Πες μου τον εχθρό σου να σου πω τι όπλα χρειάζεσαι – Ρωσία ή Τουρκία;

Στις 07.25′ της Τρίτης 9 Ιουνίου 2021 ένα μεγάλο αμερικανικό αεροπλάνο ηλεκτρονικού πολέμου απογειώθηκε από την βάση της Σούδας. Ήταν του πλέον σύγχρονου τύπου, ένα RC-135V με δυνατότητες SIGINT, δηλαδή συλλογής και επεξεργασίας κάθε είδους ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών. Το πλήρωμά του, αν είχε πλήρη στελέχωση, ήταν 27 αξιωματικοί της αεροπορίας των ΗΠΑ.

Κατά τη διάρκεια της πτήσης του είχε ανοικτούς τους πομπούς προσδιορισμού θέσης και έτσι έγινε δυνατή η παρακολούθηση της πτήσης του από τον ιστότοπο Flightradar. Σε αυτό έφερε τον κωδικό πτήσης KINE21. Το αεροσκάφος διέσχισε τον ελληνικό εναέριο χώρο από νότο προς βορρά, μπήκε στον αντίστοιχο της Βουλγαρίας και από εκεί πέρασε στην Μαύρη Θάλασσα.

Την διέσχισε από δυτικά προς τα ανατολικά μέχρι που έφθασε κοντά στα σύνορα της Ρωσίας με τη Γεωργία, νότια από την πόλη Σότσι. Εκεί έστριψε προς τα βορειο-δυτικά ακολουθώντας το περίγραμμα των ακτών της Ρωσίας, 40 με 50 χιλιόμετρα μακριά από αυτές. Το ύψος της πτήσης σταθερό στα 31.500 πόδια. Στο ύψος του Νοβοροσίρσκ το αεροσκάφος στράφηκε δυτικά για να περάσει πολύ κοντά από τις ακτές της Κριμαίας.

Κατόπιν φάνηκε να κατευθύνεται προς την Οδησσό, όμως, στο ύψος της πόλης Ευπατόρια, αντέστρεψε την πορεία του για να ακολουθήσει, προς την αντίθεση κατεύθυνση την ίδια διαδρομή κατά μήκος των ρωσικών ακτών. Ετούτη την κίνηση την επανέλαβε μερικές φορές ακόμα, παραμένοντας για πολλές ώρες στην περιοχή, άλλοτε πιο κοντά, άλλοτε πιο μακριά στις ακτές της Ρωσίας. Η πτήση αυτή κράτησε ολόκληρη σχεδόν την ημέρα. Αργά το απόγευμα το αεροσκάφος εγκατέλειψε την κίνησή του και επέστρεψε πίσω στην βάση της Σούδας. Προσγειώθηκε εκεί στις 18.25′.

Δεν γνωρίζω, με βάση τους ισχύοντες ορισμούς, εάν η πτήση αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί επιθετική. Προκλητική, όμως, στον μέγιστο βαθμό σίγουρα ήταν. Δεν έγινε καμία προσπάθεια να κρυφτεί η πορεία του. Η στρατιωτική μηχανή των ΗΠΑ θεωρεί δικαίωμά της να  παρακολουθεί και να καταγράφει κάθε εκπομπή του όποιου κράτους, από τα ραντάρ της πολιτικής αεροπορίας, ως τους στρατιωτικούς ασυρμάτους ή τα κινητά τηλέφωνα των πολλών. Αυτή τη δουλειά έκανε επί ώρες το εν λόγω αεροσκάφος.

Έρευνες και πτήσεις

Τις ίδιες ώρες που μια ελληνική(;) βάση γινόταν ορμητήριο για μια προκλητική επιχείρηση ενάντια σε ένα κράτος, με το οποίο η Ελλάδα δεν έχει διαφορές, στα νερά του Αιγαίου, νότια της Χίου και βόρεια της Σάμου και της Ικαρίας, το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Tubitac Marmara, με βάση τουρκική NAVTEX, πραγματοποίησε πολυήμερες έρευνες, μάλλον όχι για την ποιότητα των υδάτων. Προσεκτικά κινήθηκε έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα των έξι μιλίων, αλλά από εκεί και πέρα κινήθηκε ελεύθερα, ως να βρίσκεται σε τουρκικά χωρικά ύδατα. Ουδεμία αντίδραση υπήρξε από την ελληνική πλευρά!

Ακόμα πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι εκείνες των τακτικών τουρκικών εναέριων περιπολιών αεροσκαφών έρευνας και διάσωσης ή ναυτικής συνεργασίας ή ηλεκτρονικού πολέμου και αναγνώρισης κατά μήκος του Αιγαίου σε τροχιές πτήσης που εφάπτονται του 25ου μεσημβρινού. Η “συνήθεια” αυτή είχε ξεκινήσει παλαιότερα σε “ερευνητική μορφή” με αεροσκάφη CN235. Η απόκτηση από την γειτονική χώρα ειδικών αεροσκαφών C72 (ATR-72 σε διαμόρφωση ναυτικής συνεργασίας) έδωσε νέες δυνατότητες, οι οποίες και αξιοποιήθηκαν σχεδόν αμέσως.

