Πως η “Ομάδα Πελεκάνος” διεξάγει διαδικτυακό πόλεμο κατά της Ελλάδας

Τα τουρκικά παιχνίδια προπαγάνδας ενορχηστρώνονται σε ανώτατο προεδρικό επίπεδο και τα πλοκάμια τους απλώνονται στοχευμένα σε Ελλάδα, Ευρώπη και ΗΠΑ. Πρόσφατο βίντεο που δημοσιοποίησε η Διεύθυνση ΜΜΕ και Επικοινωνίας της Τουρκικής Προεδρίας προβάλει την Ελλάδα ως καταφύγιο τρομοκρατικών οργανώσεων που δήθεν σχεδιάζουν επιθέσεις εναντίον της Τουρκίας και ως χώρα που εγκαταλείπει τους πρόσφυγες στη θάλασσα του Αιγαίου.

Το βίντεο τρίλεπτης διάρκειας γυρίστηκε στην αγγλική γλώσσα με προφανή στόχευση τον επηρεασμό και τη διαμόρφωση της διεθνούς κοινής γνώμης σε μία περίοδο κατά την οποία η εικόνα της Τουρκίας είναι ιδιαίτερα θολή τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό. Το προπαγανδιστικό βίντεο που διοχετεύθηκε στο Τουίτερ εκτιμάται ότι τη δεδομένη χρονική στιγμή εξυπηρετεί τρεις κυρίως σκοπούς:

Πρώτον, αποτελεί εργαλείο αντιπερισπασμού προκειμένου να αποσπαστεί η διεθνής προσοχή από την εκ νέου αποκάλυψη διασύνδεσης της Τουρκίας με την τρομοκρατική οργάνωση ISIS. Συγκεκριμένα, ο ειδησεογραφικός ιστότοπος “Εφημερίδα της Άγκυρας” (Ankara Gazetesi) αποκάλυψε στις 7 Απριλίου ότι η Τουρκία χορήγησε την τουρκική υπηκοότητα σε οκτώ μαχητές του ISIS, η πλειονότητα των οποίων είναι συριακής και λιβανέζικης καταγωγής.

Το προπαγανδιστικό βίντεο σε βάρος της Ελλάδας συνιστά κλασική επιβεβαίωση της παροιμίας “φωνάζει ο κλέφτης για να φοβηθεί ο νοικοκύρης” σε μία απέλπιδα προσπάθεια μετάθεσης ευθυνών. Και τούτο διότι είναι ήδη γνωστή από το 2015 η ανάμιξη της Τουρκίας, μέσω του τότε υπουργού Ενέργειας και γαμπρού του Ερντογάν, στο λαθρεμπόριο πετρελαίου που διεξάγονταν με περιοχές της Συρίας που ελέγχονταν από την τρομοκρατική οργάνωση ISIS.

Eπίσης έχει καταστεί γνωστή από τον τουρκικό και διεθνή Τύπο η προμήθεια όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού προς το ISIS από την Τουρκία. Ενδεικτικά, το 2015, η τουρκική εφημερίδα “Τζουμχουριέτ” δημοσίευσε φωτογραφικό υλικό, το οποίο αποτύπωνε την τουρκική προμήθεια όπλων σε ισλαμικές τρομοκρατικές ομάδες στη Συρία που μεταφέρονταν κρυμμένα σε κονβόι ανθρωπιστικής βοήθειας, περνώντας τα σύνορα συνοδεία του τουρκικού στρατού και της αστυνομίας.

Επίσκεψη Δένδια και Τούρκοι εθνικιστές

Δεύτερον, το βίντεο δημοσιεύθηκε λίγες μέρες πριν την προγραμματισμένη επίσκεψη του Έλληνα υπουργού εξωτερικών στην Τουρκία έπειτα από πρόσκληση του Τούρκου ομολόγου του να συμμετάσχει στο δείπνο Ιφτάρ για τη γιορτή του Ραμαζανίου. Δημοσιεύθηκε, επίσης, λίγες μέρες μετά το sofagate που συνέβη στην Άγκυρα κατά τη συνάντηση της ευρωπαϊκής ηγεσίας με τον Τούρκο πρόεδρο. Πρόκειται για την προσβλητική αντιμετώπιση της προέδρου της Κομισιόν από τον Ερντογάν.

Ο στόχος του προπαγανδιστικού βίντεο είναι προφανής και συνίσταται στην προσπάθεια τορπιλισμού της επικείμενης επίσκεψης του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών καθώς και στην επιβολή των όρων διαλόγου τόσο σε διμερές επίπεδο με την Ελλάδα όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πιθανή ακύρωση της επίσκεψης Δένδια θα εξυπηρετούσε την Άγκυρα, η οποία επιδιώκει να αποτινάξει τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές πιέσεις που της ασκούνται με σκοπό να καθυστερήσει την εξεύρεση ενός κοινού modus operandi με την Αθήνα για την αποκατάσταση της τάξης σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Τρίτον, το προπαγανδιστικό βίντεο κινητοποιεί τον εθνικιστικό μηχανισμό της Άγκυρας και προωθεί την ατζέντα του κυβερνητικού εταίρου, του ακροδεξιού κόμματος ΜΗΡ η οποία εστιάζει στα δύο βασικά ζητήματα που προβάλλονται σε αυτό, δηλαδή το κουρδικό και το μεταναστευτικό. Το τελευταίο μάλιστα χρονικό διάστημα, το ΜΗΡ έχει εντείνει την πίεση για απαγόρευση του κουρδικού κόμματος HDP (τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο τουρκικό Κοινοβούλιο), στηρίζοντας σχετικό εισαγγελικό αίτημα που κατατέθηκε τον Μάρτιο στο Συνταγματικό Δικαστήριο για σχέσεις του ΗDP με Κούρδους μαχητές.

