Πως ‘χόρεψε’ η Κύπρος στις ευρωεκλογές

Η μεγάλη νίκη της αποχής, η ήττα του ΔΗΣΥ, η κατοχύρωση της έκτης έδρας στην ΕΔΕΚ, η οποία σημείωσε σημαντική άνοδο και η ενίσχυση της Ακροδεξιάς, συνθέτουν σε πρώτη ανάγνωση τη μεγάλη εικόνα των χθεσινών ευρωεκλογών στην Κύπρο. Το ΑΚΕΛ αξιοποίησε τη μείωση του ΔΗΣΥ, το ΔΗΚΟ αύξησε τα ποσοστά του, ποσοστά προοπτικής κατέγραψε η νεοεμφανισθείσα ΔΗΠΑ, ενώ στους ηττημένους οι Οικολόγοι-Συμμαχία Πολιτών.

Την ίδια ώρα είναι σαφές πως το αποτέλεσμα στέλνει μηνύματα προς την κυβέρνηση, της οποίας η διαχείριση σε μια σειρά ζητήματα προκάλεσαν την αντίδραση των πολιτών. Είναι προφανές, πως όταν ο ΔΗΣΥ πήγε στο ταμείο, διαπίστωσε μείωση και σε αυτό ευθύνεται και η φθορά της εξουσίας αλλά και τα πολλά λάθη που διαπράχθηκαν κατά την προεκλογική εκστρατεία.

Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση υπήρξαν πολλές ιδιαιτερότητες, ενώ είναι σαφές πως οι μετεκλογικές συζητήσεις, πρωτίστως εσωκομματικές, θα έχουν συνέχεια. Σημειώνεται η αυξημένη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις εκλογές, ενώ η εκλογή του Νιαζί Κιζίλγκιουρεκ αποτελεί μια νέα εξέλιξη με πολλές προεκτάσεις. Κόμματα θα κριθούν μετεκλογικά και για τις επιλογές τους, που σε κάποιες περιπτώσεις έγιναν με στενά κομματικά κριτήρια, πλην όμως, ενδέχεται να προκαλέσουν ευρύτερες επιπτώσεις.

Ένας πρώτος απολογισμός

Πρώτον, ο ΔΗΣΥ είχε να αντιμετωπίσει πολλά ζητήματα που έχουν σχέση με την κυβέρνηση και τους θεσμούς (Συνεργατισμός, κατά συρροή δολοφόνος, παραιτήσεις υπουργών χωρίς άμεση εφαρμογή), αλλά και μια αντιφατική προεκλογική εκστρατεία που προσπάθησε να εξισορροπήσει ανάμεσα στον ‘παλιό’ Συναγερμό στο Κυπριακό και στον ‘διαφοροποιημένο’. Η πολιτική του σούπερ μάρκετ κάποτε δεν αποδίδει. Δεν μπορεί και σκληρό ‘ναι’ και σκληρό ‘όχι’ να συνυπάρχουν χωρίς επιπτώσεις. Η τακτική της πόλωσης που υιοθετήθηκε, ενίσχυσε το ΑΚΕΛ.

Ο ΔΗΣΥ εξέπεμπε μια σιγουριά, έκαναν λόγο ακόμη και για τρίτη έδρα, ενώ για πρώτη φορά από το 2004 τα ποσοστά του μειώθηκαν κάτω από το 30%. Η πρωτιά σώζει τα προσχήματα, αλλά δεν επιλύει τα ζητήματα που προκύπτουν από το αποτέλεσμα και αυτά που το προκάλεσαν.

Δεύτερον, το ΑΚΕΛ εισέπραξε τη μείωση του ΔΗΣΥ. Το ποσοστό του ενισχύθηκε βασικά και από τις τουρκοκυπριακές ψήφους. Γεγονός είναι ότι κατάφερε να μειώσει τη διαφορά με τον Συναγερμό και διαμορφώνει μια δυναμική για τη συνέχεια. Ωστόσο, δεν μπορεί να κάνει λόγο για νίκη. Σε ό,τι αφορά την εκπροσώπηση υπάρχει η μη εκλογή του Νεοκλή Συλικιώτη, που θεωρείται απώλεια. Για την εκλογή του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ συνέβαλε και ο ΔΗΣΥ, ο οποίος ανέδειξε το θέμα στη δημόσια σφαίρα και συσπείρωσε το ΑΚΕΛ, σπρώχνοντας ψηφοφόρους του προς τον κ. Κιζίλγιουρεκ.

