Πίσω από τα μεγάλα λόγια! – Η πραγματική κατάσταση στο Ναυτικό

Όνειρο ήταν και τελείωσε; Ο λόγος για το πρόγραμμα κορβετών του Πολεμικού Ναυτικού. Οι πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν το Σαββατοκύριακο κάνουν λόγο για υποχώρηση της προτεραιότητας του προγράμματος λόγω έλλειψης πόρων. Θα προηγηθεί ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών MEKO 200HN και βλέπουμε. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το Πολεμικό Ναυτικό έχει πολύ μεγάλες και ανελαστικές ανάγκες.

Μήπως ως μέγα ζητούμενο θα αναδειχθεί προσεχώς το να αποφύγουμε την εκ νέου εγκατάλειψη των Ενόπλων Δυνάμεων με τη δικαιολογία της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας; Αυτό θα ήταν αυτοκαταστροφικό. Η οξύτητα της απειλής που αντιμετωπίζει η Ελλάδα επιδεινώνεται καθημερινά. Αναλυτές διατυπώνουν την εκτίμηση ότι η Τουρκία έχει περάσει στη φάση της προετοιμασίας της διεθνούς κοινής γνώμης για να πραγματοποιήσει επιθετική κίνηση κατά της Ελλάδας. Κοινός τόπος είναι ότι στόχος θα είναι να την σύρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Μήπως ξεχνούμε ότι αυτό στο τραπέζι θέλει να σύρει την Ελλάδα, αφού πρώτα δημιουργήσει κάποιο στρατιωτικό τετελεσμένο; Ένα νησί; Εάν θεωρούμε ότι η Τουρκία δεν θα τολμήσει, φοβούμενη το σάλο που θα προκληθεί από τη συμπεριφορά της, μάλλον κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου. Εάν δεν θέλουμε να απαξιωθούν στην πράξη αμυντικές και εξοπλιστικές δαπάνες δεκάδων δισεκατομμυρίων, τις οποίες πλήρωσε από τον ιδρώτα του ο ελληνικός λαός, οφείλουμε η ρητορική περί αποτρεπτικής στρατηγικής να έχει επαρκές αντίκρισμα και ως εκ τούτου να είναι πειστική.

Τί είχε πει προ διετίας ο σημερινός Αρχηγός ΓΕΕΘΑ; «Πρώτα θα τους κάψουμε και μετά θα ανεβούμε να δούμε ποιος είναι». Τότε υπήρξαν αντιδράσεις. Δυστυχώς και για εμάς, το να ξεκαθαρίσουμε ότι σε περίπτωση παραβίασης της εθνικής κυριαρχίας ο δράστης θα δεχθεί στο κεφάλι ό,τι υπάρχει στο οπλοστάσιο των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι μονόδρομος. Μήπως όμως είναι αυτή ακριβώς η εθνική υποχρέωση που έχει καταστήσει τόσο δύσκολο για τις πολιτικές ηγεσίες να διεκδικήσουν «το μεγάλωμα της Ελλάδας», για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του υπουργού Εξωτερικών Δένδια μετά τις συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στα δυτικά; Μήπως κατά βάθος μας τρομάζει η υποχρέωση υπεράσπισης περιοχών που πλέον όλοι αντιλαμβάνονται ότι μπορούν να αλλάξουν το οικονομικό μέλλον της χώρας;

To πρόγραμμα για 3+1 κορβέτες

Αν το είχαν αντιληφθεί νωρίτερα, ή μάλλον, αν και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είχε πάρει διαζύγιο με την κοινή λογική, κρυπτόμενη πίσω από πολιτικώς ορθά ιδεολογήματα οικολογικού χαρακτήρα, σήμερα θα μιλούσαμε διαφορετικά. Τέτοιες ολιγωρίες η Ιστορία δεν τις συγχωρεί. Θα αποτελέσει λοιπόν το πρόγραμμα των κορβετών του Πολεμικού Ναυτικού –κι όχι μόνο– θύμα αυτού του λάθους; Οι πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν πρόσθεταν πως όταν έρθει η ώρα υλοποίησης του προγράμματος, ο προϋπολογισμός θα είναι μικρότερος! Η θέση του Πολεμικού Ναυτικού παραμένει ότι έχει σχεδιάσει με βάση τα 2 δισ. ευρώ για την απόκτηση (σ.σ. όχι «πρόσκτηση» που επιμένει η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία) 3+1 κορβετών.