Ως προς το μεταναστευτικό, οι πάγιες θέσεις του ΜΗP συνίστανται στην αναθεώρηση της μεταναστευτικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας του 2016, καθώς και στην καταδίκη της ευρωπαϊκής στήριξης προς την Ελλάδα με το ανυπόστατο επιχείρημα ότι δήθεν η τελευταία καταπατεί τα ανθρώπινα δικαιώματα μεταναστών και προσφύγων.

Η κινητοποίηση του εθνικιστικού μηχανισμού μέσω του προπαγανδιστικού βίντεο στοχεύει στην εκλογική ενίσχυση του τουρκικού κυβερνητικού συνασπισμού, καθώς σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις (εταιρεία Avrasya), η δημοτικότητα του ΜΗΡ βρίσκεται στην τελευταία θέση με 6,9%, ποσοστό που δεν επιτρέπει την επανείσοδό του στο τουρκικό Κοινοβούλιο. Σε αντιδιαστολή, το εθνικιστικό κόμμα Ιyi Parti εμφανίζεται ενισχυμένο με ποσοστό που αγγίζει το 13,8%, αποτελώντας εγγυητή της εκλογικής υπεροχής μίας μελλοντικής συμμαχίας 2-3 κομμάτων έναντι του υφιστάμενου κυβερνητικού συνασπισμού.

Η εκλογική ενίσχυση του ΜΗΡ και η συνακόλουθη εκλογική απομείωση του κόμματος Iyi Parti είναι πρωτεύουσας σημασίας στόχος για τον Τούρκο πρόεδρο, δεδομένου ότι –όπως αποτυπώνεται σε πλειάδα δημοσκοπήσεων– η τουρκική κοινή γνώμη επιλέγει την ακροδεξιά ηγέτη Μεράλ Ακσενέρ (44,1%) έναντι του Τούρκου προέδρου (39,5%), εάν οι δύο πολιτικοί διεκδικούσαν σήμερα την προεδρία.

Η “Ομάδα Πελεκάνος” στον Κυβερνοχώρο

Σε κάθε περίπτωση, το βίντεο φέρει την “υπογραφή” της Διεύθυνσης Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας που αποτελεί τμήμα του μηχανισμού προπαγάνδας της Τουρκικής Προεδρίας. Αυτός συνεπικουρείται από ομάδες που τροφοδοτούν κάθε είδους συνωμοσία με κυρίαρχη την “Ομάδα Πελεκάνος” (Pelican group). Στην πραγματικότητα, η “Ομάδα Πελεκάνος” συμπληρώνει τα δύο ισχυρά κέντρα προπαγάνδας, δηλαδή τη Διεύθυνση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, και την Τουρκική Υπηρεσία Πληροφοριών που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Τούρκου προέδρου.

H συγκεκριμένη ομάδα χρησιμοποιεί πλατφόρμες που προσφέρονται από τον όμιλο Turkuva της οικογένειας Μπαϊράκ, ο οποίος διαθέτει εφημερίδες, ραδιοφωνικούς σταθμούς, τηλεοπτικά δίκτυα και περιοδικά, όπως η εφημερίδα “Σαμπάχ” και το τηλεοπτικό κανάλι A TV. H “Ομάδα Πελεκάνος” εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2016, όταν ανάρτησε σε ιστολόγιο έγγραφα με τίτλο “Ενημέρωση Πελεκάνος” (Pelican Briefing), τα οποία στρέφονταν εναντίον του τότε πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου και συνέβαλαν στην παραίτηση του. Η ομάδα διατηρεί ένα δίκτυο μαύρης προπαγάνδας και ψευδών ειδήσεων (fake news), διαδίδοντας προπαγανδιστικά βίντεο μέσα από λογαριασμούς που διατηρεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το Τουίτερ ανέστειλε προ ενός έτους περισσότερους από 7.000 ψεύτικους λογαριασμούς που συνδέονταν με τη Νεολαία του κυβερνώντος κόμματος AKP. Οι λογαριασμοί χρησιμοποιούνταν για την διάδοση του πολιτικού αφηγήματος και προπαγανδιστικών μηνυμάτων υπέρ του Ερντογάν. Παρά την απαγόρευση, η δύναμη του ΑΚΡ στον κυβερνοχώρο παραμένει σημαντική. Το δε δίκτυο της “Ομάδας Πελεκάνος” βαίνει αυξανόμενο, κατασκευάζοντας ή διαδίδοντας προπαγανδιστικό υλικό της Διεύθυνσης Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας που στρέφεται εναντίον τρίτων χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Επί της ουσίας, η “Ομάδα Πελεκάνος” μετέχει ενεργά σε κάθε υβριδικό πόλεμο που η τουρκική προεδρία επιλέγει να διεξάγει εντός ή εκτός της Τουρκίας, διασπείροντας ψευδείς ειδήσεις και διαχέοντας την τουρκική προπαγάνδα στον κυβερνοχώρο. Είναι άλλωστε νωπές ακόμη οι μνήμες του υβριδικού πολέμου που εξαπέλυσε η Τουρκία εναντίον της Ελλάδας στον Έβρο χρησιμοποιώντας ως δούρειο ίππο οργανώσεις, όπως η “Ομάδα Πελεκάνος”.