Ηλεκτρική διασύνδεση: Οι πρώτες πληροφορίες για την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

Σύμφωνα με την κυπριακή εφημερίδα “Φιλελεύθερος” η στόχευση της έρευνας που διεξάγει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για πιθανά ποινικά αδικήματα σε σχέση με το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης καλύπτει εξ ολοκλήρου την περίοδο πριν από την πώληση του έργου από τη EuroAsia Interconnector στον ΑΔΜΗΕ.

Σύμφωνα με το κυπριακό μέσο, «από τις βασικότερες καταγγελίες που η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αποφάσισε ότι υπάρχει εκ πρώτης όψεως υπόθεση αφορά πολιτικά εκτεθειμένο πρόσωπο – αξιωματούχο και συγγενικά του πρόσωπα, για τα οποία κατατέθηκε επώνυμα ισχυρισμός ότι προώθησε εκ της θέσεώς του, έναντι προσωπικού οφέλους, την επένδυση της EuroAsia Interconnector, με τελικό στόχο την εξασφάλιση γενναίας χορηγίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο στόχος επιτεύχθηκε, με χορηγία 658 εκατ. ευρώ, η μεγαλύτερη που δόθηκε ποτέ για τέτοιο έργο από την Κομισιόν. Αυτή η πτυχή της έρευνας θα καλύψει και ισχυρισμούς για εμπλοκή και άλλων πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων ή και κυβερνητικών στελεχών», αναφέρει.

Ο “Φιλελεύθερος” σημειώνει ότι «υπό διερεύνηση έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και οι συνθήκες υπό τις οποίες η επενδυτική πρόταση ενός ιδιώτη, χωρίς επιβεβαιωμένη τεχνογνωσία και ικανή πρόσβαση σε εξωτερική χρηματοδότηση, για ένα εξαιρετικά δαπανηρό και απαιτητικό έργο εθνικής και πανευρωπαϊκής σημασίας (ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου με το ευρωπαϊκό δίκτυο) εγκρίθηκε, υποστηρίχθηκε και χρηματοδοτήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία (μεταξύ άλλων με δάνειο 100 εκατ. ευρώ του κράτους από το Ταμείο Ανάκαμψης) και στη συνέχεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Εξετάζονται, μεταξύ άλλων, οι συνθήκες υπό τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας, λίγους μήνες μετά την απόφασή της να χρηματοδοτήσει την ηλεκτρική διασύνδεση που προωθούσε η EuroAsia με 658 εκατομμύρια, προέβη σε επανειλημμένα διαβήματα προς την κυπριακή Κυβέρνηση, μετά τις προεδρικές εκλογές του 2023, ώστε να αποσυρθεί από το έργο ο τότε ιδιοκτήτης της EuroAsia, λόγω αδυναμίας του να βρει πρόσβαση σε δανεισμό εκατομμυρίων ευρώ, αλλά και της έλλειψης τεχνογνωσίας εκ μέρους της εταιρείας του. Κάτι που τελικά έγινε, με την “επιστράτευση” του ΑΔΜΗΕ, ο οποίος αγόρασε το έργο από την EuroAsia για περίπου 48 εκατ. ευρώ».

Ο “Φιλελεύθερος” καταλήγει ότι »υπό διερεύνηση έχει τεθεί και καταγγελία ότι στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που συμμετείχε στη διαχείριση-έγκριση των αιτήσεων της EuroAsia για το έργο της διασύνδεσης, διαπιστώθηκε αργότερα ότι εργοδοτήθηκε από την εν λόγω εταιρεία».

Από την πλευρά της η Ελλάδα, δηλώνει άγνοια για οποιαδήποτε έρευνα και εξέφρασε την έκπληξή της για την αλλαγή στάσης της Κύπρου. Την ίδια στιγμή το ζήτημα πυροδοτεί την πολιτική αντιπαράθεση στην Ελλάδα. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, τόνισε, όπως προαναφέρθηκε ότι η Ελλάδα δεν έχει λάβει καμία σχετική ενημέρωση για την έρευνα.

