτη που αντιλαμβάνεται τις αρνητικές συνέπειες της εγκατάλειψης και τη σημασία των σημερινών παραγγελιών, δημιουργεί, ωστόσο, κλίμα συγκάλυψης γνωστών παθογενειών του συστήματος, πολιτικού και στρατιωτικού. Επίσης, ευνοεί την επανεμφάνιση φαινομένων που ταλαιπώρησαν τη χώρα και έβλαψαν την εθνική άμυνα. Ως ενδεικτικό παράδειγμα, που δεν είναι το μόνο, θα θέσουμε, λοιπόν, ενδεικτικά κάποια ερωτήματα που έχουν μείνει αναπάντητα.

Ένα εξ αυτών αφορά την παντελή απουσία ενημέρωσης για τις ουσιώδεις λεπτομέρειες εξοπλιστικών προγραμμάτων. Ως ενδεικτικό παράδειγμα, που δεν είναι το μόνο, είναι η υπόθεση των φρεγατών Belharra. Οι πληροφορίες που διακινούνταν εντελώς αντίθετες. Η παραπληροφόρηση οργίαζε και εξακολουθεί και δεν υπάρχει τίποτα πέραν των διαρροών διαφόρων πλευρών. Επισήμως κανείς δεν ενημερώνει, χωρίς και αν εξηγεί για ποιον λόγο είναι απόρρητο!

Στην περίπτωση αυτή η κατάχρηση του απορρήτου έχει σκοπό να καλύψει σφάλματα ή/και σκοπιμότητες. Ακόμα και οι προδιαγραφές που ζητούνταν από τους υποψήφιους προμηθευτές φρεγατών ήταν απόρρητες. Κάπως έτσι το πυροβόλο Strales που ενώ ζητούνταν από όλους τους υποψήφιους προμηθευτές, έφτασε «να μην το έχει ζητήσει το Πολεμικό Ναυτικό»! Ας δούμε λοιπόν τα πέντε ερωτήματα για τον εξοπλισμό των Belharra, για τα οποία δεν υπάρχει καμία επίσημη απάντηση.

Τα πέντε ερωτήματα για τις Belharra

Πρώτον: Από τις τρεις φρεγάτες Belharra που θα προμηθευτούμε, θα είναι κάποια εξοπλισμένη με δύο εκτοξευτές Sylver A50 (συνολικά 16 κελιά εκτόξευσης βλημάτων) όπως προβλέπεται στη γαλλική διαμόρφωση; Αρχικά διακινούνταν η πληροφορία ότι θα ήταν η πρώτη για να κυκλοφορήσει αργότερα ότι ισχύει και για τη δεύτερη. Όπως πηγές αναφέρουν ότι και οι δύο θα διαθέτουν 32 θέσεις.

Δεύτερον: Επειδή σχετικώς με το πρώτο ακούγεται ότι εμείς θα προσθέσουμε στη Belharra άλλους δύο εκτοξευτές Sylver A50 (επιπλέον 16 κελιά εκτόξευσης βλημάτων) σε μεταγενέστερο χρόνο, αυτομάτως το ερώτημα που γεννιέται είναι ποιος θα αναλάβει τις εκ των υστέρων εργασίες μετατροπής;  Ποιο θα είναι το κόστος και πόσο χρόνος θα απαιτηθεί για να υλοποιηθούν; Αν φυσικά ισχύει η εκδοχή των 32 θέσεων, τότε το ερώτημα δεν υφίσταται.

Τρίτον: Πότε θα είναι έτοιμο το γαλλικό σύστημα ηλεκτρονικών αντιμέτρων (ECM); Θα ενσωματώνει τεχνολογία anti-drone; Για να γνωρίζουμε πόσο καιρό θα επιχειρούμε με τις Belharra, χωρίς δυνατότητα παρεμβολών εξουδετέρωσης επάκτιων συστοιχιών βλημάτων, αντιπλοϊκών βλημάτων, μη επανδρωμένων αεροχημάτων κ.λπ.