Έχει μάλιστα ενημερώσει το Μέγαρο Μαξίμου ότι οι τρεις φιναλίστ κορβέτες (γαλλικές “Gowind”, ιταλικές “Doha” και ολλανδικές “Sigma10514”) καλύπτουν τις επιχειρησιακές απαιτήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών MEKO 200HN. Εκεί ο σχεδιασμός έχει υλοποιηθεί με προϋπολογισμό 500 εκατ. ευρώ. Εδώ όμως ανακύπτει αυτόματα ένα ερώτημα: Για ποιον λόγο εμφανίζεται να αποφασίζει η πολιτική ηγεσία για το ποιο πρόγραμμα θα λάβει προτεραιότητα; Μήπως έχουμε μπερδέψει τους ρόλους;

Εάν η απάντηση είναι διότι «τώρα έχουμε μόνο 500 εκατ. ευρώ», τίθεται το ερώτημα: έχουν εκπονηθεί εναλλακτικά σενάρια βέλτιστης αξιοποίησης αυτών των κονδυλίων, εάν είναι μόνον αυτά; Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για πλοία που είτε έχουν συμπληρώσει είτε πλησιάζουν τρεις δεκαετίες προσφοράς στην εθνική άμυνα. Το θέμα της αναβάθμισής τους ετέθη από τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Δεν διεκδικούμε και δάφνες σοβαρότητας να το συζητάμε ίδιο και απαράλλακτο σχεδόν δυο δεκαετίες μετά. Σε κάθε περίπτωση 20 χρόνια μετά από τότε θα παραλάβουμε τις εκσυγχρονισμένες! Όσοι μιλούν για ρίσκα στην αναβάθμιση, παρά κάποιες υπερβολές, έχουν ισχυρό επιχείρημα. Άντε να υπηρετήσουν αξιόπιστα άλλα 10-15 χρόνια. Ακόμα κι αν γίνει ο εκσυγχρονισμός, μήπως κάνουμε μια ”tρύπα στο νερό”;

Πρόσκαιρες εναλλακτικές λύσεις

Θα είναι ενταγμένη η απόφαση σε έναν ευρύτερο προγραμματισμό που συμπεριλαμβάνει την ομαλή υποστήριξη του υπάρχοντος υλικού και προγραμματισμό ναυπηγήσεων για αντικατάσταση των υπέργηρων μονάδων επιφανείας του Στόλου; Έχει συνειδητοποιήσει η πολιτική ηγεσία το κόστος διατήρησης σοβαρού επιχειρησιακού Στόλου σε βάθος χρόνου; Αληθεύει για παράδειγμα η αποστροφή του λόγου νέου αλλά απολύτως επιχειρησιακού στελέχους του Ναυτικού που σχολίασε στον υπογράφοντα τη δωρεάν παραχώρηση τεσσάρων περιπολικών τύπου “Island” που αποσύρει το αμερικανικό Ναυτικό; Προφανώς είναι καλοδεχούμενα ελλείψει δυνατότητας απόκτησης καινούργιων. Όμως και μόνο οι προβλεπόμενες επισκευές στοιχίζουν μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Έλα όμως που το Ναυτικό ψάχνει τα μισά από αυτά τα χρήματα για να συντηρήσει τις φρεγάτες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.

Πώς είπατε; Το Πολεμικό Ναυτικό μπορεί να αρνήθηκε να σχολιάσει, αλλά εάν ισχύουν οι πληροφορίες που μας μεταφέρονται από επιχειρησιακούς αξιωματικούς του Ναυτικού είναι μάλλον γελοίο να μιλάμε για “μεγαλοϊδεατικά” εξοπλιστικά προγράμματα εάν δεν έχουμε φροντίσει να λειτουργούν με βέλτιστο τρόπο όσα οπλικά συστήματα ήδη διαθέτουμε! Μήπως τα ηχηρά συμβόλαια τα προτιμούν οι πολιτικές ηγεσίες διότι χαρίζουν πρωτοσέλιδα και δυνατότητα για πολιτικώς επωφελείς ατάκες στα τηλεοπτικά παράθυρα; Έτσι όμως δεν χτίζεις εθνική άμυνα.

Είναι απολύτως κατανοητή η νέα οικονομική δυσκολία που αντιμετωπίζει η χώρα, όπως και η προσπάθεια της κυβέρνησης να στηρίξει την ελληνική κοινωνία, απορροφώντας μέρος των τεραστίων αυξήσεων στο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος. Δεν παύει όμως στη ζωή όλα να είναι θέμα προτεραιοτήτων και η άμυνα κοστίζει πολύ. Δεδομένων των συνθηκών, τόσο στο εσωτερικό των Ενόπλων Δυνάμεων με τα τεράστια προβλήματα που προφανώς δεν επιλύθηκαν όλα, όσο και η υποψία ότι η Τουρκία προετοιμάζεται, ας επιλέξει καθένας ποιες πρέπει να είναι οι εθνικές προτεραιότητες.

Προτεραιότητες και σχεδιασμός

Πρώτον, να αποφασίσουμε ως κράτος εάν μας ενδιαφέρει να αντιμετωπίσουμε την αυταπόδεικτη εξ ανατολών απειλή. Την απάντηση τη γνωρίζουμε, το θέμα είναι ποιες δεσμεύσεις την ακολουθούν.

Δεύτερον, να δεσμευτούν τα χρήματα που τα Επιτελεία εισηγούνται για την υποστήριξη του υπάρχοντος υλικού όλων των Κλάδων. Με την ευκαιρία, για πόσα χρόνια μπορεί κανείς να λείπει 150+ μέρες από το σπίτι του ετησίως και να θαλασσοδέρνεται, εισπράττοντας λίγο πάνω από 1.000 ευρώ μισθό;

Τρίτον, να αποφασιστεί ποια είναι τα απολύτως ανελαστικά προγράμματα που πρέπει να προχωρήσουν ανεξαρτήτως κόστους και ποια μπορούν να ετεροχρονιστούν. Η Δομή Δυνάμεων, με βάση την οποία κινείται κάθε Κλάδος δεν είναι για να την καμαρώνουμε αλλά για να την υλοποιούμε. Αν κόψουμε τις κορβέτες και δεν ασκήσουμε το δικαίωμα προαίρεσης για άλλη μια φρεγάτα Belharra στο κόστος που αναφέρεται στην υπογεγραμμένη σύμβαση – νόμο (και το οποίο είναι βέβαιο ότι έχει ήδη αυξηθεί λόγων ανόδου της τιμής των πρώτων υλών), αντί για 12 φρεγάτες + έξι κορβέτες που προβλέπονται στη Δομή Δυνάμεων, με πόσα αξιόπλοα και αξιόμαχα πολεμικά πλοία θα βρεθούμε σε λίγα χρόνια;

Τέταρτον, επιτέλους ας κατανοήσουν το κόστος, αλλά πρώτιστα το διαπραχθέν έγκλημα να μη διαθέτουμε πρόγραμμα ναυπηγήσεων, έγκαιρα, ώστε να μη συζητούμε με καθυστέρηση 15+ ετών αναβάθμιση που έπρεπε να είχε γίνει στη 15ετία, μάξιμουμ στην 20ετία από τη ναυπήγηση των φρεγατών… Κατά τα άλλα θέλουμε να σώσουμε τουλάχιστον ένα ναυπηγείο για το καλό του Πολεμικού Ναυτικού!

Ασχολείται κανείς σήμερα με ποια –επαρκώς σε όρους ποσότητας και τεχνολογικής πληρότητας– πλοία θα πορευθεί το Πολεμικό Ναυτικό τον επόμενο μισό αιώνα; Αν η ανομολόγητη απάντηση είναι ότι τότε δεν θα βρίσκονται στην εξουσία για να δρέψουν πολιτικά τους καρπούς της εθνικώς επωφελούς τους στάσης, ας δουν τις ΗΠΑ. Με προϋπολογισμό που τείνει στο 1 τρισ. δολάρια, όλοι οι Κλάδοι ασχολούνται επισταμένως με τα μέσα που θα αξιοποιούνται όταν αυτοί που θα αποφασίσουν, ενδεχομένως δεν θα βρίσκονται καν στη ζωή. Είναι παρούσες τέτοιες αρετές στον πολιτικό μας κόσμο, αλλά και στη στρατιωτική ηγεσία, σήμερα;

Αντιλαμβάνονται ή όχι ότι έχουν την ευθύνη του σχεδιασμού των διεθνών σχέσεων της χώρας και οι ανώτατοι αξιωματικοί την ευθύνη να προασπίσουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας; Αυτό υπονοεί ότι καθένας στο είδος του, οι πολιτικοί για τις πολιτικές αποφάσεις και οι στρατηγοί στις στρατιωτικές. Ένας καταμερισμός που δεν φαίνεται να ισχύει. Εδώ επιβιώνουν φαινόμενα πολιτικών που παριστάνουν τους στρατηγούς και στρατηγών που θεωρούν πως τους πέφτει λόγος στη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της χώρας! Το φαινόμενο συνιστά επικίνδυνη συστημική παθογένεια που θα την πληρώσουμε. Αν θέλουν, οι στρατηγοί μπορούν μετά την αποστρατεία τους να ασχοληθούν με την πολιτική και περνώντας στην άλλη όχθη να επιχειρήσουν να επηρεάσουν την εθνική πολιτική.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Το εσωτερικό των Ενόπλων Δυνάμεων είναι εξίσου κρίσιμο. Εάν ανώτατοι αξιωματικοί ενός Κλάδου παριστάνουν τους στρατηγούς, ναυάρχους, πτεράρχους άλλου Κλάδου, σε όλους τους δυνατούς συνδυασμούς, το αποτέλεσμα μπορεί να αποδειχτεί, υπό συνθήκες, εθνικά καταστροφικό. Καθένας στο αντικείμενό του και αμοιβαίος σεβασμός. Σημαντικότερη διάσταση από τη συνοχή της ηγετικής ομάδας που καθορίζει τις τύχες των Ενόπλων Δυνάμεων δεν υπάρχει. Διαφωνίες πάντα θα υπάρχουν. Όμως, ειδικά σε τέτοιες συνθήκες εθνικής απειλής όποιοι δεν αντιλαμβάνονται την ανάγκη τήρησης κάποιων ελαχίστων ισορροπιών, είναι επικίνδυνοι και θα πρέπει να κριθούν από την πολιτική ηγεσία ως «ευδοκίμως τερματίσαντες την σταδιοδρομία τους».