«Οι δηλώσεις του Κύπριου υπουργού Οικονομικών δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για την οικονομική βιωσιμότητα του έργου, ο πρωθυπουργός έχει πει εδώ και πολύ καιρό ότι μία πολύ σημαντική διάσταση είναι ο επιμερισμός του κόστους, κανείς δεν προτείνει ότι το έργο πρέπει να πληρωθεί εξ ολοκλήρου από τον Έλληνα φορολογούμενο, λαμβάνουμε αμφίσημα μηνύματα για το έργο… ως ελληνική κυβέρνηση θέλουμε τη συνέχιση του έργου», δήλωσε ο Παύλος Μαρινάκης και πρόσθεσε:

«Επίσης, στη γνώση της ελληνικής κυβέρνησης δεν έχει περιέλθει η οποιαδήποτε όχληση από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για το GSI. Είναι επιτακτική η ανάγκη να ξεκαθαρίσει τη θέση της η κυπριακή πλευρά, επαναλαμβάνουμε πως το έργο είναι καίριας σημασίας για την ελληνική κυβέρνηση», τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, απαντώντας σε ερώτηση κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, για τη συνέχιση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδος-Κύπρου.

Η αντιπολίτευση για την ηλεκτρική διασύνδεση 

Άμεση ενημέρωση για την «πραγματική κατάσταση» σχετικά με το ζήτημα του ενεργειακού έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, ζητά από την κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ. Ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος Κώστας Τσουκαλάς σε δηλώσεις που έκανε στο περιθώριο της σημερινής συνέντευξης Τύπου του κόμματος για τη «Μαύρη Βίβλο» της κυβέρνησης στα θέματα ανθεκτικότητας, ανέφερε ότι «είχαμε χτες τις δηλώσεις και του υπουργού Ενέργειας της Κύπρου κ. Κεραυνού και του κ. Χριστοδουλίδη, που είναι προφανώς σε μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση και αντικρούουν τις έως τώρα δηλώσεις του κ. Γεραπετρίτη ο οποίος διαβεβαιώνει ότι το έργο της έρευνας και πόντισης του καλωδίου θα προχωρήσει κανονικά».

«Ακούσαμε χτες ότι δεν είναι βιώσιμο το έργο και όλα αυτά σε σχέση με πέρυσι που είχαμε τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας που εμπόδιζαν την πόντιση του καλωδίου, διαμορφώνουν ένα νέο σκηνικό που απειλεί ξεκάθαρα και την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου και το ευρύτερο ενεργειακό σχεδιασμό της ΕΕ», πρόσθεσε. Ο κ. Τσουκαλάς σημείωσε ότι «η μη υλοποίηση της ηλεκτρική διασύνδεσης είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα και αυτό δεν μπορεί πια η κυβέρνηση να το αντιμετωπίζει με υπεκφυγές και μια αμφιθυμία, γιατί αυτό υποκρύπτει και μια αδυναμία υπεράσπισης εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων».

Τόνισε ότι «οφείλει λοιπόν η κυβέρνηση άμεσα να ενημερώσει -και της το ζητάμε-, τις πολιτικές δυνάμεις και την κοινωνία για την πραγματική κατάσταση, το χρονοδιάγραμμα και τις αληθινές προοπτικές υλοποίησης του έργου». «Το έργο ήταν εξ αρχής γνωστό και καθορισμένο, στο σύνολο των όρων και των παραμέτρων του, εντός του δεδομένου γεωπολιτικού πλαισίου. Πρέπει να δούμε τι συμβαίνει, αν υπάρχει σχέδιο και εγγυήσεις ολοκλήρωσης», υπογράμμισε.

Εν τω μεταξύ απηύθυνε σειρά ερωτημάτων προς την κυβέρνηση και σε σχέση με το ζήτημα καταγγελιών Ελλήνων αλιέων για παρεμπόδιση τους από τουρκικά αλιευτικά, με αφορμή, όπως είπε, «οπτικοακουστικό υλικό της 2ας Σεπτεμβρίου που δείχνει ανοικτά της Σαμοθράκης να υπάρχει μια παρεμπόδιση των Ελλήνων αλιέων από τουρκικά αλιευτικά και ενδεχομένως από μια τουρκική ακταιωρό».

