Πολλαπλάσια αναγκαία για την Ελλάδα η αποτροπή την εποχή Τραμπ

«Πάνω από 250 δισ. Ευρώ έχουν δαπανηθεί από το 1974, για εξοπλιστικά Προγράμματα», όπως επισήμανε ο Δένδιας, προκειμένου η αμυντική θωράκιση και η αποτροπή της χώρας να είναι άτρωτη και να συνεχίζουμε, με ένα μεγάλο εξοπλιστικό προγράμματα με την “Ατζέντα 2030” (Πάνω από 250 δισ. σε 50 χρόνια ήτοι πάνω από πέντε δισ. ευρώ το χρόνο για εξοπλισμούς).

Σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου Εθνικής Άμυνας το 90% του ποσού των 250 δισ. ευρώ, που προέρχεται κυριολεκτικά από το υστέρημα του ελληνικού λαού και προορίζεται για τις αγορές πάσης φύσεως οπλικών συστημάτων για την Εθνική Άμυνα, το έχουν απορροφήσει οι πολεμικές βιομηχανίες του εξωτερικού, κυρίως των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Γερμανίας, ενώ ελάχιστα χρήματα έχουν απορροφηθεί από το αμυντικό οικοσύστημα της Πατρίδας μας, όπως η εγχώρια αμυντική βιομηχανία.

Και ακόμη, τα πανάκριβα οπλικά συστήματα που αγοράζει η Ελλάδα από το εξωτερικό, δεν προορίζονται αποκλειστικά για την αμυντική θωράκιση της χώρας, αλλά για να καλύψουν και συμμαχικές επιχειρησιακές απαιτήσεις, είτε στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, είτε της ισχυρής ελληνοαμερικάνικης αμυντικής συμφωνίας, που σχεδόν κάθε χρόνο βελτιώνεται, αναπροσαρμόζεται και γίνεται και πιο δαπανηρή, είτε ακόμη στην περίπτωση που η ΕΕ αναλάβει το βάρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας που τώρα έχει το ΝΑΤΟ. Σήμερα η χώρα μας δαπανά το 3% του ΑΕΠ για στρατιωτικές δαπάνες και ως μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά η απαίτηση του Αμερικανού Προέδρου Τραμπ, είναι οι αμυντικές δαπάνες των ευρωπαϊκών κρατών μελών του ΝΑΤΟ να αυξηθούν στο 5% του ΑΕΠ κάθε χώρας.

Αποτροπή εν μέσω γεωπολιτικής αβεβαιότητας

Η γεωπολιτική αβεβαιότητα εντείνεται λόγω των πολέμων και των συγκρούσεων που εκτυλίσσονται σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Οι στρατιωτικές επεμβάσεις, οι εσωτερικές αναταραχές και οι συγκρούσεις μεταξύ κρατικών και μη-κρατικών δρώντων διαμορφώνουν ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο. Παράλληλα, η άνοδος του υβριδικού πολέμου και των κυβερνοεπιθέσεων επιτείνει την αστάθεια, καθιστώντας δυσκολότερη τη διαχείριση κρίσεων.

Η χρήση τεχνολογικών μέσων στον κυβερνοχώρο για πολιτικούς και στρατηγικούς σκοπούς έχει μετατραπεί σε βασικό μέτωπο αντιπαράθεσης, με επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές, όπως ενεργειακά δίκτυα, τραπεζικά συστήματα και κυβερνητικά δίκτυα. Σε έναν υπερ-διασυνδεδεμένο κόσμο, καμία χώρα ή οικονομία δεν μένει ανεπηρέαστη από τις εξελίξεις. Η ενέργεια, κάθε μορφής, αναδεικνύεται ως ο αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής των γεωστρατηγικών εξελίξεων. Οι κυβερνητικές πολιτικές διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση των γεωενεργειακών ισορροπιών, καθώς καθορίζουν πολυεπίπεδες διακρατικές συμμαχίες, αλλά και τις επενδύσεις σε κρίσιμους τομείς.

Ελληνοτουρκικά και γεωενεργειακά

Η επιμονή της Τουρκίας να εμποδίζει συστηματικά τις εργασίες ενεργειακής σύνδεσης Ελλάδας και Κύπρου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο γεωπολιτικό σχέδιο ελέγχου των ενεργειακών πόρων και περιορισμού των ελληνικών και κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Τα τουρκικά πολεμικά πλοία, με επαναλαμβανόμενες προκλήσεις, απαιτούν από τα ιταλικά ερευνητικά πλοία, που εκτελούν εντολές της Ελληνικής Κυβέρνησης, να ζητήσουν άδεια από τις τουρκικές αρχές όταν πραγματοποιούν έρευνες πέραν των έξι ναυτικών μιλίων από τις ελληνικές ακτές, παραβλέποντας το Διεθνές Δίκαιο και τις ισχύουσες διεθνείς συνθήκες.

Η τουρκική στρατηγική της “Γαλάζιας Πατρίδας” αποσκοπεί στην de facto επέκταση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, περιορίζοντας τις ελληνικές δυνατότητες άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς και στην παρεμπόδιση οποιασδήποτε προσπάθειας της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέραν των έξι ναυτικών μιλίων. Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS 1982), τα παράκτια κράτη έχουν το δικαίωμα να επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα έως τα 12 ναυτικά μίλια, κάτι που η Τουρκία θεωρεί casus belli.

