Πλεονέκτημα η ένταξη στην ΕΕ, αλλά με βαρύ τίμημα

Μια εβδομάδα μετά το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004, την Πρωτομαγιά, η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην ΕΕ. Εκείνη την ημέρα, οι πολίτες υποδέχθηκαν μια κορυφαία στιγμή στη νεότερη ιστορία του τόπου μουδιασμένα. Είχαν προηγηθεί όλες εκείνες οι πιέσεις, οι απειλές, οι εκφοβισμοί για να γίνει αποδεκτό το σχέδιο Ανάν. Ήταν και ο τρόπος που οι Ευρωπαίοι ήθελαν να το επιβάλλουν στους Κυπρίους που επηρέασε το κλίμα. Ήταν ένα  σχέδιο βαθιά αντιδημοκρατικό, το οποίο εξυπηρετούσε τις στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας και των Αγγλοαμερικανών.

Οι πολίτες, βήματα μπροστά από φοβισμένους πολιτικούς, έσωσαν δια της στάσης τους, συντριπτικά για να μην έχει κανείς αμφιβολία, τη χώρα. Η ένταξη στην ΕΕ, λόγω ακριβώς του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος (τόσο σέβονται τη λαϊκή κυριαρχία στις Βρυξέλλες), ξεκίνησε σε όχι τόσο θετικό κλίμα, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία βρισκόταν υπό πίεση. Αυτό σιγά-σιγά άρχισε να ξεπερνιέται, αν και πάντα κάποιοι στη γραφειοκρατία των Βρυξελλών δεν πρόκειται να το ξεχάσουν ποτέ, γιατί τους χαλάσαμε το πάρτι με την Άγκυρα. Ήταν τότε που όλοι τους υμνούσαν τον Ερντογάν. Και στην Ευρώπη, την Αμερική αλλά και σε Αθήνα και Λευκωσία.

Η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ πέρασε και περνά μέσα από διάφορα στάδια. Μοιάζει ενίοτε με σκοτσέζικο ντους. Ο πιο «καλός ο μαθητής», ο …Σούμαχερ των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, στήθηκε έκτοτε πολλές φορές στον τοίχο και κατηγορήθηκε. Πριν συμπληρώσει δεκαετία από την ένταξη, το 2013, οδηγήθηκε στο «εργαστήριο» και χρησιμοποιήθηκε σαν πειραματόζωο. Το τραπεζικό σύστημα ισοπεδώθηκε και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το πείραμα του κουρέματος καταθέσεων για να σωθούν οι τράπεζες.

Πρόκειται για μια κλασική φόρμουλα που απορρέει από την άκρατη ιδεολογία του κέρδους και του νεοφιλελευθερισμού. Η φόρμουλα αυτή δεν δοκιμάστηκε αλλού. Στην Κύπρο γνώριζαν πως αντιδράσεις δεν θα υπήρχαν. Συνέπεσε η ισοπεδωτική επέλαση με τα πανηγύρια του καρναβαλιού, που «κατάπιε» τους όποιους κραδασμούς ενδεχομένως να υπήρχαν. Μελέτησαν τα πάντα πριν τοποθετήσουν τη χώρα στο εργαστήριο για το πείραμα. Πρόβλεψαν και τη μη αντίδραση και την προσαρμοστικότητα των πολιτών.

Ένταξη και Κυπριακό

Η χώρα είχε ήδη καλέσει την Τρόικα, μπήκε στο μνημόνιο χωρίς καν να αντιληφθεί τι γινόταν. Η κυβέρνηση της λεγόμενης Αριστεράς (του ΑΚΕΛ) παραδόθηκε, βυθισμένη στην αδεξιότητά της και καταδικασμένη να υπηρετεί το σύστημα και το τραπεζικό κατεστημένο. Η διάδοχη κατάσταση, η σημερινή κυβέρνηση Αναστασιάδη, βολεύτηκε γιατί το πρόγραμμα των τροϊκανών προέβλεπε όλα όσα καλόβλεπαν διαχρονικά.

Λένε πολλοί πως η Κύπρος σαν καλός μαθητής εξήλθε του Μνημονίου. Θεωρητικά αυτό ισχύει. Πρακτικά ο δρόμος παραμένει ανηφορικός, καθώς το τραπεζικό σύστημα είναι αιχμάλωτο των παλιών αμαρτιών και αδυνατεί να διαχειριστεί τα προβλήματα, καθώς γνωρίζει πως ίσως πάλιν πληρώσουν οι πολίτες για να το σώσουν.

Η ένταξη στην ΕΕ, παρά τις όποιες δυσκολίες, παραμένει μια επιτυχία της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και της Ελλάδος που συνέβαλε καθοριστικά για την επίτευξη του στρατηγικού αυτού στόχου. Από την αρχή η επιλογή της ένταξης είχε συνδεθεί με το Κυπριακό. Με την ασφάλεια και το περιεχόμενο της συμφωνίας. Σε αυτό το πεδίο, δυστυχώς, οι ηγεσίες παραμένουν δογματικά προσκολλημένες σε όρους της δεκαετίας του ’70.

Έχουμε ενταχθεί στην ΕΕ για να διασφαλίσουμε τα αυτονόητα σε μια συμφωνία επίλυσης του Κυπριακού. Αυτονόητα που δεν θα μπορεί να τα αρνηθεί η Ευρώπη. Κι όμως, συζητούν οι διαχειριστές εκπτώσεις και περιορισμούς σε δικαιώματα. Συζητούν περιορισμό της δημοκρατίας. Η ένταξη στην ΕΕ θα λειτουργήσει θετικά για την Κύπρο εάν αξιοποιηθεί σωστά και εάν αποδεχθούν οι εγχώριοι διαχειριστές το βασικό: πως κανείς δεν πρόκειται να είναι βασιλικότερος του βασιλέως. Δεν θα μας κάνουν παρέα στον αυτομαζοχισμό μας.