Τέταρτον: Οι Belharra θα διαθέτουν σύστημα εκτόξευσης αερόφυλλων και θερμοβολίδων (chaffs & flares) στην αντιαεροπορική τους ομπρέλα; Πως θα λειτουργεί χωρίς να υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα ECM; Φημολογία υπήρχε και για τα αντίμετρα κατά τορπιλών.

Πέμπτον: Πότε θα τοποθετηθεί στις Belharra το σύστημα SeaRAM CIWS (εγγύς αντιβληματικής προστασίας) που επελέγη αλλά δεν συμπεριλαμβάνεται στην αρχική διαμόρφωση; Γιατί επελέγη το SeaRAM; Μήπως γιατί είναι αυτόνομης λειτουργίας και δεν απαιτείται η διασύνδεση-ολοκλήρωση του με το Σύστημα Διαχείρισης Μάχης;

Μετά τα Ίμια

Με την “αγορά του αιώνα” στα τέλη της δεκαετίας του 1980,οι δικαστικές περιπέτειες οδήγησαν στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, που δικαίως αισθάνονταν απροστάτευτα, να μην βάζουν την υπογραφή τους. Δεν προχώρησε τίποτα με φυσιολογικούς ρυθμούς, με αποτέλεσμα η χώρα να ξυπνήσει από τον αυτοκαταστροφικό λήθαργο με την κρίση των Ιμίων. Τότε, όλοι συνειδητοποίησαν ότι είχαν αφήσει την άμυνα της χώρας στην τύχη της.

Ο τότε πρωθυπουργός, που με τα γραπτά του πριν αναλάβει την ευθύνη της διακυβέρνησης είχε συμβάλλει αθέλητα στην απόφαση της Άγκυρας να εμπλακεί σε αιφνιδιαστικό στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό. Πώς; Μιλούσε για τον ανταγωνισμό δύο εθνικισμών και για μείωση των αμυντικών δαπανών. Μετά τα Ίμια, πιεζόμενος από την εθνική ζημιά, δέσμευσε μεγάλο ποσό για τον επανεξοπλισμό. Η απουσία θεσμών που να προστατεύουν κατά το δυνατόν από καταχρήσεις και διαφθορά, οδήγησε σε σοβαρά παρατράγουδα και δικαστικές περιπέτειες του Άκη Τσοχατζόπουλου και του Γιάννου Παπαντωνίου. Η οικονομική κρίση μετά το 2008 που οδήγησε στα μνημόνια, οδήγησε εκ νέου στην εγκατάλειψη των Ενόπλων Δυνάμεων.

Η κλιμάκωση της τουρκικής επεκτατικής πίεσης στην Ανατολική Μεσόγειο και η υβριδική επίθεση στον Έβρο, σε συνδυασμό με την εξοπλιστική φρενίτιδα της Τουρκίας, εξώθησε την κυβέρνηση Μητσοτάκη να προσανατολιστεί στο ζήτημα της άμυνας. Μέχρι τώρα, η Ελλάδα μπορεί να αντιπαρατάξει για να αποτρέψει μία πολεμική κρίση τα οπλικά συστήματα που είχαν αγοραστεί μετά τα Ίμια, με όποιες διαδικασίες είχαν επιλεγεί –και τότε ο περιώνυμος “γεωπολιτικός παράγων” ήταν πανταχού παρών– και όπως είχε υλοποιηθεί.

Το πρόσχημα της διαφάνειας

Σήμερα, βρισκόμαστε περίπου στην ίδια κατάσταση. Τρέχουμε να προλάβουμε με διαδικασίες που καταπατούν ακόμα και το νομικό πλαίσιο που ψήφισε η κυβέρνηση για τα εξοπλιστικά. Όπως είχαν αδιαφορήσει όλοι για τις προειδοποιήσεις ότι αν οι ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων τοποθετούνται στον πάτο των εθνικών προτεραιοτήτων θα οδηγηθούμε σε περιπέτειες, έτσι δεν δίνουν σημασία τώρα και στις προειδοποιήσεις για τις διαδικασίες.

