Πώς επηρεάζει το Κυπριακό το ευρωτουρκικό πόκερ

Είναι προφανές πως είναι η σημερινή συγκυρία που διαμορφώνει αυτά τα δεδομένα, τα οποία σπεύδουν οι εμπλεκόμενοι να αξιοποιήσουν προς όφελος τους. Συγκεκριμένα:

• Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θεωρεί πως το Κυπριακό είναι το πεδίο στο οποίο μπορούν τα Ηνωμένα Έθνη να δράσουν εξερχόμενα από το δικό τους αδιέξοδο και απραξία. Ο Αντόνιο Γκουτέρες προσπάθησε ανεπιτυχώς και τις προηγούμενες φορές, αλλά φαίνεται να επιμένει. Επενδύει στα ευρωτουρκικά και σε κάποιο βαθμό και στα ελληνοτουρκικά.
• Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, θέλουν να βοηθήσουν, αν και είναι σαφές πως σε αυτή την προσπάθεια μπορούν να παρεμβάλονται κράτη-μέλη, που λοξοκοιτάζουν προς την Άγκυρα.

Η επιστολή των δυο θεσμών προς τους εμπλεκόμενους, την ημέρα έναρξης της συνόδου, καθόρισε το πλαίσιο μέσα στο οποίο θέλει να κινηθεί η ΕΕ στο Κυπριακό. Και σε ό,τι αφορά το ρόλο της αλλά και αναφορικά με το περιεχόμενο μιας συμφωνίας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οσονούπω θα υπάρξουν κι άλλες ανακοινώσεις από τις Βρυξέλλες.

• Η Τουρκία επενδύει στα ευρωτουρκικά, κυρίως στους μηχανισμούς άμυνας, όπου εκεί προσβλέπει σε οφέλη τόσο γεωπολιτικά όσο και οικονομικά.

Η Άγκυρα θέλει διακαώς αυτή τη σχέση και όπως διαφάνηκε από την άτυπη Πενταμερή είναι έτοιμη να μπει σε συζητήσεις για το Κυπριακό, φτάνει να εξυπηρετηθεί ο μεγαλύτερος της στόχος στα ευρωπαϊκά. Θέμα αλλαγής στάσης της στο Κυπριακό δεν φαίνεται να υπάρχει, είναι όμως σαφές πως ζητά διακαώς να εξασφαλίσει οφέλη στο ευρωπαϊκό πεδίο.

Κυρίως οικονομικά κέρδη, έχοντας στην εξίσωση την γεωπολιτική της αναβάθμιση. Θέτει το θέμα της βίζας και της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης ενώ θεωρεί απαραίτητη την εμπλοκή της στην υπό διαμόρφωση νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη. Η Βρετανία, που δεν είναι στην ΕΕ, η Γερμανία, η Πολωνία καλοβλέπουν την τουρκική εμπλοκή, υπάρχουν όμως και αντιδράσεις.

• Η Λευκωσία θέλει να αξιοποιήσει τη συγκυρία και να παίξει το ευρωπαϊκό χαρτί. Η συνεργασία ΟΗΕ και Ε.Ε. προφανώς και εξυπηρετεί την κυπριακή πλευρά τόσο λόγω των δυνατοτήτων των δυο Οργανισμών όσο και ως προς το περιεχόμενο μιας συμφωνίας( αναφορές στην επιστολή της ΕΕ).

Η θέση της Λευκωσίας

Επί τούτου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, ανέφερε στο γεύμα των 27 ηγετών των κρατών-μελών με τον ΓΓ του ΟΗΕ, την περασμένη Πέμπτη στις Βρυξέλλες, ότι το Κυπριακό αποτελεί ευκαιρία για τα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα από τη συνεργασία τους, να αναδείξουν «ένα αποτελεσματικό μοντέλο συνεργασίας». Η Λευκωσία έχει διαμορφώσει ένα πλάνο στο οποίο κινείται ενώ έχει σπεύσει να ξεκαθαρίσει προς τους όλους τους συνομιλητές της τι είναι αυτό που επιδιώκει και τι μπορεί να συζητήσει.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως η Λευκωσία δεν πρόκειται να συναινέσει σε βήματα της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς να υπάρξουν από την Άγκυρα στην πράξη ενέργειες που αφορούν το Κυπριακό. Δεν μπορεί, δηλαδή, η κατοχική πλευρά να μην εκπληρώνει τις κυπριογενείς υποχρεώσεις της στην ΕΕ, όπως για παράδειγμα το θέμα του ανοίγματος των τουρκικών λιμανιών σε κυπριακά πλοία και να θέλει να της ανοίξει πόρτες η Λευκωσία. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πρόκειται να στρώσει “κόκκινο χαλί” στην κατοχική δύναμη στα ευρωτουρκικά μόνο και μόνο επειδή θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, ανέφερε καλά ενημερωμένη πηγή.

Την ίδια ώρα, η Λευκωσία έχει ξεκαθαρίσει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς πως σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων θα μπορεί να αναστραφεί το πράσινο φως που θα ανάψει η Λευκωσία για να κάνει βήματα η Τουρκία στην ΕΕ. Τούτο έχει διαμηνυθεί και προς την Άγκυρα. Την ίδια ώρα τίθεται και το ζήτημα της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.

Είναι γνωστή η στάση της κατοχικής πλευράς ότι θεωρεί «εκλιπούσα» την Κυπριακή Δημοκρατία. Για τη Λευκωσία το θέμα αυτό δεν είναι προς συζήτηση. Ούτε πρόκειται να δεχθεί αυτό που λέγεται πως η τουρκική πλευρά μπορεί να αναγνωρίσει σε κάποια φάση την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά στα όρια που βρίσκονται οι ελεύθερες περιοχές. Θα αναγνωρίσει, δηλαδή διά του γνωστού της αφηγήματος, ότι στο νησί υπάρχουν και λειτουργούν δυο χωριστές οντότητες.

Αυτοί οι ελιγμοί της Άγκυρας ήταν αναμενόμενοι. Ωστόσο, ήταν ξεκάθαρο από την τακτική που ακολουθήθηκε στην Πενταμερή, ότι ο δρόμος είναι μακρύς και ότι δεν υπάρχει επί της ουσίας διαφοροποίηση. Ο Φιντάν έχει ξεκαθαρίσει και κατά τη διάρκεια της άτυπης συνόδου, όπως και δημόσια, ότι η πρόταση για δυο κράτη, δυο διεθνώς αναγνωρισμένες οντότητες είναι στην ατζέντα. Με αυτή τη στάση δεν αναμένεται να προχωρήσουν τα ευρωτουρκικά. Η Λευκωσία θα παίξει προσεκτικά το ευρωπαϊκό χαρτί, για να μην καεί.