Είναι σαφές πως η εκλογή αυτή ανατρέπει και μια εδραιωμένη άποψη στο Κυπριακό, που θέλει την εκπροσώπηση σε εκλεγμένα όργανα με βάση την εθνική καταγωγή. Η συγκεκριμένη εκλογή παραπέμπει σε μια άλλη βάση: Οι επιλογές να γίνονται με πολιτικά και ιδεολογικά κριτήρια. Το πώς θα λειτουργήσει στο Ευρωκοινοβούλιο ο αριστίνδην ευρωβουλευτής αυτό θα φανεί στη συνέχεια και δεν θα αφορά μόνο το ΑΚΕΛ.

Τρίτον, το ΔΗΚΟ είχε να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι θεωρείτο σίγουρη η εκλογή μιας έδρας. Είναι σαφές πως αυτό επέτρεπε στα στελέχη του ΔΗΚΟ να συμπεριφερθούν πιο χαλαρά. Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως το ΔΗΚΟ υπό τον Νικόλα Παπαδόπουλο εδραιώνεται, χωρίς βασικά να υπάρχει εσωκομματική αντιπολίτευση ή αμφισβήτηση.

Τέταρτον, η ΕΔΕΚ κέρδισε. Κατάφερε να αυξήσει τα ποσοστά της, αλλά και να κερδίσει την έδρα. Είναι σαφές, πως λειτούργησαν τα αντανακλαστικά των πολιτών για να αποτραπεί εκλογή ακροδεξιού ευρωβουλευτή. Είναι πρόδηλο ότι αυτή η κούρσα για την έκτη έδρα, είχε ως αποτέλεσμα ψηφοφόροι άλλων κομμάτων να στηρίξουν τον αγώνα της ΕΔΕΚ, λειτουργώντας ως αντίβαρο στην Ακροδεξιά.

Αύξηση ακροδεξιού ΕΛΑΜ

Πέμπτον, κανείς δεν μπορεί να υποβαθμίσει την αύξηση του ακροδεξιού ΕΛΑΜ. Η μη εκλογή ευρωβουλευτή μπορεί να έχει προκαλέσει ανακούφιση, πλην όμως, η πραγματικότητα είναι πως το ΕΛΑΜ αποτελεί πλέον ένα ιδεολογικό-πολιτικό ρεύμα στην κυπριακή κοινωνία. Κι εάν τα ποσοστά του δεν είναι περιστασιακά (που δεν φαίνεται) τότε σε κοινοβουλευτικές εκλογές αυτό θα σημαίνει πολλά.

Έκτον, η Δημοκρατική Παράταξη, των στελεχών που αποχώρησαν από το ΔΗΚΟ, κατέγραψε σημαντικό υπό τις περιστάσεις ποσοστό, καθώς δημιουργήθηκε πρόσφατα. Είναι σαφές, πως το κόμμα υπό τον Μάριο Καρογιάν προσβλέπει τώρα προς τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.

Έβδομον, στους ηττημένους των χθεσινών εκλογών κατατάσσεται η συνεργασία των Οικολόγων και της Συμμαχίας Πολιτών, που δεν κατάφερε να παρουσιαστεί ως επιλογή. Ήταν θύμα της αναμέτρησης ΕΔΕΚ-ΕΛΑΜ και το πλήρωσε, καθώς λειτούργησε η χαμένη ψήφος.

Όγδοον, η συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων αυξήθηκε, καθώς, πέραν από την υποψηφιότητα Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, υπήρξαν και δυο τουρκοκυπριακοί συνδυασμοί, το ‘Γιασεμί’ και το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Είναι σαφές πως εάν η συμμετοχή δεν είναι περιστασιακή, τότε είναι ένα μήνυμα ενίσχυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η συμμετοχή στις εκλογές ήταν δραματικά μικρή. Τόσο μικρή που θέτει και ζήτημα νομιμοποίησης, καθώς η αποχή άγγιξε το 57% (η συμμετοχή ήταν 42,8% του συνόλου των εγγεγραμμένων εκλογέων). Το φαινόμενο της αποχής δεν αντιμετωπίζεται από τα κόμματα και τους πολιτικούς φορείς. Κι αυτό γιατί, σε μεγάλο βαθμό, δεν επηρεάζει ούτε τα ποσοστά τους ούτε και τους εν γένει σχεδιασμούς τους. Τα μεγάλα ποσοστά αποχής επιβεβαιώνουν, εν πολλοίς, την απαρέσκεια των πολιτών στο πολιτικό–κομματικό σύστημα, αλλά και την αδιαφορία τους.