Με πρόσχημα τη διαφάνεια είχε ψηφιστεί ένας νόμος που δεν επέτρεπε την προμήθεια ούτε… βίδας, χωρίς την παρέλευση τουλάχιστον διετίας. Όταν δε αποφασίστηκε αυτό να αλλάξει, οι μισές αλλαγές που ζήτησαν τα Επιτελεία και η Πολεμική Βιομηχανία δεν λήφθηκαν υπόψη. Σήμερα, εκείνα τα προβλήματα χρησιμοποιούνται εμμέσως ως δικαιολογία για να καλύψουν την λανθασμένη μέθοδο που έχει επιλεγεί, στο όνομα ότι διανύουμε κατάσταση εθνικής ανάγκης.

Και επειδή πολλοί ενδεχομένως να θεωρήσουν τα ανωτέρω σαν “θεωρίες”, θα γίνουμε συγκεκριμένοι. Σοβαρό θέμα είναι η “κουλτούρα του απορρήτου” που ισχύει στην Ελλάδα. Θεσμικά κείμενα-πυξίδες της αμυντικής πολιτικής (Πολιτική Εθνικής Άμυνας, Εθνική Στρατιωτική Στρατηγική κ.λπ.) που σε όλες τις χώρες βρίσκονται αναρτημένα στο Διαδίκτυο, γιατί έτσι πρέπει, εδώ βαφτίζονται απόρρητα!

Ουδείς γνωρίζει τί αντιλαμβάνεται η Ελλάδα ως απειλή και τι σκοπεύει να κάνει για να την αντιμετωπίσει. Προφανώς διότι έχουμε αποδειχθεί ανίκανοι να συμφωνήσουμε ακόμα και στα στοιχειώδη. Ασάφειες υπάρχουν ακόμα και σε αυτό που αποκαλείται “αμυντικό δόγμα” (defence doctrine). Η κατάχρηση της έννοιας του απορρήτου πηγάζει κυρίως από το γεγονός ότι η Ελλάδα στερείται κουλτούρας για την εθνική ασφάλεια.

Πληροφορίες και διαρροές

Το ίδιο κλίμα διαχέεται και στα εξοπλιστικά προγράμματα. Καθένας στηρίζεται σε σκόρπιες πληροφορίες-διαρροές που η δημοσίευσή τους προκαλεί σύγχυση. Η υπεύθυνη ενημέρωση από τα Επιτελεία για τη λογική και το σκεπτικό κάθε εξοπλιστικής επιλογής, ώστε να μεταφερθεί στην ελληνική κοινωνία μια σαφής εικόνα για το τι συμβαίνει, απουσιάζει εντελώς.

Είναι άσκοπη η δαπάνη σε προσωπικό για να εκδίδονται Δελτία Τύπου και να στέλνονται φωτογραφίες αρχηγών από επισκέψεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Στο παρελθόν μπορούσε κανείς να ζητήσει ενημέρωση για κάποιο θέμα και του παρεχόταν από τους αρμόδιους, ενώ συχνά δινόταν και άτυπο σημείωμα, ώστε να διασφαλιστεί ότι η μεταφορά στην κοινωνία θα είναι ακριβής. Όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν.

Ο κορονοϊός δεν αποτελεί επαρκή δικαιολογία. Υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις, στελέχη με πραγματική επιχειρησιακή εμπειρία και γνήσια ανησυχία για τα κακώς κείμενα, στις υπηρεσίες ενημέρωσης ή εκτός, που προσπαθούν φιλότιμα να καλύψουν το κενό. Επειδή όμως τα δισεκατομμύρια που δαπανώνται είναι χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου, δεν συνάδουν με τη δημοκρατία οι λογικές των “πεφωτισμένων ηγεσιών” που φροντίζουν για το καλό μας, χωρίς να μας ενημερώνουν.