Στις 28 Μαΐου ένα αεροσκάφος αυτού του τύπου έκανε πολύωρη περιπολία στο Αιγαίο, ακολουθώντας τη γραμμή των τουρκικών διεκδικήσεων. Στην περίπτωση αυτή ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στην βαθιά εκτροπή της πορείας του ανάμεσα στην Λέσβο και στην Χίο, όπου ερεύνησε μεθοδικά τον εκεί διάδρομο ως περίπου τις τουρκικές ακτές. Κατόπιν συνάντησε πάλι την γνωστή διαδρομή του 25ου μεσημβρινού. Να θυμίσουμε ότι ο μεσημβρινός αυτός τέμνει το νησί της Κρήτης στο ύψος του Ηρακλείου!

Υπόθεση διευθετήσεων

Η απουσία αντιδράσεων από την ελληνική πλευρά επιτρέπει την υπόθεση να τοποθετηθούν οι τουρκικές αυτές κινήσεις στο πλαίσιο ευρύτερων “διευθετήσεων” στα ζητήματα κυριαρχίας στο Αιγαίο. Τόσο οι πτήσεις των τουρκικών στρατιωτικών αεροπλάνων, όσο και οι έρευνες του Tubitac Marmara στο Ικάριο πέλαγος τοποθετούνται με ακρίβεια στο πλαίσιο των τουρκικών διεκδικήσεων, αλλά και στο πλαίσιο των λύσεων που έχουν προταθεί από τρίτους για “δίκαιη κατανομή της κυριαρχίας” στο Αιγαίο.

Πρόκειται για την πρόταση των “γλωσσών”: εκεί δηλαδή που υπάρχουν ανοικτοί ευρείς δίαυλοι μεταξύ των ελληνικών νησιών (το άνοιγμα του Αγίου Ευστρατίου, το πέρασμα ανάμεσα σε Χίο και Λέσβο ή ανάμεσα σε Χίο και Σάμο-Ικαρία), εκεί θα δημιουργούνται προβολές τουρκικής θαλάσσιας κυριαρχίας, που θα εξασφαλίζουν διαδρομές στο κεντρικό Αιγαίο. Στη δε ζώνη του κεντρικού Αιγαίου το όριο μεταξύ των κυριαρχικών δικαιωμάτων θα είναι ο προαναφερθείς 25ος μεσημβρινός. Προφανώς, για να υλοποιηθεί αυτή η “λύση” θα πρέπει προηγουμένως να έχει γίνει πλήρως αποδεκτός ο περιορισμός των κυριαρχικών δικαιωμάτων των νησιών αυστηρά και μόνο στα έξι μίλια των χωρικών τους υδάτων, όπως ισχυρίζεται η Άγκυρα.

Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι συζητιέται στις διάφορες ελληνοτουρκικές συναντήσεις σε κάθε επίπεδο: από αυτό των αρχηγών κρατών ως εκείνο των αξιωματικών που συζητούν “τεχνικά” θέματα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Από τις κινήσεις όμως των τουρκικών πλοίων και αεροπλάνων, από την έντονη δραστηριότητα τουρκικών αλιευτικών (άλλη μάστιγα), έξι μίλια έξω από τις ελληνικές ακτές, σε συνδυασμό με την ΜΗ αντίδραση των ελληνικών κυβερνητικών, στρατιωτικών και λοιπών αρχών, συνάγεται ότι έχει ήδη προχωρήσει κάποιο είδος συμφωνίας πάνω σε αυτές τις γενικές γραμμές.

Ο εχθρός Ρωσία

Το ένα ερώτημα φέρνει το άλλο. Έτσι λοιπόν με βάση τα όσα παραπάνω παρατηρήσαμε, ερχόμαστε στο βασικό ερώτημα που απασχολεί σήμερα τα θέματα της “εθνικής άμυνας”: το θέμα των εξοπλισμών. Όταν ανοίγει η συζήτηση για το είδος του εξοπλισμού και των οπλικών συστημάτων που θα χρειαστούν οι εθνικές ένοπλες δυνάμεις, το πρώτο, βασικό και ουσιαστικό, το οποίο πρέπει να απαντηθεί είναι το ποιος θα είναι ο εχθρός, ενάντια σε ποιον θα εξοπλιστείς.

Στην περίπτωση που ο εχθρός είναι η Ρωσία (ή το Ιράν, ή όποιος άλλος απόμακρος) τότε οι εξοπλισμοί σου προφανώς θα ενταχθούν στη λογική του ευρύτερου συμμαχικού πλαισίου και των αναγκών του. Προφανώς η Ελλάδα δεν θα κάνει μόνη της πόλεμο ενάντια στη Ρωσία, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου συνασπισμού θα τον κάνει. Σε αυτήν την περίπτωση οι ελληνικές δυνάμεις θα έχουν συμπληρωματικό, υποστηρικτικό, βοηθητικό σε κάθε περίπτωση ρόλο, στο πλευρό ισχυρότερων που θα κάνουν την “βαριά δουλειά”. Οι εξοπλισμοί που θα υπηρετήσουν τέτοιου είδους αποστολές θα προσαρμοστούν λοιπόν ανάλογα.

