Πως ο Ερντογάν επιδιώκει να θρυμματίσει το γεωστρατηγικό πλέγμα Ελλάδας-Κύπρου με Ισραήλ, Αίγυπτο και Ιορδανία

Η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ δεν είναι τίποτα άλλο από τον πιο πρόσφατο κρίσιμο κρίκο στην “αλυσίδα” που οι Τούρκοι έχουν ονομάσει “Γαλάζια Πατρίδα”. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα στρατηγικό δόγμα, στόχος του οποίου είναι η κυριαρχία των Τούρκων στην καρδιά της Ανατολικής Μεσογείου. Για να καταστεί αυτή δυνατή επιχειρούν να σπάσουν τον άξονα Ελλάδας-Κύπρου, να εκτοπίσουν την Ελλάδα από την κρίσιμη αυτή θαλάσσια περιοχή και κατ’ αυτόν τον τρόπο να θρυμματίσουν το γεωστρατηγικό πλέγμα που υφαίνουν τα γεωπολιτικά τρίγωνα με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Ιορδανία.

Υπενθυμίζουμε ότι το έδαφος για τη συμφωνία με την κυβέρνηση της Τρίπολης είχαν προετοιμάσει οι χάρτες που προ αρκετών μηνών είχε παρουσιάσει ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Ακάρ στους Λίβυους συνομιλητές του, αλλά και δημοσίως. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτόν τον χάρτη, η τουρκική υφαλοκρηπίδα εκτείνεται παραλλήλως (και προς τα ανατολικά) με τη γραμμή Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος-Κρήτη και εισέρχεται από ανατολικά στα νότια του νομού Λασηθίου.

Ο χάρτης είχε συνταχθεί με βάση την τουρκική θέση-ισχυρισμό ότι τα νησιά έχουν μόνο χωρικά ύδατα έξι μιλίων, όχι υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Η θέση αυτή είναι απολύτως αντίθετη με το διεθνές δίκαιο, το οποίο προβλέπει το ακριβώς αντίθετο, ότι νησιά που έχουν κατοίκους και διατηρούν έστω και στοιχειώδη οικονομική δραστηριότητα έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ.

Η τουρκική θέση είναι αντίθετη και με την κοινή λογική. Η Άγκυρα δεν αναφέρεται σε βραχονησίδες, αλλά σε όλα τα νησιά, μη εξαιρώντας τα νησιά-κράτη, όπως π.χ. η Κύπρος. Αν, όμως, η Κύπρος δεν έχει υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ γιατί να έχει η Βρετανία, η Ινδονησία, η Ιαπωνία, ακόμα και η Αυστραλία; Ο τουρκικός παραλογισμός είναι εξόφθαλμος. Το γιατί η Άγκυρα κατέφυγε σ’ αυτή την ακρότητα το εξηγεί η ίδια: για να κερδίσει 104.000 τετρ. χλμ θαλάσσια έκταση.

Η επίμονη ρητορική περί “Γαλάζιας Πατρίδας” κωδικοποιεί μία στρατηγική, η οποία υλοποιείται σταδιακά, αλλά συστηματικά τα τελευταία χρόνια. Εδώ και πολλά χρόνια οι Τούρκοι επιδιώκουν με διάφορους τρόπους να εγγράψουν υποθήκες σε θαλάσσιες περιοχές που –σύμφωνα με την αρχή της μέσης γραμμής– ανήκουν στην Ελλάδα και στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Συχνή αεροναυτική παρουσία

Για τον σκοπό αυτό δεν χρησιμοποιούν μόνο λόγια, χάρτες και Navtex. Με τη συνεχή και έντονη αεροναυτική παρουσία τους επιχειρούν να εδραιωθούν και αναγνωρισθούν σαν ηγεμονική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο. Θέλουν να καταστήσουν σαφές ότι έχουν θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό τους ειδικά τη μεγάλη θαλάσσια περιοχή που έχει ως όριο δυτικά τη γραμμή Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος-Κρήτη και ανατολικά την Κύπρο. Ουσιαστικά, η Άγκυρα διακηρύσσει με στρατιωτικού τύπου ενέργειες τη διεκδίκηση αυτής της περιοχής. Η τουρκική εφημερίδα Σαμπάχ, μάλιστα, είχε γράψει χαρακτηριστικά: «Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι κάποτε τη Μεσόγειο την αποκαλούσαν “τουρκική λίμνη”»!

Μια ματιά στον χάρτη δείχνει τη στρατηγική σημασία που έχει το μικρό νησιώτικο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου. Η γεωγραφική θέση του ακυρώνει σε μεγάλο βαθμό την τουρκική στρατηγική. Με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, εξασφαλίζει στην Ελλάδα μια τεράστια θαλάσσια έκταση (μεταξύ Κρήτης και Κύπρου). Στο υπέδαφος του βυθού της βρίσκονται (σύμφωνα με αξιόπιστες ενδείξεις) μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Ακόμα και εάν το Διεθνές Δικαστήριο δεν δώσει πλήρη επήρεια στο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου (σε περίπτωση που η διαφορά έφθανε στη Χάγη), πιθανότατα θα του δώσει προς Νότο μία πολλαπλάσια της έκτασης των νησίδων υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, η σημασία της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ του Καστελλόριζου δεν περιορίζεται στο ενδεχόμενο ύπαρξης ενεργειακών πόρων. Έχει κρίσιμη σημασία και σε αμιγώς στρατηγικό επίπεδο. Το Καστελλόριζο συνιστά μία εδαφική και πληθυσμιακή παρουσία της Ελλάδας στην καρδιά της θαλάσσιας περιοχής που επιδιώκει να οικειοποιηθεί η Τουρκία.

Συνθήκες απομόνωσης-περικύκλωσης

Αυτός είναι και ο λόγος που οι Τούρκοι επιχειρούν να το αποκόψουν από την αλυσίδα των ελληνικών νησιών του Αιγαίου. Στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών, μάλιστα, είχαν ζητήσει την εξαίρεση του Καστελλόριζου από τις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, με το επιχείρημα ότι είναι στη Μεσόγειο κι όχι στο Αιγαίο.

Επιδίωξη των Τούρκων είναι να παρουσιάσουν το Καστελλόριζο σαν απομονωμένες ελληνικές νησίδες, οι οποίες βρίσκονται κάτω από την τουρκική ακτογραμμή και ως εκ τούτου δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ. Γι’ αυτό και δημιουργούν συστηματικά συνθήκες “περικύκλωσης”, ώστε να μην επηρεάσει την κατανομή της Ανατολικής Μεσογείου σε εθνικές θαλάσσιες ζώνες.

Όταν τον Μάρτιο του 2011 ο Νταβούτογλου είχε επισκεφθεί την Ελλάδα, είχε δηλώσει σχετικά: «Το Καστελλόριζο βρίσκεται στη Μεσόγειο. Σ’ ό,τι αφορά το νησί του Καστελλόριζου, η Τουρκία έχει βάσιμες νομικές και πολιτικές θέσεις σε συμφωνία με το Διεθνές Δίκαιο και τη νομολογία των διεθνών δικαστηρίων, συμπεριλαμβανομένης και της Χάγης. Και γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα και η Τουρκία διαφωνούν σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο».

 

Στρατηγικός στόχος της Άγκυρας είναι να επιβάλει άτυπο πλην ουσιαστικό ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας από τον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Κρήτης και Κύπρου. Να εκτοπίσει ολοσχερώς την Ελλάδα από αυτή τη θαλάσσια περιοχή και κατ’ αυτόν τον τρόπο να την αποκόψει από την Κύπρο. Εάν καταφέρει να σπάσει τον άξονα Ελλάδα-Κύπρος και να επανεγκλωβίσει την Ελλάδα στο Αιγαίο, θα έχει καταφέρει ουσιαστικά κάτι πολύ πιο σημαντικό: θα κατακερματίσει το γεωστρατηγικό πλέγμα (τα τρίγωνα Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ, Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος και Ελλάδα-Κύπρος-Ιορδανία) που απομονώνει την Τουρκία.

Είναι προφανές πως το γεωστρατηγικό αυτό πλέγμα, το οποίο αυτές τις ημέρες υιοθετήθηκε και επισήμως από τις ΗΠΑ (με την υπογραφή από τον πρόεδρο Τραμπ του East Med Act), έχει κοινό παρονομαστή τον άξονα Ελλάδα-Κύπρος. Εάν αυτός σπάσει τα προαναφερθέντα γεωπολιτικά τρίγωνα θα θρυμματιστούν. Το Ισραήλ, η Αίγυπτος και πολύ περισσότερο η Ιορδανία θα επιστρέψουν στη “γωνιά” τους, η καθεμία χώρα αποκλειστικά και μόνο για λογαριασμό της. Με άλλα λόγια, η Άγκυρα θα έχει επιτύχει να διασπάσει το ολοένα και ενισχυόμενο γεωστρατηγικό πλέγμα των τριών τριγώνων και να σημειώσει μία ιστορικών διαστάσεων γεωστρατηγική επιτυχία.

Η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης για την εκτός διεθνούς δικαίου οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, όπως και η αποστολή τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Λιβύη με σκοπό να πολεμήσουν στο πλευρό της κυβέρνησης Φάρατζ, επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητα του Ερντογάν να παρεμβληθεί δυναμικά μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου και να μετατρέψει τη χώρα του σε περιφερειακή δύναμη, πιο συγκεκριμένα στην ηγεμονική δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου.

Αυτός είναι ο λόγος σε κάθε ευκαιρία επιδεικνύει την αεροναυτική ισχύ της σ’ αυτή τη θαλάσσια περιοχή, παραβιάζοντας ωμά αρχές του διεθνούς δικαίου και της καλής γειτονίας. Το πράττει ήδη με έντονο τρόπο στην κυπριακή ΑΟΖ. Ετοιμάζεται να το πράξει και στο τόξο Καστελλόριζο-Ρόδος-Κρήτη. Δεν πρόκειται για εκτίμηση. Σύμφωνα με δηλώσεις του Ερντογάν η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης «είναι στην πραγματικότητα η αντιστροφή (της συνθήκης) των Σεβρών». Ενώ με εκείνη η Τουρκία συρρικνώθηκε με αυτή επεκτείνεται.

Ο Τούρκος πρόεδρος πρόσθεσε: «Με τη βοήθεια του Θεού και πολύ σύντομα εδώ (σ.σ. έδειχνε την περιοχή ανατολικά της Κρήτης και δυτικά του Καστελλόριζου) θα ξεκινήσουμε και σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις… Θέλω να σας δείξω κάτι. Αυτό εδώ το σημείο, είναι το σημείο σύνδεσης της Τουρκίας με την Λιβύη. Αυτή η λωρίδα που βλέπετε περνάει ανατολικά της Κρήτης. Το βόρειο τμήμα των συνόρων εδώ, είναι η Τουρκία και το νότιο τμήμα είναι η Λιβύη. Τι είναι αυτά; Αυτά είναι υφαλοκρηπίδες. Εμείς μπορούμε να πούμε πως εδώ μπορούμε να κάνουμε τις σεισμικές μας έρευνες. Και μετά τις σεισμικές μας έρευνες μπορούμε να κάνουμε και γεωτρήσεις». Αυτό που περιέγραψε ο Ερντογάν δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον μηχανισμό πρόκλησης κρίσης με την Ελλάδα. Επειδή η πείρα διδάσκει πως ό,τι προαναγγέλλει το πράττει, το ερώτημα είναι πότε ακριβώς θα “πυροδοτήσει” την κρίση.