«Οι πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με την ηλεκτρική σύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ, αποδεικνύουν ότι η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη είναι επικίνδυνη για τα εθνικά συμφέροντα», αναφέρει σε δήλωση του ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος και προσθέτει: «Ένα έργο το οποίο είναι ευρωπαϊκό, αποτελεί προτεραιότητα με διεκδίκηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ένα έργο το οποίο είναι περιβαλλοντικό, έχει σοβαρότατα προβλήματα και σε τεχνικό και σε οικονομικό, αλλά δυστυχώς και σε διπλωματικό επίπεδο».

Αναφέρεται στην διπλωματική εμπλοκή σημειώνοντας: «Απορώ πώς παραμένει στη θέση του ο κ. Γεραπετρίτης, ο οποίος πριν από λίγους μήνες δήλωνε ότι ξεκινάει το έργο. Όμως, πέρα από τα σοβαρά προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί όταν η κυβέρνηση επέτρεψε τις αναθεωρητικές διαθέσεις της Τουρκίας και σταμάτησαν οι έρευνες έξω από την Κάσο, τώρα πλέον προκύπτουν από την κυβέρνηση της Κύπρου ζητήματα και βιωσιμότητας του έργου, αλλά και μία εμπλοκή του όλου θέματος με ένα σοβαρό πρόβλημα διαφθοράς.

Ρωτώ λοιπόν. Εδώ και έξι χρόνια δεν μπόρεσε να λύσει ούτε βασικά διπλωματικά ζητήματα ο κ. Μητσοτάκης με τη φίλη κυβέρνηση και τη χώρα της Κύπρου; Πόσα άλλα προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει; Η νέα εμπλοκή της χώρας σε ένα σκάνδαλο διαφθοράς δεν μας δημιουργεί, δυστυχώς, εντύπωση με αυτή την κυβέρνηση».

«Να ενημερώσουμε την κυβέρνηση ότι στις ευνομούμενες δημοκρατίες οι εισαγγελείς δεν ενημερώνουν τους υπόπτους για ποινικά κολάσιμες πράξεις, όπως κάνει η Ελληνική Δικαιοσύνη δυστυχώς, που διαπλέκεται με την κυβέρνηση. ‘Αρα, είναι τουλάχιστον γελοίο να ισχυρίζονται ότι δεν ενημερώθηκαν από την Ευρωπαία Εισαγγελέα για τον έλεγχο που κάνει σχετικά με το καλώδιο διασύνδεσης με την Κύπρο, τη στιγμή μάλιστα που ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κατήγγειλε ότι υπάρχει σκάνδαλο και ότι υπάρχει οσμή μίζας και διαφθοράς», δήλωσε ο Κυριάκος Βελόπουλος. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης υποστήριξε ότι «όποια πέτρα διαφθοράς και να σηκώσεις από κάτω κρύβεται η ΝΔ και τα λαμόγια της».

Επιβεβαίωση από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία

Μια ημέρα μετά η ευρωπαϊκή εισαγγελία – και παρότι δεν έχει γίνει καμία όχληση προς την ελληνική πλευρά σύμφωνα με την Αθήνα – επιβεβαίωσε στο Reuters πως ξεκινάει η έρευνα σχετικά με το έργο και μάλιστα για να εξεταστούν πιθανές ποινικές παραβάσεις που σχετίζονται με τις «πολλαπλές καθυστερήσεις» του καλωδίου Ελλάδας-Κύπρου, που είναι μέρος του μεγαλύτερου project της ηλεκτρικής διασύνδεσης και με το Ισραήλ, ώστε να συνδεθεί η Ευρώπη με την Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με το σχεδιασμό, εάν το έργο ολοκληρωθεί θα πρόκειται για «το μεγαλύτερο καλώδιο στον κόσμο» σε μήκος, με 1.240 χιλιόμετρα, και το βαθύτερο, φτάνοντας τα 3.000 μέτρα.