Με λίγα λόγια, σε αυτήν την περίπτωση τα αμερικανικά μεταχειρισμένα οχήματα ή όπλα ή ακόμα και εκείνα τα αυτοσχέδια πλοία (“παράκτιων αποστολών”) μπορούν άριστα να ανταποκριθούν στο καθήκον. Στο πλευρό φίλων και συμμάχων θα κάνουν βοηθητικό έργο και θα είναι μάλιστα και επαρκώς αναλώσιμα, ώστε να θυσιαστούν, άμα χρειαστεί, στη θέση των πιο ισχυρών συμμαχικών μονάδων. Στην περίπτωση αυτή οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις θα εξαρτώνται και θα καλύπτονται από το ευρύτερο συμμαχικό πλαίσιο. Το μόνο ενοχλητικό είναι το κόστος που θα καταβάλει η Ελλάδα για εξοπλισμούς, οι οποίοι θα εξυπηρετούν αποκλειστικά και μόνο πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους τρίτων.

Που θα χρησιμεύσουν οι εξοπλισμοί;

Η περίπτωση της άμυνας απέναντι στις τουρκικές διεκδικήσεις είναι πιο σύνθετη σε αυτό το πεδίο. Στην περίπτωση που η Ελλάδα αποφασίσει να αντιδράσει δυναμικά στο ολοένα και πιο ευρύ φάσμα των τουρκικών διεκδικήσεων τότε, πραγματικά, θα πρέπει να δημιουργήσει ένοπλες δυνάμεις ικανές να δράσουν αυτόνομα, προσανατολισμένες σε ένα αυστηρά εθνικό πλαίσιο, έξω από συγκυρίες και πιέσεις τρίτων. Τότε όντως χρειάζεται τελείως διαφορετικά όπλα, πέρα από το τι προσφέρουν οι ΗΠΑ και το τι χρειάζονται οι συμμαχικές ανάγκες.

Με τα τωρινά δεδομένα φαίνεται να διαγράφεται η τρέχουσα πολιτική επιλογή της παρούσας, όπως και της προηγούμενης ελληνικής κυβέρνησης – της πολιτικής ελίτ της χώρας αν προτιμάτε. Η επιλογή αφορά τον με κάθε τρόπο κατευνασμό της Τουρκίας, ακόμα και εάν αυτό γίνει με παραχώρηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Ο περιορισμός των κυριαρχικών δικαιωμάτων των νησιών στα έξι μίλια και η κατανομή του Αιγαίου στη βάση του 25ου μεσημβρινού δεν αφορά μόνο θαλάσσιες εκτάσεις, αλλά μετατρέπει τα μεγάλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου σε ένα είδος “ουδέτερης ζώνης”, κάτι σαν το Βερολίνο στην μέση της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου.

Κάτω από αυτό το πρίσμα οι συζητήσεις για εξοπλισμούς κινούνται επί του κενού. Λείπει δηλαδή ο αρχικός πολιτικός στόχος, η απάντηση στο ερώτημα εναντίον ποιανού, σε ποιον πόλεμο, θα χρησιμεύσουν οι εξοπλισμοί αυτοί. Έτσι, λοιπόν, η συζήτηση για τις φρεγάτες έχει την πολυτέλεια να σέρνεται επί χρόνια, όπως και όλα τα άλλα εξοπλιστικά προγράμματα. Έτσι, η αναζήτηση μεταχειρισμένων ευκαιρίας από τις ΗΠΑ εξακολουθεί να είναι βασικό στοιχείο προγραμματισμού (να υπήρχε τουλάχιστον πρόνοια εκσυγχρονισμού και βελτίωσης αυτών των μεταχειρισμένων).

Να περιμένουμε απαντήσεις; Σιγά μην δοθούν. Μέσα στο περίεργο πλαίσιο “δημοκρατικής διακυβέρνησης” που έχει εγκατασταθεί, οι πολλοί όσο λιγότερα ξέρουν τόσο το καλύτερο. Οι τύχες της χώρας και του λαού μας κρίνονται πλέον σε μυστικοσυμβούλια και σε διαπραγματεύσεις “στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ“, όπου, ως γνωστό, η Τουρκία είναι σύμμαχος. Ο εχθρός είναι η Ρωσία! Εμείς πάντως βρίσκουμε υπερβολικό να ξοδευτούν δέκα δισ. ευρώ για να εξυπηρετηθεί ο πόλεμος κατά της Ρωσίας, η οποία παρεμπιπτόντως έχει και πυρηνικά…