Πώς η Ελλάδα μπορεί να ακυρώσει την τουρκική προκλητικότητα

Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία πραγματοποιείται έπειτα από την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών και έπειτα από τις -τουλάχιστον- περίεργες δηλώσεις που έκανε στο βήμα της Βουλής Δωδεκανήσιος κυβερνητικός βουλευτής. Οι δηλώσεις αυτές αφορούσαν τη σύμπηξη μίας ελληνοτουρκικής συμφωνίας, παρόμοιας με αυτή των “Πρεσπών”. Την ίδια στιγμή, η επίσκεψη λαμβάνει χώρα, εν μέσω της κλιμακούμενης προκλητικότητας εκ μέρους της Τουρκίας σε βάρος της χώρας μας.

Η προκλητικότητα της Άγκυρας αποτυπώνεται σε ρητορικό επίπεδο με το μπαράζ πολεμικών δηλώσεων τόσο του υπουργού Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, περί προάσπισης της περίφημης «γαλάζιας πατρίδας», όσο και του ίδιου του Τούρκου προέδρου. Η τουρκική προκλητικότητα είναι, επίσης, πρόδηλη και σε επιχειρησιακό επίπεδο με τη μορφή των συνεχών παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου και την αποστολή του σεισμογραφικού Barbaros σε περιοχές πέριξ του Καστελόριζου. Σε αυτό είναι απαραίτητο να προστεθεί και η πρόσφατη παρενόχληση ελληνικού ελικοπτέρου Super Puma από τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος F-16 κοντά στο Φαρμακονήσι.

Η τουρκική προκλητικότητα αποτελεί τμήμα της στρατηγικής για δημιουργία περισσοτέρων της μίας διαφορών στο Αιγαίο με την Ελλάδα και της εμπέδωσης της τουρκικής παρουσίας στις θαλάσσιες ενεργειακές οδούς της Ανατολικής Μεσογείου, δημιουργώντας διεκδικήσεις και όπου μπορεί τετελεσμένα, εντός της κυπριακής ΑΟΖ και νότια της Κρήτης.

Το εύλογο ερώτημα το οποίο ανακύπτει συνίσταται στο τι οφείλει να πράξει η Αθήνα, ώστε να ακυρώσει εν τοις πράγμασι την τουρκική προκλητικότητα. Και τούτο διότι η ακύρωση αυτής αποτελεί προϋπόθεση για την ελληνοτουρκική προσέγγιση η οποία πρέπει να συντελεστεί με απόλυτο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες των σχέσεων καλής γειτονίας.

Πυλώνας ασφάλειας η Ελλάδα

Πρώτον, η Αθήνα οφείλει να ενισχύσει τις συνεργασίες με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Κύπρο και την Ιορδανία, συμμετέχοντας σε κοινές αεροπορικές και ναυτικές συνεκπαιδεύσεις που περιλαμβάνουν -μεταξύ άλλων- σενάρια προάσπισης των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) και των θαλάσσιων ενεργειακών εγκαταστάσεων. Με αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα αποδεικνύει εμπράκτως ότι δεν αποτελεί χώρα ταραξία, αλλά πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Δεύτερον, η Αθήνα οφείλει να ενημερώνει, ολοκληρωμένα και στοχευμένα, μέλη των επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων, Ελληνισμού (Hellenic Caucus) και Ελληνο-ισραηλινής Συμμαχίας (Hellenic-Israeli Alliance) στο αμερικανικό κογκρέσο ως προς την κατάσταση στο Αιγαίο, την τουρκική επιθετικότητα και την αναγκαιότητα δημιουργίας συνθηκών ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας κατά τρόπο που να εξυπηρετεί τα κοινά ελληνο-αμερικανικά συμφέροντα. Το γεγονός ότι το κογκρέσο ανανεώθηκε στις τελευταίες εκλογές κατά 20% με νέα πρόσωπα καθιστά επιτακτική, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, την άμεση διάνοιξη διαύλων επικοινωνίας.

Τρίτον, η Αθήνα οφείλει να ενημερώνει αδιάλειπτα ελληνικές ομογενειακές οργανώσεις που δρουν στην Ουάσινγκτον, κέντρα επηρεασμού αποφάσεων και δεξαμενές σκέψης για την τουρκική επιθετικότητα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο με στόχο –μεταξύ άλλων– και την προώθηση νομοσχεδίων στο κογκρέσο για ζητήματα που άπτονται των καλώς νοούμενων ελληνο-αμερικανικών συμφερόντων.

Η δύναμη που διαθέτει το αμερικανικό Κογκρέσο, ως προς τον καθορισμό πτυχών που άπτονται των αμερικανικών εξωτερικών σχέσεων, αποτυπώνεται αντιπροσωπευτικά στον Νόμο που ενέκρινε κατά πλειοψηφία για τον Αμυντικό Προϋπολογισμό Οικονομικού Έτους 2019. Ο Νόμος αυτός προειδοποιεί με κυρώσεις την Τουρκία και αποβολή της από το πρόγραμμα απόκτησης και συμπαραγωγής των F-35, στην περίπτωση που προβεί σε απόκτηση του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400.

Υλοποίηση ενεργειακών προγραμμάτων

Τέταρτον, η Αθήνα οφείλει να προχωρήσει τάχιστα στην υλοποίηση στοχευμένων ενεργειακών προγραμμάτων περιφερειακού και ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, ώστε να εμπεδώσει τον διαμετακομιστικό της ρόλο. Ένα παράδειγμα είναι η κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού East Med που θα διέρχεται από την Ελλάδα και θα μεταφέρει το φυσικό αέριο των παράκτιων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη.

Εξίσου σημαντική είναι η προκήρυξη νέου αδειοδοτικού διεθνούς διαγωνισμού για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων εντός της ελληνικής επικράτειας για την προσέλκυση ξένων ενεργειακών εταιρειών. Με αυτόν τον τρόπο, δύναται να ακυρωθεί de facto η τουρκική στρατηγική της ιδιοποίησης ελληνικών θαλάσσιων ενεργειακών πόρων.

Στο επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η Άγκυρα θα πρέπει να επιλέξει ποιο ρόλο θα έχει τελικά στην ευρύτερη περιοχή. Θα είναι παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο; Θα είναι γείτονας προβλέψιµος και αξιόπιστος; Θα είναι τελικά σταθερός ή αβέβαιος σύµµαχος; Αυτά είναι ερωτήματα τα οποία η ίδια πρέπει να απαντήσει.

Ένα είναι σίγουρο, ότι είµαστε καταδικασµένοι από τη γεωγραφία και την Ιστορία µας να ζούµε µαζί. Αξίζει, λοιπόν, και για τις δυο χώρες ένα καλύτερο παρόν και ένα ακόµα καλύτερο µέλλον, χωρίς όμως αστερίσκους και ηγεμονίες.