Όπως αναφέρει το Reuters: «ο ελληνικός διαχειριστής του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, ο ΑΔΜΗΕ, υλοποιεί το έργο “Great Sea Interconnector”, που θα συνδέει τα δίκτυα μεταφοράς Ευρώπης και Κύπρου και σε επόμενο στάδιο θα επεκταθεί μέχρι το Ισραήλ. Το έργο έχει αντιμετωπίσει πολλαπλές καθυστερήσεις ενώ η Λευκωσία έχει ζητήσει διευκρινίσεις σχετικά με το κόστος και τη βιωσιμότητά του. Η Ελλάδα επιβεβαίωσε εκ νέου τη δέσμευσή της τον Μάρτιο, έπειτα από δημοσιεύματα ότι είχε “παγώσει” λόγω οικονομικών και γεωπολιτικών ανησυχιών» με τις παρεμβάσεις της Τουρκίας.

«Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μπορεί να επιβεβαιώσει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα», ανέφερε η υπηρεσία με επικεφαλής τη Λάουρα Κοβέσι σε γραπτή απάντησή της στο Reuters. «Δεν μπορούν να δοθούν περαιτέρω λεπτομέρειες προς το παρόν, ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο το αποτέλεσμα της έρευνας».

Οι δηλώσεις Χριστοδουλίδη για την διασύνδεση

Σημειώνεται πως ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, είχε δηλώσει το βράδυ της Τετάρτης ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ξεκινήσει έρευνα για «πιθανές ποινικές παραβάσεις», ωστόσο η Αθήνα φαίνεται πως δεν γνώριζε τίποτα. Νωρίτερα, ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Μάκης Κεραυνού είχε ανακοινώσει πως η Λευκωσία εγκαταλείπει το έργο καθώς είναι «μη βιώσιμο». Επικαλούμενος «δύο ανεξάρτητες μελέτες», ανέφερε πως αυτές αποδεικνύουν ότι υπό τους συγκεκριμένους όρους το έργο Great Sea Interconnector (GSI) δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.

Ερωτηθείς τι είναι αυτό που καθιστά το έργο μη βιώσιμο και γιατί αυτή η συζήτηση κρατάει από το 2010, ο κ. Κεραυνός ανέφερε πως «πρόκειται για ένα έργο πολύπλοκο με οικονομική, τεχνική και γεωπολιτική πτυχή». Και πρόσθεσε: «Θα ήθελα επίσης να σημειώσω και κάτι άλλο. Έχει από το 2010 που συζητείται αυτό το έργο και χαρακτηρίζεται ευρωπαϊκό, καθώς η Κομισιόν αποφάσισε να το χρηματοδοτήσει με 650 εκατομμύρια. Το ερώτημα που θέτω είναι γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που διαθέτει κονδύλια υπό αυστηρούς όρους και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, μετά από τόσα χρόνια δεν διερωτάται γιατί δεν έγινε αυτό το έργο;».

Σχετικά με τις πληρωμές και τα 25 εκατ. ευρώ για τα οποία άναψε και το πράσινο φως το προηγούμενο διάστημα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου, ο υπουργός Οικονομικών υπογράμμισε ότι «με τα σημερινά οικονομικά, τεχνικά και γεωπολιτικά δεδομένα που χαρακτηρίζουν το έργο, η πληρωμή του ποσού των 25 εκατ. δεν είναι μια απλή υπόθεση. Χρειάζεται πρώτα η διασφάλιση κάποιων σοβαρών παραμέτρων».

Υπενθυμίζεται πως ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε το έργο το 2023, αντικαθιστώντας κυπριακή εταιρεία που είχε προηγουμένως τη διαχείριση. Ο Πιότρ Σεραφίν, Ευρωπαίος επίτροπος για τον προϋπολογισμό και την καταπολέμηση της απάτης, που βρέθηκε στην Κύπρο, αρνήθηκε επίσης να σχολιάσει την Πέμπτη, επικαλούμενος την ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Πρόσθεσε ότι δεν γνωρίζει να έχουν εκφραστεί ανησυχίες από το γραφείο του για το έργο.