Επιπλέον, η Τουρκία χρησιμοποιεί τις διεκδικήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο ως μοχλό πίεσης προς την Ελλάδα και την Κύπρο, επιδιώκοντας τη συνεκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων του Αιγαίου και της κυπριακής ΑΟΖ. Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και γειτονικών χωρών (Αιγύπτου, Ισραήλ, Λιβάνου) και επιχειρεί να εμπλέξει τους Τουρκοκύπριους σε θέματα ενεργειακής αξιοποίησης, αμφισβητώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η ενίσχυση της τουρκικής θέσης στη Μέση Ανατολή, με την προσπάθεια προσέγγισης του νέου καθεστώτος στη Συρία και τη διατήρηση ισχυρών σχέσεων με το Κατάρ, έχει προσδώσει στην Άγκυρα έναν αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή.

Αποτροπή και στρατιωτική ισχύς

Ο Ταγίπ Ερντογάν, παρά τις διακυμάνσεις στις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, επιχειρεί να διαμορφώσει μια περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφάλειας που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Άγκυρας. Ο ρόλος των ΗΠΑ στην περιοχή παραμένει κρίσιμος, καθώς η Ουάσιγκτον διατηρεί στρατηγικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως σε σχέση με την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας, Ισραήλ και Αραβικού κόσμου.

Η ελληνοαμερικανική Αμυντική Συμφωνία (MDCA) προωθεί κυρίως τα Στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ, δείχνει όμως, ότι η Ουάσιγκτον επιδιώκει να διασφαλίσει τη σταθερότητα στην περιοχή, ενώ παράλληλα διατηρεί δίαυλους επικοινωνίας με την Τουρκία λόγω της στρατηγικής της θέσης στο ΝΑΤΟ.

Συνολικά, η τουρκική στρατηγική κινείται σε ένα πλαίσιο αναθεωρητισμού και προβολής ισχύος, στοχεύοντας στη δημιουργία τετελεσμένων στην Ανατολική Μεσόγειο. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να λειτουργήσει ως ένα αποτελεσματικό αντίβαρο στην τουρκική επιθετικότητα; Κανονικά σε συνθήκες ομαλών γεωπολιτικών εξελίξεων, θα μπορούσαμε να πούμε το Διεθνές Δίκαιο και η προστασία από τους Διεθνείς Δικαιοδοτικούς οργανισμούς και θεσμούς όπως ο ΟΗΕ και τα διάφορα Διεθνή Δικαστήρια. Όμως η σημερινή γεωπολιτική πραγματικότητα δεν μπορεί να υποστηρίξει αυτή την άποψη.

Στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο άναρχο και συγκρουσιακό διεθνές περιβάλλον έχουν κυριαρχήσει δύο θεωρίες. Η θεωρία της Ειρήνης μέσω της στρατιωτικής ισχύος (γνωστή και ως “Peace through Strength”) που υποστηρίζει ότι η διατήρηση μιας ισχυρής στρατιωτικής δύναμης αποτρέπει συγκρούσεις, καθώς οι αντίπαλοι δεν θα τολμήσουν να επιτεθούν σε ένα ισχυρό κράτος. Παρόλο που έχει εφαρμοστεί σε διάφορες ιστορικές περιόδους, δεν ευθυγραμμίζεται πάντα με το Διεθνές Δίκαιο, αντιθέτως είναι πολλές οι περιπτώσεις που διασύρεται η διεθνής νομιμότητα… Είναι προφανές ότι αυτή η θεωρία συνιστά ωμή παραβίαση της αρχής της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών.

Το Άρθρο 2(4) του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ απαγορεύει τη χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις, εκτός από την αυτοάμυνα ή τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η απειλή ή επίδειξη στρατιωτικής ισχύος ως μέσο διαπραγμάτευσης θεωρείται παράνομη.

Η έννοια του “Δικαίου του Ισχυρότερου”

Το δίκαιο του ισχυρότερου (“might makes right”) είναι μια θεωρία που υποστηρίζει ότι η δύναμη (κυρίως στρατιωτική ή οικονομική) καθορίζει το τι είναι “δίκαιο” (Θουκυδίδης). Αντί να στηρίζεται σε νομικές και ηθικές αρχές, στηρίζεται στη δυνατότητα επιβολής αποφάσεων από ένα κράτος ή μια συμμαχία λόγω ανώτερης ισχύος, σε κράτος μικρότερης ισχύος. Με βάση λοιπόν, ιστορικά πραγματικά περιστατικά και τα συμβαίνοντα σε διάφορες περιοχές του Πλανήτη.

Η στρατιωτική ισχύς μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά, αλλά όταν χρησιμοποιείται ως μέσο κυριαρχίας, παραβιάζει τη διεθνή νομιμότητα και οδηγεί σε αστάθεια. Η ειρήνη πρέπει να βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και τη διπλωματία, όχι στην επιβολή μέσω ισχύος. Ανεκτό και ενίοτε επιβεβλημένο το δόγμα της αποτροπής, που σημαίνει ότι, «Ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος μέλος του ΟΗΕ διατηρώ ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, όχι για να κάνω επιθετικούς πολέμους, αλλά ως ανάχωμα σε κάθε επιβουλή της Εθνικής Ανεξαρτησίας, της Κυριαρχίας και της εδαφικής Κυριαρχίας της πατρίδας, αλλά και ως εγγύηση της περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας, καθώς και την προώθηση της ειρηνικής και δημιουργικής συνύπαρξης των γειτονικών λαών, στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας.