Πως επηρεάζει το φλερτ Τουρκίας-Εμιράτων την Ελλάδα

Η γεωπολιτική σκακιέρα της Μέσης Ανατολής χαρακτηρίζεται από ανακατατάξεις, που παρακινούν και εχθρούς να κάνουν προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων τους. Τουρκία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, επιδιώκουν, στο πλαίσιο αυτό, την επαναπροσέγγισή τους με στόχο να προωθήσουν τα περιφερειακά εθνικά τους συμφέροντα. Ωστόσο, οι επαφές τους εγείρουν ερωτήματα για το αν θα επηρεάσουν τη συμμαχία Ελλάδας-Εμιράτων, που έχει θεμελιωθεί στην αντιμετώπιση της τουρκικής αναθεωρητικής στρατηγικής στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Ταγίπ Ερντογάν συνομίλησε τηλεφωνικά με τον διάδοχο του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναγιάν. Η τουρκική προεδρία ανέφερε ότι «οι σχέσεις μεταξύ των χωρών και τα περιφερειακά θέματα συζητήθηκαν στις συνομιλίες». Το κρατικό ειδησεογραφικό πρακτορείο των Εμιράτων, έγραψε και αυτό, ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν «τις προοπτικές ενίσχυσης των σχέσεων μεταξύ των δύο εθνών με τρόπο που να εξυπηρετεί τα κοινά τους συμφέροντα και τους δύο λαούς τους».

Η επαναπροσέγγιση γίνεται σε μια περίοδο που η Τουρκία κάνει ευρύτερες κινήσεις για να μειώσει τις εντάσεις με αρκετές αραβικές δυνάμεις, που ανταγωνίζεται στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, ο Ερντογάν επιδιώκει αναθέρμανση των σχέσεων με Αίγυπτο και Σαουδική Αραβία. Ήδη έχει ανακοινωθεί η επανέναρξη νέου γύρου διερευνητικών επαφών Άγκυρας και Καίρου, τις επόμενες μέρες.

Επισημαίνεται, ότι ο Τούρκος πρόεδρος συναντήθηκε πριν μέρες στην Τουρκία με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας των Εμιράτων, σεΐχη Τανούν μπιν Ζάγεντ αλ Ναχιάν. Αναφέρεται, ότι οι συνομιλίες τους εστιαστήκαν στην οικονομική συνεργασία, αλλά η επίσκεψη ενός συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας παραπέμπει πρωταρχικά και σε συζητήσεις αναφορικά με τις σημαντικές διαφορές των κρατών τους  σε γεωπολιτικό επίπεδο.

Η Τουρκία και τα Εμιράτα εμπλέκονται σε μια διαμάχη δεκαετίας για ανταγωνισμό σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική και διεξάγουν μια σειρά proxy wars από το Κέρας της Αφρικής μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο. Τα διαφορετικά εθνικά τους συμφέροντα έχουν γίνει εμφανή σε Συρία, Λιβύη, ενώ το μεγάλο αγκάθι στις σχέσεις τους είναι η Μουσουλμανική Αδελφότητα που υποστηρίζει ο Ερντογάν.

Ανοιχτά μέτωπα

Όμως, οι ανακατατάξεις στη Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική και Κεντρική Ασία αναγκάζουν Άγκυρα και Αμπού Ντάμπι να επανεξετάσουν τις σχέσεις τους. Τα Εμιράτα δεν κατάφεραν να επιτύχουν τους στόχους τους στη Λιβύη καθώς η τουρκική στρατιωτική παρέμβαση άλλαξε την πορεία υπέρ της κυβέρνησης της Τρίπολης του Αλ -Σαράζ. Τα Εμιράτα υποστήριξαν στον εμφύλιο τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ. Η ανάγκη διασφάλισης των συμφερόντων υπαγορεύει πλέον τη συνεργασία στη Λιβύη.

Επισημαίνεται, ότι το Αμπού Ντάμπι έχει επικρίνει και την τουρκική στρατηγική κατά των Σύριων Κούρδων καθώς θεωρεί ότι εντάσσεται στο πλαίσιο, ενός ευρύτερου ανταγωνισμού με την Άγκυρα, που προκλήθηκε από την ευθυγράμμιση της με το Κατάρ και τους στενούς δεσμούς της Άγκυρας με την Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Τα Εμιράτα υποστηρίζουν τους Σύριους Κούρδους επειδή βοήθησαν τα μέγιστα στην ήττα του Ισλαμικού Κράτους και ενδεχομένως να επιδιώξουν, να πείσουν την Άγκυρα να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τη Δαμασκό. Η Τουρκία από την πλευρά της, θα επιχειρήσει να μετριάσει την εμπλοκή του Αμπού Ντάμπι στο συριακό κουρδικό πρόβλημα, που αποτελεί και τη βασική ανησυχία της.

Οι στόχοι των δύο πλευρών

Όμως, η εξομάλυνση των σχέσεων Εμιράτων- Τουρκίας απαιτεί χρόνο και οι κινήσεις των δύο κρατών θεωρούνται αναγνωριστικές των προθέσεων τους, καθώς υπάρχουν σημαντικά θέματα προς διευθέτηση. Τα Εμιράτα που θεωρούν απειλή τη Μουσουλμανική Αδελφότητα θα πιέσουν την Άγκυρα να διακόψει την υποστήριξη προς την οργάνωση, να παραδώσει τα καταζητούμενα μέλη της που κατέφυγαν στην Τουρκία και να εγκαταλείψει τις επεμβατικές και επεκτατικές πολιτικές της στην περιοχή.

Η Τουρκία και αυτή έχει τα δικά της αιτήματα και αναμένεται να ζητήσει από το Αμπού Ντάμπι να αποτρέψει τα μέλη της οργάνωσης FETO του Φετούλαχ Γκιουλέν από το να χρησιμοποιούν αεροδρόμια του Εμιράτου και να συλλάβουν και να εκδώσουν τους καταζητούμενους που η Τουρκία έχει χαρακτηρίσει  τρομοκράτες.

Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στην αναθέρμανση των σχέσεων τους, διαδραματίζει και ο τομέας της οικονομίας. Η Τουρκία έχει ανάγκη από εισροή ξένων κεφαλαίων για να αντιμετωπίσει την οξεία οικονομική κρίση. Οι τουρκικές εξαγωγές προς τα Εμιράτα αυξήθηκαν κατά 118,8 % μεταξύ Ιανουαρίου-Μαρτίου 2020 και Ιανουαρίου Μαρτίου 2021. Το 2019, η Τουρκία εξήγαγε 3,53 δισ. δολάρια στα Εμιράτα. Ο τομέας της ναυτιλίας, κυρίως τα λιμάνια, αποτελεί ένα ακόμα σημείο κοινού ενδιαφέροντος, καθώς προσφέρει δυνατότητες συνεργασίας.

Η συμμαχία με την Ελλάδα

Ωστόσο, οι σχέσεις Εμιράτων-Τουρκίας αφορούν και την Ελλάδα, που στο πλαίσιο διεύρυνσης των αντιτουρκικών της συμμαχιών τα Εμιράτα θεωρούνται σημαντικός της εταίρος. Η ελληνική διπλωματία θα πρέπει να είναι σε συνεχή επαγρύπνηση, παρά το γεγονός ότι το Αμπού Ντάμπι είναι ενταγμένο στη συμμαχία Αθήνας, Λευκωσίας, Ισραήλ, Καίρου και Ουάσινγκτον.

Το ζητούμενο είναι το πως τα Εμιράτα θα ζυγίσουν τα εθνικά τους συμφέροντα σε σύγκριση με το τι τους προσφέρουν Ελλάδα και Τουρκία. Για να μην έχουμε αυταπάτες, ο Ερντογάν δεν θα αφήσει ανέγγιχτη τη συμμαχία Ελλάδας-Εμιρατων  που επηρεάζει αρνητικά την επεκτατική του στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο. Στις διαπραγματεύσεις που θα έχει με το Αμπού Ντάμπι αναμένεται το συγκεκριμένο θέμα να είναι και  στην κορυφή της ατζέντας.